Η ψυχολογία της ταμπέλας

Η αφορμή για αυτό το άρθρο είναι η εξής: στο δελτίο των 9 στον ΣΚΑΙ στις 8 Δεκεμβρίου δημοσιεύτηκε μια δημοσκόπηση της PUBLIC ISSUE για λογαριασμό του καναλιού και της Καθημερινής. Η δημοσκόπηση έφερνε πρώτο κόμμα την ΝΔ σε πρόθεση ψήφου με 30%, και ακολουθούσαν σε απόσταση αναπνοής ΠΑΣΟΚ, ΚΚ και ΣΥΡΙΖΑ γύρω στο 15% το κάθε ένα. Η Βουλή θα ήταν τουλάχιστον επτακομματική –αν όχι μεγαλύτερη, αν συμπεριλάβουμε και τη Δημοκρατική Συμμαχία που άγγιζε το κατώφλι του 3%. Η αποχή πάνω από το 30%…

Τα θέματα λοιπόν είναι δύο κατά τη γνώμη μου: πρώτο και σημαντικότερο, η πολυκομματική Βουλή θα ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τα ελληνικά κοινοβουλευτικά δεδομένα, ιδιαίτερα δοθούσης της έλλειψης απόλυτης πλειοψηφίας από το πρώτο κόμμα. Εκεί θα είχε ενδιαφέρον το παιχνίδι του παρασκηνίου για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας. Κάτι ανάλογο συζητούσαν εκείνη την ώρα και στο γαλλικό Canal+ και την εκπομπή Le Petit Journal, όπου η πτώση του Σαρκοζύ γεννά ένα ενδιαφέρον πολιτικά σκηνικό με ακροδεξιούς της Λεπέν, κεντροδεξιούς λαϊκιστές τύπου Μπαϊρού, σοσιαλιστές χωρίς δυναμική τύπου Φρανσουά Ολάντ. Τα σετ που βγήκαν για τον δεύτερο γύρο –στην Γαλλία οι προεδρικές διεξάγωνται σε δύο γύρους- ήταν γαργαλιστικά! Σαρκοζύ-Μπαϊρού, Ολάντ-Μπαϊρού, Μπαϊρού-Λεπέν, Λεπέν-Ολάντ. Όλοι με όλους και στην τελική κανένας.

Κλείνοντας την παρένθεση αυτή, έρχομαι να σημειώσω πως μια πολυκομματική Βουλή θα είχε εξαιρετικό ενδιαφέρον τόσο σε επίπεδο πολιτικής όσο και επίπεδο παρασκηνίου. Αυτό που δεν μπορώ να εξηγήσω όμως είναι πώς μετά από όλα αυτά που συνέβησαν την τελευταία πενταετία, με σκάνδαλα, Βατοπέδια, Siemens, λαδώματα, ακυβερνησία, χρέη, κακοδιαχείριση, ΔΝΤ κλπ κλπ, η ΝΔ συγκεντρώνει 30 %, δηλαδή το 1/3 του εκλογικού σώματος!Με έναν τραβηγμένο συμβολισμό, μεταφράζω την συμπεριφορά αυτή σαν ένα πουκάμισο που το φοράμε χρόνια, το αγαπάμε για συναισθηματικά φορτισμένους αλλά αντικειμενικά ανύπαρκτους λόγους, το έχουμε βαρεθεί, το βλέπουμε ξαφνικά να λερώνεται μέχρι αηδίας, να γίνεται χάλια, το βάζουμε στο πλυντήριο δεκαπέντε φορές, επανέρχεται κάπως στην προηγούμενη μορφή του, και τελικά δεν έχουμε τί άλλο να βάλουμε σε μια επίσημη συνάντηση, και το ξαναφοράμε, γνωρίζοντας όμως ότι δεν το πολυθέλουμε πλέον. Αλλά τί να κάνουμε…

Αυτή είναι η μία εξήγηση, η τραβηγμένη και η ολίγον σαρκαστική. Η άλλη, η αντικειμενική εκτίμηση, μου λέει πως αυτό το 30 %, που σε καμία περίπτωση δεν είναι η «σκληρή» κομματική βάση της ΝΔ, ούτε η εκλογική βάση της που είναι προϊόν πόλωσης, αλλά πιθανότατα ένα σύνολο πολιτών, ένα εξαιρετικά μεγάλο κομμάτι του εκλογικού σώματος που είτε έχει πάψει πια να σκέφτεται και δρα αντανακλαστικά, ή που πραγματικά βρίσκει καταφύγιο στο άλλο μισό του δικομματισμού. Αν συμβαίνει το πρώτο, είναι μάλλον σημείο των καιρών και της γενικότερης τρέλας και πλύσης εγκεφάλου των μίντια και της κυβέρνησης που μας έχουν κάνει ζόμπι, είτε, αν συμβαίνει το δεύτερο, όντως αυτό το 30 % για μια ακόμη φορά παρουσιάζει σημάδια σχιζοφρένειας και πολιτικής και κοινωνικής αυτοκτονίας.

Είναι πραγματικά ενδιαφέρον από την άλλη να διερευνήσουμε τα όρια αυτομαστίγωσης που διατρέχουν την ελληνική κοινωνία, ή μάλλον το κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που συνεχίζει να στρέφεται και να εκφράζεται πολιτικά από τα δύο αυτά πολιτικά κόμματα, τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ. Με αντίστοιχο ενδιαφέρον βλέπουμε επίσης τα ποσοστά δημοφιλίας του κ. Παπαδήμου, ποσοστά δημοφιλίας που πραγματικά δεν ξέρω από πού πηγάζουν. Από που γεννήθηκε αυτή η αισιοδοξία στο πρόσωπό του; Τί πρόκειται να αλλάξει από την προηγούμενη πολιτική; Πώς θα βελτιώσει τις άθλιες σημερινές συνθήκες; Έχει δείξει κάποια δείγματα στον προγραμματικό του λόγου ή έχει αποδείξει κάτι μέχρι τώρα; Μάλλον τίποτα απ’όλα αυτά. Κι όμως έχει την στήριξη της ελληνικής κοινωνίας απλόχερα, όπως απλόχερα δόθηκε η στήριξη στους προηγούμενους που μας έφτασαν εδώ που μας έφτασαν.

Θα είχε ενδιαφέρον να παίζαμε ένα παιχνίδι με τον εαυτό μας και με τους συμπολίτες μας πριν καταλήξουμε να ψηφίσουμε κάτι όταν έρθει εκείνη η περίεργη ώρα. Θα είχε ενδιαφέρον λοιπόν να παίζαμε με τις λέξεις και να δούμε τί δύναμη έχουν, πόσο ισχυρή είναι η νοηματοδότησή τους. Αν για παράδειγμα, ονομάζαμε το ΠΑΣΟΚ ΝΔ και αντίστροφα, και κάναμε και μια τυχαία ανταλλαγή βουλευτών μεταξύ των δύο κομμάτων, τί εκλογικό αποτέλεσμα θα έβγαινε; Ποιά θα ήταν η τάση του εκλογικού σώματος;

Αν κάναμε κάτι αντίστοιχο τώρα, με την μεταβατική κυβέρνηση, και βάζαμε τον Υπουργό Οικονομίας στη θέση του Πρωθυπουργού και τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Πρόεδρο της ΝΔ και αντίστροφα, και τον Πρόεδρο του ΛΑΟΣ Υπουργό Επικρατείας στη μεταβατική κυβέρνηση, τί πιστεύετε ότι θα γινόταν; Αν ποτέ καταφέρναμε να κάνουμε αυτό το παιχνίδι, έστω και μεταξύ μας για ένα χρονικό διάστημα, πιστεύω ότι το 30 % της ΝΔ θα γινόταν 5, το 15 του ΠΑΣΟΚ 6, το 6 του ΛΑΟΣ 3 και το ποσοστό αποχής θα έπεφτε στο 2 τοις εκατό. Και γιατί όλα αυτά; Γιατί θα έπεφταν οι μάσκες και θα αποκτούσε πλέον ενδιαφέρον αυτό το ψέμα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας.
του Δημήτρη Ραπίδη, Πολιτικού Αναλυτή, MSc.