Η Γη της Επαγγελίας: Το αριστούργημα του σπουδαίου Πολωνού σκηνοθέτη Αντρέι Βάιντα

Μία ταινία για την ανεξέλεγκτη βιομηχανική ανάπτυξη σε μια μικρή πόλη της Πολωνίας του 19ου αι. Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε την πολυβραβευμένη ταινία στην πρωτότυπη, πλήρη έκδοσή της και να βυθιστείτε στην ατμόσφαιρα της πόλης Λοτζ του 19ου αιώνα.

Λίγοι γνωρίζουν, ότι το αριστούργημα του Βάιντα υπάρχει σε δύο εκδόσεις. Η πρώτη έκδοση –η πλήρης – είναι αυτή του 1974 κι έχει διάρκεια 170’. Σε αυτήν ακριβώς τη μορφή η ταινία απέσπασε σωρεία βραβείων, μεταξύ των οποίων το Χρυσό Λιοντάρι στο Φεστιβάλ Πολωνικού Κινηματογράφου στο Gdansk, το Χρυσό Μετάλλιο στο Φεστιβάλ Διεθνούς Κινηματογράφου στη Μόσχα ( Το βραβείο παρέλαβε ο ίδιος ο Άντζεϊ Βάιντα, εκφωνόντας μάλιστα στα ρώσικα την ευχαριστήρια ομιλία του) και πολλά άλλα. Η δεύτερη εκδοχή είναι αυτή του 2000, και διαρκεί 138’. Πρόκειται για την μονταρισμένη και συντμημένη εκδοχή της ταινίας του 1974, από την οποία έχουν αφαιρεθεί οι ερωτικές σκηνές, ενώ έχει αλλάξει ελαφρώς και η σειρά των γεγονότων.

Τρεις ενθουσιώδεις νέοι, ενώνουν τις δυνάμεις τους για να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους: να ανοίξουν το δικό τους εργοστάσιο. Όμως ο άγριος καπιταλισμός τους καταπίνει και τους αναγκάζει να πράξουν ενάντια στις ηθικές αρχές τους.Ως είθισται, η συσσώρευση του κεφαλαίου συνοδεύεται από αισθητή ηθική κατάπτωση. Ο Μόριτς προβαίνει σε μια ριψοκίνδυνη εξαπάτηση, ο Κάρολ θυσιάζει τον έρωτά του, εκμεταλλεύεται την ερωμένη του (σύζυγο ενός Εβραίου μεγαλοεπιχειρηματία) προς προσωπικό πλουτισμό και ψευδορκεί. Στην εκδοχή του 2000, ως αποτέλεσμα του μοντάζ μερικές σκηνές ανέντιμων πράξεων των πρωτγωνιστών έχουν μεταφερθεί στην αρχή της ταινίας, γεγονός που εξομαλύνει αισθητά την εντύπωση της ηθικής τους κατάπτωσης.

Η κοινωνική-σοσιαλιστική διάσταση της πρωτότυπης έκδοσης της ταινίας συνοψίζεται τέλεια στα λόγια του γέρου-εργοστασιάρχη, του μοναδικού στο Λοτζ, ο οποίος βάζει τους ανθρώπους πάνω απ΄τις μηχανές: «Κάποτε στο Λοτζ κυριαρχούσε η εντιμότητα, και όχι οι εκατομμυριούχοι». Τα τελευταία 10’ της ταινίας, υπό τους ήχους της τυμπανοκρουσίας, δείχνουν ξεκάθαρα το αδίστακτο πρόσωπο του καπιταλισμού, που βάζει το κέρδος πάνω από τις ανθρώπινες ζωές.

Ο Βάιντα δείχνει να απολαμβάνει την εποχή του 19ου αι. με μια σκηνοθετική δύναμη που σώζει την ιστορία από τα κλισέ. Περιγράφει μια συγκλονιστική εικόνα της πόλης με τα επικίνδυνα εργοστάσια και τις επιδεικτικά πλούσιες κατοικίες χωρίς καμία καλαισθησία. Οι περιγραφές του θυμίζουν Ντίκενς, Ζολά και Γκόρκι καθώς και νατουραλιστικούς πίνακες εκείνης της περιόδου ( Βαν Γκογκ, Μουνκ, Κορό).

Κατά μία έννοια η ταινία, μπορεί να θεωρηθεί ως η Πολωνική βερσιόν του «Όσα παίρνει ο άνεμος» γιατί προσπαθεί να αποτυπώσει την αύρα μιας ολόκληρης εποχής.

Η ταινία ήταν υποψήφια για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας το 1976, το οποίο έχασε από το «Dersu Uzala» του Ακίρα Κουροσάουα

Πρωταγωνιστούν οι Ντανιέλ Ολμπρίνσκι, Βόιτσιεχ Πσόνιακ, Αντρέι Σεβέριν γνωστοί, από πολλές ταινίες του Βάιντα.

Λίγα λόγια για την ταινία:

Η ιστορία διαδραματίζεται στην πόλη του Λοτζ, ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κέντρα υφαντουργίας του 19ου αιώνα, που βρίσκεται σε ραγδαία ανάπτυξη. Η ψαλίδα μεταξύ εργοστασιαρχών, συνήθως Γερμανών, Εβραίων, Πολωνών, και εργατικής τάξης, ολοένα και μεγαλώνει. Τρεις νέοι φίλοι, ένας Πολωνός, ένας Εβραίος κι ένας Γερμανός, βάζουν τα χρήματά τους για να χτίσουν ένα εργοστάσιο.

Μέσα από τη ζωή τους, ο Βάιντα, αντικατοπτρίζει την μετάβαση της Πολωνίας του 19ου αιώνα, από τον φεουδαλισμό στον καπιταλισμό.

«Η Γη της Επαγγελίας» συνδιάζει τον σκληρό κοινωνικό ρεαλισμό στην απεικόνιση της «πόλης του κίτρινου διαβόλου» (ο παραλληλισμός προς το έργο του Μαξίμ Γκόρκι προκύπτει αυθόρμητα) με τον συμβολισμό, στο πνεύμα του Άιζενσταϊν. Ως προς αυτό, η πλέον εκφραστική εικόνα είναι αυτή του τροχού, που αλέθει αδιάφορα και αδιακρίτως τόσο τον εκμεταλλευτή-εργοδότη, όσο και τον εργαζόμενο-θύμα εκμετάλλευσης. Πέρα από αυτό, πολλές σκηνές έχουν γυριστεί με οπτικά που έχουν πεπλατυσμένες γωνίες, γεγονός που πετυχαίνει ιδιαίτερα εκφραστικό αποτέλεσμα.

Το φιλμ του Αντρέι Βάιντα, συγκαταλέγεται και δικαίως, μεταξύ των αριστουργημάτων του πολωνικού κινηματογράφου. Το φιλμ τιμήθηκε με αμέτρητα βραβεία.

Από 9 Ιουνίου στους κινηματογράφους