Μπαΐα: Ποδοσφαιρική επανάσταση στον καιρό του Μπολσονάρο

Μπαΐα: Από την Democracia Corinthiana στη Democracia Tricolor

«Democracia Corinthiana», ήταν το όνομα του κινήματος που άνθισε στη Βραζιλία τη δεκαετία του 80′ και είχε ως αφετηρία τον σπουδαίο ποδοσφαιριστή και φιλόσοφο Σόκρατες. Ο «γιατρός» – παρατσούκλι που πήρε λόγω των σπουδών ιατρικής που κατάφερε να συνδυάσει με το ποδόσφαιρο -, μαζί με τον συμπαίκτη του Βλαντιμίρ, έδωσε τον έλεγχο της Κορίνθιανς, της ιστορικής ομάδας του Σάο Πάουλο, στους ίδιους τους παίκτες. Καθιέρωσε ψηφοφορία για κάθε σημαντική απόφαση, στήριξε με κάθε τρόπο τις ελεύθερες εκλογές. Η Democracia Corinthiana έμεινε στην ιστορία ως μια από τις πλέον ξεκάθαρες αντιδικτατορικές κινήσεις στην περίοδο της δικτατορίας και έγινε δημοφιλής και εκτός ποδοσφαίρου.

Αρκετά χρόνια μετά, γεννήθηκε στο Σαλβαδόρ μια κίνηση οπαδών που είχε ως έμπνευση τη θρυλική παρέα του Σόκρατες. Δεν υποστήριζε την Κορίνθιανς, αλλά την Μπαΐα, τη μοναδική ομάδα στη βορειοανατολική πλευρά της χώρας που έχει κατακτήσει δύο εθνικούς τίτλους. Το κίνημα ζυμώθηκε από τη δεκαετία του ’90, για να πάρει σάρκα και οστά το 2013. Τι σημαίνει αυτό; Ότι πέτυχε τον εκδημοκρατισμό της αγαπημένης ομάδας των μελών του, αφού ο πρόεδρος και το Δ.Σ αναδεικνύονται από εκλογές. Πέρυσι, με αφορμή τη συμπλήρωση πέντε χρόνων από την ημέρα εκείνη του Αυγούστου, ο πρόεδρος Εδουάρδο Γκιμαράες, έγραψε χαρακτηριστικά: «Στις 17 Αυγούστου του 2013, η Nação Tricolor έκανε θεμελιώδη βήματα στο να άρει τις αγκυλώσεις και να ξεκινήσει το χτίσιμο μιας πραγματικής δημοκρατίας. Τη μέρα εκείνη, τα μέλη του αθλητικού σωματείου της Μπαΐα ενέκριναν, στην Γενική Συνέλευση, το νέο καταστατικό, το οποίο επέτρεψε τον εκδημοκρατισμό του συλλόγου, με άμεσες εκλογές για την ανάδειξη προέδρου και συμβουλίου. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, δρέπουμε βήμα-βήμα τους καρπούς του εκδημοκρατισμού, κάνοντας την ομάδα να έχει επανακτήσει τον σεβασμό που μας γεμίζει υπερηφάνεια». 

Μπαΐα: Οι κοινωνικές πρωτοβουλίες έγιναν προτεραιότητα

Στον εκδημοκρατισμένο σύλλογο της Μπαΐα βρίσκεται ο ένας από τους μόλις δύο μαύρους προπονητές στην μεγάλη κατηγορία της Βραζιλίας, ο οποίος πρόσφατα απασχόλησε την κοινή γνώμη με τις δηλώσεις και τη δράση του. Δεν είναι τυχαίο. Από όταν ο κόσμος πήρε τον έλεγχο, αποφασίστηκε η ομάδα να κινηθεί σε τρεις άξονες. Να υπάρχει «μάζεμα» στα οικονομικά ώστε να μην βρεθεί αντιμέτωπη με τη χρεοκοπία. Πράγματι, τα έσοδα σχεδόν διπλασιάστηκαν, ενώ οι τιμές στα εισιτήρια μειώθηκαν, με αποτέλεσμα η οπαδική βάση να αυξηθεί. Κατάφεραν, άλλωστε, να «δημιουργήσουν» νέους οπαδούς μόνο και μόνο μέσα από τις δράσεις τους.  Και παρότι το γήπεδο της ομάδας είναι καινούργιο, καθώς αποτέλεσε μέλος του πρότζεκτ για τα στάδια του Μουντιάλ του 2014, οι τιμές δεν αυξήθηκαν. 

Επόμενος στόχος της δημοκρατικής διοίκησης ήταν να εξελιχθεί αγωνιστικά, κάτι που επίσης πέτυχε. Φέτος βρίσκεται στην πρώτη δεκάδα με λίγες στροφές να παραμένουν για την ολοκλήρωση του Μπραζιλεϊράο. Τέλος, έθεσε ως προτεραιότητα το να δώσει βάρος και στις κοινωνικές δράσεις, να αποτελέσει μια πλατφόρμα προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε χαλεπούς καιρούς. Έτσι, με συντονιστή τον υπεύθυνο επικοινωνίας Νέλσον Μπάρος Νέτο, δημιούργησαν ένα διαδικτυακό γκρουπ επιστημόνων, ακτιβιστών, εκπροσώπων μειονοτήτων και άλλων κοινωνικών ομάδων, οι οποίοι προτείνουν ιδέες και έτσι αποφασίζονται οι δράσεις κατόπιν ψηφοφορίας. Και οι δράσεις αυτές καλύπτουν όλο το φάσμα εκείνων που χρειάζονται υποστήριξη. 

Στην πρώτη γραμμή

Τον προηγούμενο Νοέμβριο, τον μήνα που είναι αφιερωμένος στην ευαισθητοποίηση για τον ρατσισμό προς τους μαύρους, οι παίκτες μπήκαν στο γήπεδο φορώντας φανέλες με ονόματα προσωπικοτήτων που αναδείχθηκαν από αυτή. Τον Απρίλιο, έδωσαν στη δημοσιότητα ένα βίντεο με ιθαγενείς να φορούν τη φανέλα της ομάδας και να φτιάχνουν το δικό τους γήπεδο στο χώμα. To καλοκαίρι, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στον Αμαζόνιο και τη συμπεριφορά του κράτους προς τις κοινότητές τους, οι ιθαγενείς κραύγασαν πως βρίσκονται αντιμέτωποι με τη γενοκτονία, επομένως η δημοσιότητα που πήρε ο αγώνας τους από μέσα από μια ομάδα πρώτης κατηγορίας ήταν σημαντική.

Στη συνέχεια οι διοικούντες την Μπαΐα, λανσάρισαν μια εφαρμογή για κινητά, μέσω της οποίας οι γυναίκες οπαδοί μπορούν να καταγγέλλουν επιτόπου οποιαδήποτε παρενόχληση εντός γηπέδου, ενώ για την υποστήριξη της LGBTQ κοινότητας άλλαξαν τα σημαιάκια στο κόρνερ με τα χρώματα του ουράνιου τόξου και δημιούργησαν ένα ακόμα δυνατό βίντεο, το οποίο καταλήγει με τη φράση: «Δεν υπάρχουν σύνορα που να περιορίζουν την αγάπη». Την Ημέρα της Μητέρας, οι παίκτες βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο με αφίσες παιδιών που αγνοούνταν και μάλιστα, μετά από την κίνηση αυτή, ένα από αυτά βρέθηκε! Την Ημέρα του Πατέρα, υπήρχαν στην μπουτίκ του συλλόγου μονάδες που πρόσφεραν δωρεάν τεστ πατρότητας, φέρνοντας αρκετά παιδιά από φτωχές γειτονιές κοντά στον πραγματικό τους πατέρα. Πρόσφατα, δημιουργήθηκε και ο πρώτος σύλλογος οπαδών αποκλειστικά από την LGBT κοινότητα, με τον ιδρυτή του να δηλώνει πως «Όταν η Μπαΐα υπερασπίζεται τα κοινωνικά γκρουπ που στιγματίζονται, επηρεάζει την κουλτούρα ενός τόπου». Tελευταίο «χτύπημα», η φανέλα με τις μαύρες κηλίδες, ως αντίδραση για τη μυστηριώδη πετρελαιοκηλίδα που έχει μολύνει 494 παραλίες σε 10 πολιτείες της Βραζιλίας, στην χειρότερη περιβαλλοντική καταστροφή που έχει συμβεί ποτέ στην ακτογραμμή της χώρας. 

Φυσικά, όλη αυτή η προσέγγιση εμπνέει και τους παίκτες, που συμμετέχουν με χαρά στις δράσεις. «Είναι κάτι νέο στο εργασιακό μας περιβάλλον, αλλά πιστεύω ότι η Μπαΐα έχει ήδη επηρεάσει άλλους συλλόγους. Ελπίζω ότι, ως ποδοσφαιριστές, μπορούμε να εξελιχθούμε και να είμαστε πιο ενεργοί σε αυτά τα ζητήματα. Ίσως δεν είναι όλοι έτοιμοι να πάρουν θέση, ή ίσως δεν συμφωνούν με συγκεκριμένα θέματα. Αλλά προσωπικά, μου δίνει κίνητρο. Το ποδόσφαιρο ενώνει τους ανθρώπους που έχουν σκοπό να κάνουν κάτι καλό», δήλωσε ο ο τερματοφύλακας της ομάδας, Ντάγκλας Φρίντριχ, στο «Yellow and Green Football».

Η φλόγα καίει ακόμα

Σε μια περιοχή με υψηλά ποσοστά φτώχειας, στην οποία το εργατικό κόμμα κυριάρχησε στις τελευταίες εκλογές, υπάρχουν και κάποιοι που δεν συμφωνούν με την προσέγγιση ή με τις δράσεις. Άλλοι, κατηγορούν τον σύλλογο ότι δίνει υπερβολικά μεγάλη σημασία στον κοινωνικό παράγοντα, με αποτέλεσμα να χάνει χρόνο και χρήμα από το ποδοσφαιρικό κομμάτι. Όπως δήλωσε άλλωστε ο πρόεδρος, κάποιοι από τους ποδοσφαιριστές ψήφισαν τον Μπολσονάρο, τον πρόεδρο που με την ακροδεξιά του πολιτική αποτελεί ουσιαστικά έναν από τους βασικούς «αντίπαλους» της «Democracia Tricolor». Το δέχονται, όπως φυσικά και την κριτική που έρχεται προς τους παίκτες αυτούς από οπαδικά γκρουπ. «Η Μπαΐα χτίστηκε ξανά στις αρχές της Δημοκρατίας. Η Δημοκρατία έχει γίνει ένα πολύτιμο στοιχείο μας. Δεν μπορούμε να το αφήσουμε», τονίζει ο νυν πρόεδρος, Γκιγιέρμε Μπελιντάνι.

«Οι σημερινοί ποδοσφαιριστές δεν δείχνουν την ίδια θέληση να εμπλακούν, το αντίθετο, αμφιβάλλουν για τις δυνάμεις που έχουν. Είναι μια μεγάλη τραγωδία. Και μια ασέβεια στη μνήμη του Σόκρατες, του σπουδαιότερου επαναστάτη και στοχαστή που γέννησε το ποδόσφαιρο», σημείωνε ο Άντριου Ντόουνι, συγγραφέας του βιβλίου για τον σπουδαίο Βραζιλιάνο. Η Μπαΐα ωστόσο αποδεικνύει ότι υπάρχει ακόμα φωτιά από τη σπίθα που άναψε ο Σόκρατες. Άλλωστε, όπως δήλωνε ο ίδιος ο «γιατρός»: «Έχουν πολιτική δύναμη στα χέρια τους. Εδώ είναι η σκηνή, εδώ και το κοινό τους…».