Μια αυτοσυνέντευξη του Γιώργου Γραμματικάκη για τις εκλογές, πάντα επίκαιρη

«Μοιάζει σαν να συμμετέχουμε σε ένα θεατρικό έργο, απ’ αυτά που η σύγχρονη εποχή ονομάζει «διαδραστικά». Ο σκηνοθέτης επιθυμεί να δει τις αντιδράσεις του κοινού, οι ηθοποιοί εμπλέκονται με τους θεατές… Υπάρχουν ωστόσο σοβαρές αμφιβολίες για τον συγγραφέα του έργου».

Σήμερα ο περιούσιος ελληνικός λαός προσέρχεται στις κάλπες με αισθήματα αντιφατικά και μεγάλη σύγχυση. Δεν ξέρει γιατί καλείται να ψηφίσει: υπέρ του μνημονίου ή κατά; Και, αν ψηφίσει κατά του μνημονίου, σημαίνει ότι από αύριο θα βελτιωθεί ο μισθός του, θα μειωθεί η ανεργία; Μήπως καλείται να ψηφίσει υπέρ του «Καλλικράτη», του «νέου χάρτη της αυτοδιοίκησης»; Ετσι φάνηκε προς στιγμήν, αλλά γρήγορα το κλίμα άλλαξε.

Γιατί, λοιπόν, καλούμαστε σήμερα να ψηφίσουμε; Υποπτεύομαι ότι κανείς δεν ξέρει στην πραγματικότητα τον λόγο. Μοιάζει σαν να συμμετέχουμε σε ένα θεατρικό έργο, από αυτά που η σύγχρονη εποχή ονομάζει «διαδραστικά».

Ο σκηνοθέτης επιθυμεί να δει τις αντιδράσεις του κοινού, οι ηθοποιοί εμπλέκονται με τους θεατές. Οσο για την υπόθεση, φαίνεται να έχει ιστορική υφή, δεν λείπουν όμως και οι ψυχολογικές προεκτάσεις.

Υπάρχουν ωστόσο σοβαρές αμφιβολίες για τον συγγραφέα του έργου. Να ‘ναι άραγε ο πρωθυπουργός μας, η τρόικα, ο κακός μας εαυτός -ή κάποιοι άνθρωποι, που παίζουν με τις τύχες των λαών πίσω από οθόνες υπολογιστών; Τώρα, καθώς προχωρούμε στη δεύτερη πράξη, τα ερωτήματα πληθαίνουν, και η αυλαία καθυστερεί. Ισως μάλιστα στην πλοκή να κρύβονται και νέες εκπλήξεις.

Η ριζοσπαστική αυτή άποψη, ότι το νόημα των εκλογών αφορά τη συμμετοχή μας σε ένα θεατρικό έργο αγνώστου συγγραφέα και διάρκειας, μας απαλλάσσει από περιττές αναλύσεις. Διότι, εξαιτίας του μνημονίου, η χώρα δεν υφίσταται μόνον έναν καταιγισμό μέτρων, που μέχρι να αφομοιωθούν έρχονται άλλα. Αναγκάζεται επίσης να υποστεί και έναν καταιγισμό αναλύσεων, ανελέητο επίσης, σε τηλεοπτικά παράθυρα και εκπομπές: από ειδικούς και μη, από αθώους και ενόχους, από κόμματα και ιδεολογίες, που ωστόσο η ύπαρξή τους είναι πια μόνον φαντασματική.

Ευχής λοιπόν έργο θα ήταν, αν υπήρχε η δυνατότητα επιβολής μιας μερικής έστω σιωπής. Να σιγούσαν τα ραδιόφωνα και οι τηλεοράσεις, μία ημέρα την εβδομάδα ή τέσσερις ώρες την ημέρα, να έλειπαν τα σχόλια και οι συνεντεύξεις, να αφηνόταν ο πολίτης μόνος με τον εαυτό του, περίφροντις. Η σιωπή -πόσο πιο εκφραστική! Η σιωπή -πόσο πιο αληθινή!

Μια όμως που η σιωπή, που θα συνόδευε τις εκλογές, μοιάζει αίτημα ανέφικτο, ο υπογράφων αποφάσισε να εκθέσει και εκείνος τις απόψεις του· και μάλιστα υπό μορφήν ερωτήσεων και απαντήσεων -ένα είδος δηλαδή «αυτοσυνεντεύξεως». Παρακαλώ, λοιπόν, να χαμηλώσουν τα φώτα. Η συνέντευξη με τον εαυτό μου αρχίζει.

Εσείς θα ψηφίσετε;

Ασφαλώς. Οχι όμως από κάποια βαθιά πολιτική πεποίθηση, αλλά από αδιευκρίνιστη προσωπική ανάγκη. Με συγκινεί η ατμόσφαιρα των εκλογών, τα προβληματισμένα πρόσωπα, οι διάχυτες προσδοκίες. Αν δεν ψηφίσω, θα αισθανθώ κάπου μετέωρος, αμέτοχος. Θα ήταν σαν να απουσιάζω από μια γιορτή, από όπου ακούγονται ιαχές και παράφωνα τραγούδια. Είναι όμως πάντα μια γιορτή.

Πώς βλέπετε ωστόσο το πολιτικό σκηνικό;

Με κατάπληξη. Δεν είναι εύκολο να δεχθώ όσα αδιανόητα συμβαίνουν. Το ότι για παράδειγμα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης καταγγέλλει το μνημόνιο, προς το οποίο ωστόσο η δική του κυβέρνηση -και ο τότε πρωθυπουργός, που σιωπά- άνοιξαν με εκκωφαντική ανευθυνότητα τον δρόμο. Με καταπλήσσει ακόμα -άλλο παράδειγμα- η κατάσταση στην αριστερά, που μεταπηδά με άνεση από το δράμα στην κωμωδία. Τέλος, με καταπλήσσει η κυβέρνηση: Ενώ κανείς δεν συζητούσε ή δεν ήθελε πρόωρες εκλογές, εκείνη τις έφερε στο προσκήνιο -προς δόξαν μιας καφενειακής πολιτικής, που δεν πρόκειται να μας εγκαταλείψει εύκολα.

Υπάρχει κάποια ερμηνεία σε όλα αυτά;

Λογική, ή έστω πολιτική, ερμηνεία δεν υπάρχει. Είναι όμως χρόνια τώρα που ισχυρίζομαι ότι η σχέση μας με την εξουσία, η επιδίωξη της εξουσίας και η μετάλλαξη που επιφέρει η κατάκτησή της, είναι βασική και αδιευκρίνιστη συνιστώσα του ψυχισμού μας.

Εσείς, με τι κριτήρια θα ψηφίσετε;

Εχω καιρό τώρα βρει τη λύση, που με απαλλάσσει από ψεύτικα διλήμματα: Οταν δεν διακυβεύονται κρίσιμα ζητήματα, ψηφίζω κυρίως πρόσωπα. Οπου, δηλαδή, υπάρχει μια άξια προσωπικότητα ή διαδρομή ζωής, δεν καταφεύγω σε πιο σύνθετες πολιτικές σκέψεις. Δεν θα είχα για παράδειγμα δίλημμα, αν ψήφιζα στην Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη, ούτε την ανάγκη να στείλω «μηνύματα». Διότι ο κ. Καμίνης και ο κ. Μπουτάρης δημιουργούν τουλάχιστον προσδοκίες για μια άλλη αντίληψη στα δημοτικά πράγματα. Σε όλη άλλωστε την Ελλάδα έχω συναντήσει τοπικούς άρχοντες που διαθέτουν ικανότητες και αγάπη για τον τόπο τους, ενώ είναι απαλλαγμένοι από τις κομματικές παρωπίδες.

Δεν ξέρω λοιπόν γιατί πρέπει να τους παραμερίσει ο λαός στο όνομα ενός μηνύματος που έτσι κι αλλιώς θα είναι κρυπτογραφημένο. Οπως βέβαια πείθει η ποιότητα του πολιτικού μας δυναμικού, η μέθοδός μου έχει περιορισμένη μόνον επιτυχία. Επιμένω όμως: Αντί για κόμματα αρχών, που η ιστορία απέδειξε ότι είναι μια έννοια ουτοπική, αυτό που μας χρειάζεται είναι τα πρόσωπα αρχών.

Δεν είναι όμως εκβιαστικό το δίλημμα που έθεσε ο πρωθυπουργός;

Νομίζω ότι δεν απευθύνεται τόσο προς τον λαό όσο προς το κόμμα του. Διότι, ενώ εκείνος δίδει -κι ομολογώ, με τρόπο αξιοθαύμαστο- μια μάχη δύσκολη και ναρκοθετημένη, πολλοί βουλευτές του και κομματικά στελέχη παραμένουν εκ του ασφαλούς «σοσιαλιστές» και «αντιμνημονιακοί». Κατά βάθος, βέβαια, μόνον για την πολιτική τους επιβίωση ενδιαφέρονται. Η πολιτική αυτή επιβίωση υπήρξε πάντα το πρώτιστο μέλημα των κομμάτων και έχει βλάψει πολύ τη χώρα.

Εσείς λοιπόν, τι σκέφτεστε για το μνημόνιο, που έτσι κι αλλιώς είναι θέμα των εκλογών;

Παρακολουθώ με προσοχή τις αντίθετες απόψεις. Δεν έχω όμως πεισθεί ότι υπήρχε άλλη λύση. Εννοώ, βέβαια, στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας οικονομίας, όπου οι λέξεις «χρέος» ή «ελλείμματα» έχουν αντικαταστήσει τις ανάγκες, τον ανθρώπινο μόχθο, την κοινωνική δικαιοσύνη.

Δεν κλαίω πάντως για την Ελλάδα που χάσαμε με το μνημόνιο. Ζούσε σε ένα ψεύτικο, τουριστικό σκηνικό, χωρίς θεμέλια, χωρίς προοπτική. Κλαίω όμως για τις ψυχές, που ενώ και τότε τις πλήγωνε η πατρίδα, σήμερα νιώθουν επιπλέον μεγάλη αβεβαιότητα και δέος.

Πώς βλέπετε, λοιπόν, το μετεκλογικό σκηνικό;

Αρχικά θα υποστούμε, όπως πάντοτε, μια εβδομάδα αφόρητης φλυαρίας: με ερμηνείες, τηλεοπτικούς διαξιφισμούς και μηνύματα που ελήφθησαν ή δεν εστάλησαν ποτέ. Υστερα, καθώς η εικόνα θα κατασταλάζει, θα αναδυθεί και πάλι η ίδια Ελλάδα: έντρομη, αναζητώντας την ελπίδα, αναζητώντας μια ταυτότητα. Το σπουδαίο, σε αυτή την αναζήτηση, είναι να αποφύγει τους παραμορφωτικούς φακούς, που την οδήγησαν στη σημερινή απαξία. Τότε θα κερδίσει όχι απλώς ένα καλύτερο μέλλον, αλλά και κάτι ίσως δυσκολότερο: τον αυτοσεβασμό της.

http://www.enet.gr