Η Χριστιάνα Γαλανοπούλου στο koutipandoras.gr: "Το όνειρο για μία ιδανική κοινωνία είναι σύμφυτο με τη φαντασία"

Συνέντευξη στην Ηλέκτρα Ζαργάνη

Τι θα δούμε φέτος στο MIRFestival; Κάντε μας μία μικρή περιγραφή.

Το GUERRILLA των Ισπανών El Conde de Torrefiel είναι μια παράσταση για τον πόλεμο που συμβαίνει υπόγεια μέσα μας και γύρω μας ενώ όλα έξω δείχνουν ειρηνικά. Αθηναίοι πολίτες συμμετέχουν με τις ιστορίες τους και την παρουσία τους σε μια πολύ δυνατή περφόρμανς. Η Παγωμένη εικόνα της Παναγιώτας Καλλιμάνη είναι μια αφοπλιστική χορογραφία που την ερμηνεύουν παιδιά, μια προσπάθεια της δημιουργού να αφουγκαστεί τον καρδιακό παλμό μιας εύθραυστης κοινωνίας. Το Moving parts της Ίριδας Καραγιάν είναι ένα κινητικό σόλο που συμβαίνει μέσα σε μια ηχητική εγκατάσταση. Λόγος, ήχος, ερμηνευτική παρουσία και εικόνα λειτουργούν αυτόνομα, ανεξάρτητα, συμπληρωματικά και αντιστικτικά, και ο θεατής καλείται να τα ανασυνθέσει.

Το PERIODONERO είναι μια μαύρη κωμωδία για μια «μαύρη εποχή», μια παράσταση που συνδυάζει σκηνική περφόρμανς, animation, θέατρο σκιών και video game και λειτουργεί με τη λογική των κινουμένων σχεδίων: μιας καταστροφής μύριες έπονται, αλλά η ηρωίδα μένει πάντα όρθια… Το Βλέμμα και το τέρας της Αγνής Παπαδέλη Ρωσσέτου είναι ένα ταξίδι στον άγνωστο, ανησυχαστικό και γοητευτικό κόσμο του ασυνείδητου. Οι τρεις χορευτές με τα καλυμμένα πρόσωπα λειτουργούν σαν τις φιγούρες των ονείρων: χωρίς ατομικότητα, σε έναν κόσμο όπου το σώμα, μοναδικό εκφραστικό μέσο, αλλάζει διαρκώς ταυτότητα μέσα από την κίνηση. Οι J&J, ή αλλιώς Jessica Huber και James Leadbitter (aka The vacuum cleaner), κάνουν ένα πρότζεκτ που «εκπαιδεύει» τους πολίτες στο να θεωρούν την πρόσβαση στην ελπίδα αδιαμφισβήτητο δικαίωμα. Μια ουτοπική αλλά διόλου άτοπη σύλληψη βρίσκεται στο κέντρο αυτού του πρότζεκτ: μπορούμε άραγε να διεκδικήσουμε την προσθήκη στα ευρωπαϊκά συντάγματα ενός άρθρου που θα προστατεύει τους πολίτες από τη χρήση του φόβου ως μέσου καταπίεσης;

Τα φετινά καλλιτεχνικά πρότζεκτ του MIR ρίχνουν φως στο ζήτημα της ουτοπίας. Με ποιον τρόπο η σύγχρονη τέχνη συνδιαλέγεται με την ουτοπία;

Θέτοντας ερωτήματα για τη σχέση ανάμεσα στην πραγματικότητα, στην ιστορία, στην αντίληψη που έχουμε για όσα μπορούμε να διεκδικήσουμε και στην πίστη σε ένα μέλλον όπως το ονειρευόμαστε.

Πιστεύετε ότι ζούμε στην εποχή της ουτοπίας; Έχει νόημα και αξία να την φανταζόμαστε σε μία περίοδο συλλογικής απογοήτευσης και διάψευσης;

Μα φυσικά, αν δεν έχει νόημα τώρα πότε έχει; Δεν πιστεύω ότι ζουμε στην εποχή της ουτοπίας. Πιστεύω απλώς ότι έχουμε ανάγκη να φανταστούμε ένα μέλλον για να το αποκτήσουμε, γιατί έτσι όπως διαγράφεται με βάση τα δεδομένα, δεν νομίζω να μας κάνει.

Θεωρείτε ότι μπορούμε να ξαναμπούμε στο μονοπάτι της ουτοπίας; Η τέχνη είναι μία ελπίδα;

Η τέχνη, ο πολιτισμός, είναι το μόνο που έχουμε. Η τέχνη δεν είναι μια ελπίδα. Η τέχνη ενδυναμώνει την πίστη μας στον άνθρωπο. Ο άνθρωπος έχει μέσα του και τον ουμανισμό και τη βία. Αυτά εναλλάσσονται στη διάρκεια της ιστορίας. Η ουμανιστική πλευρά του ανθρώπου ενδυναμώνεται με την ανθρωπιστική παιδεία, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η τερατώδης πλευρά δεν καραδοκεί και δεν ελλοχεύει. Η τέχνη μας δίνει τη δύναμη να πιστεύουμε σ’ αυτή την πλευρά του ανθρώπου και, με μια διαδικασία σαν self-fulfilling prophecy, να γινόμαστε αυτό που πιστεύουμε για μας, δηλαδή καλύτεροι άνθρωποι. Το όνειρο για μια ιδανική κοινωνία είναι σύμφυτο με τη φαντασία.

Γιατί επιλέγετε ασυνήθιστους χώρους της πόλης για τα διάφορα πρότζεκτ του φεστιβάλ; Πως επικοινωνεί ο εκάστοτε χώρος με το κάθε έργο;

Τους χώρους δεν τους επιλέγω μόνη μου, τους επιλέγουν κυρίως οι καλλιτέχνες. Αλλά ξέρουν ότι στο MIR αυτή η επιλογή ασυνήθιστου χώρου είναι καλοδεχούμενη. Οι καλλιτέχνες από τη μια κάνουν έργα ειδικά για το MIR και πολλές φορές τα σχεδιάζουν για έναν συγκεκριμένο χώρο, και από την άλλη το MIR τους υποστηρίζει στις επιλογές τους. Τα site specific έργα δεν είναι βέβαια πρωτοτυπία μας, συνηθίζονται παντού, εδώ και πολλά χρόνια. Αλλά αυτή η ενεργοποίηση ξεχασμένων χώρων είναι κάτι που αλλάζει λίγο την πόλη και τον τρόπο που τη ζούμε, και αυτό είναι μια από τις προθέσεις του MIR, να φωτίζει διαφορετικά την πόλη.

Τα πρότζεκτ του MIR βάζουν στο παιχνίδι πολίτες από την Αθήνα κάθε ηλικίας. Τι θέλετε να πετύχετε με αυτό στην καθημερινότητα της πόλης;

Σίγουρα υπάρχει αυτή η πλευρά της καθημερινότητας της πόλης που φωτίζεται διαφορετικά από το φεστιβάλ, και αυτό είναι ένα ζητούμενο, όμως αυτός δεν είναι ο πιο σημαντικός λόγος για τον οποίο επιδιώκουμε τη συμμετοχή των πολιτών. Ο πιο σημαντικός λόγος είναι ότι η περφόρμανς διατηρεί κάτι από το DNA του θεάτρου που ήταν ουσιαστικά ένα σχολείο πολιτών, και σε αυτό προσβλέπουμε. Με τον παιχνιδιάρικο και δημιουργικό τρόπο των καλλιτεχνών, ωστόσο ελπίζουμε κάτι να αλλάζει μέσα στους συμμετέχοντες σ’ αυτού του τύπου τα πρότζεκτ που κάνουμε.

Πρόκειται για ένα ανεξάρτητο, “χειροποίητο” φεστιβάλ στην καρδιά της πόλης. Πόσο γοητευτικό αλλά και δύσκολο είναι ένα εγχείρημα που σχετίζεται με το πείραμα;

Είναι πολύ γοητευτικό και πολύ δύσκολο. Αυτές είναι οι δύο όψεις του νομίσματος σε πολλά από αυτά που αφορούν το φεστιβάλ.

Τι θα θέλατε να αλλάξει οπωσδήποτε στον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού το επόμενο διάστημα; Έχετε συναντήσει δυσκολίες παρά την επιτυχία του MIR;

Ευχαριστώ που θεωρείτε δεδομένη την επιτυχία! Μου δίνετε κουράγιο! Αλλά με το MIR μόνο δυσκολίες συναντώ… Δεν νομίζω ότι έχουν να κάνουν με το αν κάτι είναι επιτυχημένο, έχουν να κάνουν με τις εγγενείς παθογένειες του χώρου του σύγχρονου πολιτισμού στην Ελλάδα. Αν μπορούσα να αλλάξω κάτι άμεσα, αυτό θα ήταν ο σχεδιασμός μιας μακροπρόθεσμης πολιτιστικής πολιτικής.

Ποια είναι η ευχή σας για τη χρονιά που έρχεται;

Να αλλάξουν τόσο πολύ οι άνθρωποι προς το καλύτερο, ώστε να μη νιώθουμε καμία απειλή.