Επιτέλους και ένας ελληνικός δίσκος με τραγούδια διαμαρτυρίας: Η «Εξέγερση» του Δημήτρη Λάμπου

Τον τραγουδοποιό, ποιητή και συγγραφέα Δημήτρη Λάμπο τον γνωρίζω τουλάχιστον μία δεκαετία, από τότε που συμμετείχε στις «Ποιητικές Ανιχνεύσεις» που οργανώναμε με τον ποιητή και θεωρητικό του κινηματογράφου, Αντρέα Παγουλάτο, στο «Nosotros» των Εξαρχείων. Πρόκειται για έναν δημιουργό χαμηλών τόνων, σχεδόν «αθόρυβο» θα έλεγα, που διοχετεύει όλη του τη δύναμη στα τραγούδια και στα γραπτά του δίχως να’χει καμία περαιτέρω φιλοδοξία γι’ αυτό που λέμε καριέρες κλπ. Αυτή την αίσθηση έχω δηλαδή, αλλά μπορεί να κάνω και λάθος. 

Η καινούργια δισκογραφική εργασία του – τρίτη κατά σειρά – μόλις κυκλοφόρησε από την ανεξάρτητη Protasis και είναι μια ευχάριστη έκπληξη. Και τα 18 κομμάτια του, 16 τραγούδια σε δικούς του στίχους, μουσική και ερμηνεία, καθώς και δύο οργανικά θέματα, διέπονται από ένα rock feeling και μία διαχρονική ηδύτητα που τη συναντάμε ακόμα στα παλιά τραγούδια του Phil Ochs, του Woody Guthrie και του Bob Dylan. Μου αρέσει τώρα ακόμη και που γράφω τη λέξη «ηδύτητα» για τραγούδια που θα χαρακτηρίζονταν της διαμαρτυρίας και της εξέγερσης – όπως το λέει καταδηλωτικά και ο ίδιος με τον τίτλο του δίσκου του: «Εξέγερση».

Όντας ποιητής, εδώ αποφαίνεται μάστορας του στίχου κυριολεκτικά! Οι στίχοι σε όλα του τα τραγούδια ασχολούνται με την ανθρώπινη πορεία μέσα στην παγκόσμια ιστορία, με τους ρατσιστές, τους δήθεν «απόγονους των αρχαίων Ελλήνων», με την «Εξέγερση του Δεκέμβρη» που τον θυμάμαι να την πρωτοτραγουδάει στη συναυλία για τον Γρηγορόπουλο στα Προπύλαια το 2008, με την εργατική τάξη υπό το βάρος του άτεγκτου καπιταλισμού («Κλεψύδρα», «Μαυσωλείο», «Άρχοντες», «Το τέλος της προϊστορίας»), με την λεγόμενη «Αστική Δημοκρατία», με τον νεοφασισμό («Μελανοχίτωνες» με τη χρήση ηχητικών samples από ομιλίες του Χίτλερ) και με τον καταστροφικό ρόλο των μικροαστών νοικοκυραίων στη δημόσια ζωή («Εκτός ορίων», «Όταν ανοίξει η πληγή», «Μαμά Τερέζα»). Θεματικά διαφοροποιούνται κάπως δύο κομμάτια, το «Δίχως ανταμοιβή (Το τραγούδι της Δανάης)», που κι αυτό όμως μεταφέρει την αγωνία του πατέρα για τον κόσμο που θα ζήσει η μικρή του κόρη, και ο εξόδιος «Προπομπός» που αφιερώνεται στη μνήμη του Θάνου Μικρούτσικου. Δεν διστάζει ακόμη να τα βάλει και με τους συναδέλφους του στο τραγούδι «Οι γελωτοποιοί του Βασιλιά» με ιδιαίτερα καυστικούς στίχους:

Τόσα χρόνια γράφατε ακίνδυνα τραγούδια/ Μιλούσατε μόνο γι’ αγάπες και για λουλούδια/ Και για τα εσώψυχα σας τα μικροαστικά/ Λες και δεν υπήρχε και πριν παντού αδικία/ Λες και δεν υπήρχε και πριν Καπιταλισμός και Βία/ Παρά μόνο η πλαστική που υπηρετούσατε χαρά…

Σε μουσικό επίπεδο, τώρα, οι μελωδίες του είναι απλές και καθόλου απλοϊκές, εύληπτες δηλαδή, με μερικές να περιέχουν κάποιες εξαιρετικές ιδέες. Φαίνεται καταρχάς πόσο καλοχωνεμένες έχει τις επιρροές από τους ξένους μυθικούς τραγουδοποιούς που ανάφερα πιο πάνω. Έπειτα, υπάρχει κάτι που τον κάνει να αποτάσσεται το «επάρατο» mainstream κι αυτό είναι τα μακρόσυρτα οργανικά μέρη με τα οποία αναπτύσσονται και εξελίσσονται πολλά από τα τραγούδια του, λες και ασφυκτιούν μέσα σε μία προβλεπόμενη – να την πω – διάρκεια. Σίγουρα, πάντως, ευτύχησε απ’ την άποψη της ενορχήστρωσης, που επιμελήθηκε ο ίδιος με τους Προλετάριους Σουπερήρωες, δηλαδή τους Τεφλόν κατά ένα μεγάλο μέρος (Κωνσταντίνος Τσιώλης, Δημήτρης Γρηγοριάδης, Μάριος Σκούφος, Σταύρος Παργινός). Ξεχώρισα ιδιαίτερα την ντυλανική «Κλεψύδρα», την «Αυτομόρφωση» που ξεκινάει με το fender rhodes του Κωνσταντίνου Τσιώλη και καταλήγει σε ένα α λα Santana folk – rock πανδαιμόνιο με τα congas του Κώστα Στεφόπουλου και την ηλεκτρική κιθάρα που παίζει ο Λάμπος, το διονυσιακό «Μαυσωλείο» με την αλήτικη γκάιντα του Γιώργου Νίκα, το «Τέλος της προϊστορίας» που περιέχει το όμορφο μέρος για φλάουτο του Θύμιου Παπαδόπουλου, τους «Γελωτοποιούς του Βασιλιά», ένα boogie – rock κομμάτι, τη σύντομη οργανική «Ροή» με την κιθάρα και τα έγχορδα – intro στη μπαλάντα «Οξυγόνο», που τους στίχους μοιράζεται ο Λάμπος με τον Μάκη Χρυσοστομίδη και τον «Προπομπό» που πάλι χωρίζεται σε δύο μέρη, ένα αμιγώς ακουστικό και ένα ψεχεδελίζον ηλεκτρικό. 

Και μέσα σ’ όλα αυτά τα ωραία και ενδιαφέροντα, ο Δημήτρης Λάμπος χώνει όλες τις μεγάλες αγάπες του από τη λογοτεχνία, την ποίηση, τη μουσική και τη φιλοσοφία, από τον Phil Ochs και τον Victor Jara μέχρι τον Noam Chomsky, τον Κάρολο Μαρξ και τον Φράνσις Φουκουγιάμα, πότε ως ευθείες παραπομπές μέσα στους στίχους του και πότε ως απλές αναφορές στους ιδεολογικούς καθοδηγητές του. 

Άκουσα αρκετές φορές το CD αυτό και ακόμη δεν μπορώ να καταλάβω αν έφτασε στα χέρια μου ένα έργο, που περικλείει μία παρορμητική αφέλεια εκ μέρους του δημιουργού, μέσω της οποίας επιθυμεί όχι απλά να καταγγείλει τα στραβά, μα και να αλλάξει την κοινωνία και τον κόσμο που ζούμε. Κατά βάθος το τελευταίο μου αρκεί για να χαρακτηρίσω την «Εξέγερση» του Δημήτρη Λάμπου έναν απ’ τους πιο τίμιους, ευθύβολους και πολιτικοποιημένους δίσκους που κυκλοφόρησαν τα πιο ταραγμένα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. 

* Το άλμπουμ «Εξέγερση» του Δημήτρη Λάμπου και των Προλετάριων Σουπερηρώων κυκλοφορεί από την Protasis. Επικοινωνία στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις [email protected] και www.protasismusic.gr