Κώστας Καρυωτάκης: Η άβυσσος έγινε ποίηση…

“Αγάπησα έναν ποιητή. Αν ήθελα ήρωα θα διάλεγα τον Ανδρούτσο”, έγραφε η Μαρία Πολυδούρη σε μία από τις επιστολές της. Τα ποιήματα του μελοποίησαν ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιάννης Σπανός, η Λένα Πλάτωνος και πολλοί ακόμα. Τα παιδικά του χρόνια τα πέρασε στη Λευκάδα, το Αργοστόλι, τη Λάρισα, την Πάτρα, την Καλαμάτα, την Αθήνα και τα Χανιά, καθώς λόγω της εργασίας του πατέρα του η οικογένεια αναγκαζόταν να αλλάζει τόπο διαμονής. 

 

Το 1916, φοιτητής στο Β΄έτος Νομικής, άρχισε να δημοσιεύει τα πρώτα ποιήματά του σε λαϊκά περιοδικά αλλά και σε εφημερίδες όπως η Ακρόπολη. Το επάγγελμα του δικηγόρου ποτέ δεν ταίριαξε στην ιδιοσυγκρασία του και έτσι αναζήτησε μία θέση στο Δημόσιο. Η πρώτη του ποιητική συλλογή, Ο Πόνος του Ανθρώπου και των Πραμάτων, δημοσιεύτηκε το 1919. Το 1920 ο Κώστας Καρυωτάκης γνωρίζεται με την τραγική ποιήτρια Μαρία Πολυδούρη, αλλά αρνήθηκε το γάμο μαζί της με την αιτιλογία ότι πάσχει από αφροδίσιο νόσημα, το οποίο περιγράφει στο ποίημα του Ωχρά Σπειροχαίτη.

Στις 21 Ιουλίου 1928, το απόγευμα 4.30 μ.μ., και σε ηλικία μόλις 32 ετών, ο Κώστας Καρυωτάκης περπάτησε από το καφενείο «Ουράνιος Κήπος» της Βρυσούλας προς τη θέση Βαθύ της Μαργαρώνας, μια απόσταση περίπου 400 μέτρων. Ξάπλωσε κάτω από έναν ευκάλυπτο και αυτοκτόνησε με πιστόλι στην καρδιά.

Στην τσέπη του η αστυνομία βρήκε ένα σημείωμα, που εξηγούσε τους λόγους της αυτοκτονίας του:

Είναι καιρός να φανερώσω την τραγωδία μου. Το μεγαλύτερό μου ελάττωμα στάθηκε η αχαλίνωτη περιέργειά μου, η νοσηρή φαντασία και η προσπάθειά μου να πληροφορηθώ για όλες τις συγκινήσεις, χωρίς τις περσότερες να μπορώ να τις αισθανθώ. Τη χυδαία, όμως, πράξη που μου αποδίδεται τη μισώ. Εζήτησα μόνο την ιδεατή ατμόσφαιρά της, την έσχατη πικρία. Ούτε είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για το επάγγελμα εκείνο. Ολόκληρο το παρελθόν μου πείθει γι’ αυτό. Κάθε πραγματικότης μου ήταν αποκρουστική. Είχα τον ίλιγγο του κινδύνου. Και τον κίνδυνο που ήρθε τον δέχομαι με πρόθυμη καρδιά. Πληρώνω για όσους, καθώς εγώ, δεν έβλεπαν κανένα ιδανικό στη ζωή τους, έμειναν πάντα έρμαια των δισταγμών τους ή εθεώρησαν την ύπαρξή τους παιχνίδι χωρίς ουσία. Τους βλέπω να έρχονται ολοένα περισσότεροι μαζί με τους αιώνες. Σ’ αυτούς απευθύνομαι. Αφού εδοκίμασα όλες τις χαρές !!! είμαι έτοιμος για έναν ατιμωτικό θάνατο. Λυπούμαι τους δυστυχισμένους γονείς μου, λυπούμαι τα αδέλφια μου. Αλλά φεύγω με το μέτωπο ψηλά. Ήμουν άρρωστος. Σας παρακαλώ να τηλεγραφήσετε, για να προδιαθέση την οικογένειά μου, στο θείο μου Δημοσθένη Καρυωτάκη, οδός Μονής Προδρόμου, πάροδος Αριστοτέλους, Αθήνας. 

Η μελαγχολική, θρυμματισμένη και αδιέξοδη ποίηση που υπηρέτησε, ήταν ένας καθρέφτης μιας εποχής που τον τραυμάτισε ανεπανόρθωτα στην ψυχή. Η ποίηση του δεν υπηρετεί τα υψηλά ιδανικά και τη φιλαρέσκεια, αλλά τα πιο βαθιά σκοτάδια του νου. Ηταν από τους πρώτους που έφεραν τα στοιχεία του μοντερνισμού στην ελληνική ποίηση, ενός από τους πρώτους που έγραψε στίχους για αυτούς τους ανθρώπινους σπαραγμούς με τόση μαγεία.