Κάποιοι είναι πιο ευάλωτοι στον κορονοϊό… για λόγους ταξικούς

Καλοκαίρι 2020, Ευρώπη. Κυβερνήσεις η μια μετά την άλλη, σηκώνουν γοργά – γοργά το δίχτυ προστασίας που είχαν απλώσει μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, για να προλάβουν – στο βαθμό που είναι πλέον εφικτό – τις οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης. Όχι, όμως χωρίς τίμημα. Αυτοί που για μια ακόμη φορά θα βρεθούν στην πρώτη γραμμή για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις που θα φέρει το «άνοιγμα» του lockdown, έχουν όνομα και είναι η εργατική τάξη.

Μπορεί ο κορονοϊός να έφτασε στην Ευρώπη μέσω των αεροματαφορών, τις οποίες κατά βάση χρησιμοποιούν στελέχη εταιρειών, τουρίστες, στελέχη του στρατού, διπλωμάτες, δηλαδή παιδιά μιας άλλης τάξης, ωστόσο αυτοί που πλήττονται περισσότερο από αυτόν, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, είναι οι εργάτες. 

Το γεγονός ότι ο κορονοϊός πλήττει περισσότερο την εργατική τάξη δεν έχει γίνει μέχρι στιγμής τόσο ορατό, καθώς τα κρούσματα καταγράφονται σε εθνικό επίπεδο. Συχνά γίνεται λόγος για χώρες που σήκωσαν μεγαλύτερο ή μικρότερο βάρος της πανδημίας του κορονοϊού, όμως τα ταξικά χαρακτηριστικά της πανδημίας αφήνονται στο περιθώριο. Το πολύ να φτάσουν μέχρι ένα χειροκρότημα.    

Η ταξική φύση του ιού καθορίζεται από το είδος της εργασίας και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν οι εργαζόμενοι και τους καθιστούν πιο ευάλωτους στο να προσβληθούν από αυτόν και να έχουν πρόσβαση στην περίθαλψη.

Αν κανείς σκεφτεί ότι το 48% των Ευρωπαίων «εργάζονται σε επαφή με το κοινό», αριθμός που αφορά κυρίως γυναίκες της εργατικής τάξης, όπως εργαζόμενες στη φροντίδα ηλικιωμένων, πωλήτριες, νοσοκόμες, δασκάλες, ρεσεψιονίστ και γενικότερα εργαζόμενες στον τουρισμό ή καθαρίστριες, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει ότι κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι από άλλους για λόγους ταξικούς.

Παράλληλα, είναι οι πρώτοι που υφίστανται και τις οικονομικές συνέπειες της κρίσης. Η εντατικοποίηση που έχει επιφέρει η πανδημία βρίσκει την εργατική τάξη, για μια ακόμη φορά, σε άμυνα. Από τη μια, οι εργαζόμενοι στο Νότιο και Ανατολικό τμήμα της Ευρώπης αναγκάζονται να δεχτούν μικρότερους μισθούς, ακόμα και να μεταναστεύσουν για να βρουν δουλειά. Από την άλλη, οι εργαζόμενοι στο Βορρά και τη Δύση βρίσκονται αντιμέτωποι με τη μετεγκατάσταση, καλούνται να τα βγάλουν πέρα με παρακρατήσεις μισθών και την ευελιξία, προκειμένου να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη η οποία αφορούσε σε 2.494 θανάτους από κορονοϊό στο Ηνωμένο Βασίλειο, έδειξε ότι τα άτομα που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο είναι εργαζόμενοι με χαμηλότερα προσόντα, κυρίως άντρες, που βρίσκονται σε άμεση επαφή με συναδέλφους ή το κοινό.

Στη Γαλλία, οι εργατικές τάξεις στα προάστια του Παρισιού πλήττονται περισσότερο. Χαρακτηριστικά, η θνησιμότητα είναι υψηλότερη σε τμήματα όπως το προάστιο του Σαν Ντενί, όπου ζουν κατά πλειοψηφία εργάτες – μετανάστες σε συνθήκες συνωστισμού, αποκλεισμένοι από τις υπηρεσίες περίθαλψης.

Η διάκριση μεταξύ εργαζόμενων με συμβάσεις ορισμένου και αορίστου χρόνου, μερικής ή πλήρους απασχόλησης, δεν αρκούν για να περιγράψουν τη συνθήκη των πρεκάριων, εργαζόμενων που ζουν μέσα στην ανασφάλεια, αποτελούν φτωχοποιημένα μεσαία στρώματα, εργάζονται διανοητικά ή χειρονακτικά, με ελαστικούς όρους εργασίας, στο πλαίσιο του «flexicurity», της ελαστικής και με χαμηλή ασφάλιση εργασίας. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που θα βρεθούν περισσότερο εκτεθειμένοι απέναντι στον ιό λόγω της φύσης της εργασίας τους. Είναι οι ίδιοι άνθρωποι που αγωνιούν να μη γίνουν ένα ακόμη νούμερο στον μακρύ κατάλογο της ανεργίας.

Είναι σαφές ότι η ανεργία που φέρνει μια κρίση, βαραίνει τις πλάτες της εργατικής τάξης, κι ας παρουσιάζεται σαν έννοια γενική, λες και «προσβάλει» ισότιμα τους πάντες. Δεν πλήρωσαν, άλλωστε, ποτέ μια κρίση σαν κι αυτές οι πλούσιοι.

Από το 2008 μέχρι σήμερα, που μια νέα κρίση βρίσκεται στο κατώφλι της Ευρώπης, η μέριμνα για την επιβίωση εκατομμυρίων εργαζομένων που αποτελούν τον κινητήριο μοχλό της παραγωγής και της οικονομίας, είναι ανύπαρκτη, ενώ παράλληλα αφήνονται στο έλεος της πανδημίας, να παλέψουν μόνοι τους, στην πρώτη γραμμή, με κίνδυνο ακόμα και την ίδια τους τη ζωή. 

Σε κάθε κρίση, έτσι και τώρα, η συντριπτική πλειοψηφία των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο, αποδεικνύουν ότι ο ρόλος τους δεν είναι άλλος από την εκπροσώπηση των συμφερόντων των ελίτ. Κι έτσι, οι άνθρωποι της εργατικής τάξης θα θυσιαστούν για άλλη μια φορά για να επιβιώσει η οικονομία.

Οι εργαζόμενοι σε ζωτικούς τομείς όπως αυτός του αγροτικού τομέα, εργαζόμενοι σε καταστήματα και σουπερμάρκετ, σε νοσοκομεία, στην εκπαίδευση, στον τομέα της καθαριότητας, ντελίβερι, μεταφορές είναι αυτοί που κράτησαν όρθια την Ευρώπη μέσα στην πανδημία.

Κι όταν αναλογιστούν μονάχα τη δύναμη που έχουν στα χέρια τους, τότε ο κόσμος μπορεί να αρχίσει να αλλάζει.