«Μιλούσαμε πολιτικά με τον Καντάφι στο καφενείο»

«Μα ναι, τον θυμάμαι τον Καντάφι», είπε το γεροντάκι στον σύλλογο των Νεοφωκαέων, στο Χαϊδάρι. «Εδώ πιο πάνω έμενε, έπαιζε και μπάλα και μάλιστα ήταν καλός. Συχνά τον βλέπαμε στην ταβέρνα του Βαζάκα, στην οδό Κερασούντος. Του άρεσαν τα λαϊκά και προσπαθούσε να τραγουδήσει τους στίχους».

Πίστεψα ότι ζούσα σκηνή υπαρκτού (σοσιαλιστικού) σουρρεαλισμού. Τι δουλειά είχε ο Μουαμάρ Καντάφι στη γειτονιά μου; Είναι δυνατόν, να ζούσε κάποτε εδώ, πέντε βήματα από το σπίτι μου; Αποφάσισα να σκαλίσω το θέμα και έπεσα από τα σύννεφα, όπως λένε στα δελτία.

Ο Λίβυος ηγέτης, που εγκατέλειψε τούτο τον μάταιο κόσμο τον Οκτώβριο του 2011 δολοφονημένος με πρωτοφανή αγριότητα από αντικαθεστωτικούς, πέρασε κάμποσα χρόνια στο Χαϊδάρι στις αρχές της δεκαετίας του ’60, νεαρός σπουδαστής της στρατιωτικής τέχνης στο ΚΕΒΟΠ.

Άγνωστος μεταξύ αγνώστων, έμεινε σε τρία διαφορετικά σπίτια, το πρώτο από τα οποία βρίσκεται λίγα βήματα μακριά από το κενοτάφιο όπου αναπαύεται ο συγχωρεμένος παππούς μου.

Αυτά συνέβησαν δεκαετίες ολόκληρες πριν ο Καντάφι ξαναπατήσει ελληνικό έδαφος, στα πλαίσια των ειρηνευτικών συνομιλιών με τον Φρανσουά Μιτεράν, που οργάνωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου στην Ελούντα το 1985, στο πλαίσιο του Κινήματος των Αδεσμεύτων.

Αντιγράφω το ρεπορτάζ ρετρό της καλής τοπικής εφημερίδας «Το Χαϊδάρι Σήμερα»:

«Ο Καντάφι φοίτησε στην ελληνική Σχολή Ευελπίδων και σπούδασε στρατιωτικές τεχνικές στο ΚΕΒΟΠ. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του κατοικούσε στο Χαϊδάρι, στις αρχές της δεκαετίας του 1960.

Το πρώτο του σπίτι ήταν δίπλα στο μικρό εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, κοντά στην πύλη του Στρατοπέδου. Σπιτονοικοκύρης του ήταν ο Πέτρος Γαούτσης, μεταφορέας στο επάγγελμα. Μετά νοίκιασε στο Δάσος, κοντά στο σημερινό 1ο Δημοτικό Σχολείο, και αργότερα στο Κέντρο.

Οι τότε γείτονές του δηλώνουν ότι ο Καντάφι μετείχε στην κοινωνική ζωή της πόλης, στον ελεύθερο χρόνο του. Έπαιζε ποδόσφαιρο σε μια ποδοσφαιρική ομάδα της γειτονιάς του Άη Γιώργη, με συμπαίκτες σημερινούς επώνυμους Χαϊδαριώτες.

Ένας από αυτούς, ο μακαρίτης Θανάσης Κούβελας, ιδιοκτήτης της γνωστής ταβέρνας του Δάσους είχε πολύ στενή σχέση με τον Καντάφι, καθώς ήταν συνομήλικοι και συμπαίκτες στην ομάδα.

Από άλλους ηλικιωμένους Χαϊδαριώτες μάθαμε ότι ο Μ. Καντάφι γνώριζε αρκετά καλά ελληνικά και έβγαινε με παρέες συνομηλίκων του Χαϊδαριωτών.

Συχνά πήγαιναν στην παλιά καφετέρια «Άσκοτ», στην γωνία Λ. Αθηνών και Ηρ. Πολυτεχνείου, αλλά και στην ταβέρνα του Βαζάκα, στην οδό Κερασούντος, όπου, όπως λένε οι συνδαιτυμόνες του, άκουγε με πάθος λαϊκή ελληνική μουσική. Αγαπούσε και τη δημοτική μουσική και, κυρίως, τα τσάμικα!

Κάποιοι από τους παλιούς του φίλους από το Χαϊδάρι είχαν κρατήσει επαφή μαζί του πολλά χρόνια μετά την ανάρρησή του στην εξουσία.

Όσο ζούσε εδώ, αντάλλασσε και πολιτικές απόψεις με τους γείτονές του και είχε προσδιορίσει την πολιτική του στάση μετά την επιστροφή του στη Λιβύη. Σχεδόν αμέσως μόλις γύρισε, το 1969, με μια μικρή ομάδα αξιωματικών στο στρατού ανέτρεψε τον βασιλιά Ίντρις».

Ο καινούριος μας φίλος, Χαλίφα Χαφτάρ, υπήρξε συνοδοιπόρος του Καντάφι τα πρώτα χρόνια και συμμετείχε ενεργά ως νεαρός αξιωματικός στο πραξικόπημα που έριξε τον δυτικότροπο βασιλιά της Λιβύης Ίντρις το 1969.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρίστανε τότε τον «πολιτικό πρόσφυγα» σε νηπιακή ηλικία (αφού γεννήθηκε τον Μάρτιο του ’68), αλλά αυτή είναι μία άλλη, θλιβερή σκηνή από το μεγάλο μας τσίρκο.

Ο Χαφτάρ αποσκίρτησε από την αυλή του Καντάφι στα τέλη του 1987 και πρωτοστάτησε σε πολυάριθμες προσπάθειες ανατροπής του στις δύο δεκαετίες που ακολούθησαν.

Δεν μπόρεσα να εντοπίσω κάποια σχέση του φοβερού στρατάρχη με το Χαϊδάρι. Το βιογραφικό του αναφέρει σπουδές στη Βεγγάζη, στην ΕΣΣΔ, καθώς και στην Αίγυπτο από όπου καταγόταν η μητέρα του.

Κανείς δεν πρόκειται να αποκαλέσει τη σπαρασσόμενη Λιβύη του πολέμαρχου Χαφτάρ «νησίδα σταθερότητας στην περιοχή». Ούτε θα μπερδέψει ποτέ κάποιος τον Ανδρέα Παπανδρέου με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.