Γιορτάσαμε τα γενέθλια της Σελήνης με την performance της Σύλβια

Τη λένε Σύλβια Δασκαλάκη Γιόντη κι η ίδια αυτοπροσδιορίζεται στα social media ως «αυτιστική τρανς καλλιτέχνις». Εμφανισιακά δεν έχει καμία σχέση με τη γνωστή εικόνα των τρανς γυναικών. Για την ακρίβεια, πιο πολύ μοιάζει με τον Τζέρι Γκαρσία των Grateful Dead: Πολύ μακριά μαλλιά, γένια και στρογγυλά γυαλιά, σαν ένα απομεινάρι των αναρχικών fluxus events των 60s που ξέμεινε στην Αθήνα του 21ου αι. Νομίζω πως η εικοσάλεπτη performance που έστησε χθες βράδυ στον αυτοδιαχειριζόμενο χώρο «AMOQA», δίπλα απ’ την πλατεία Ομονοίας, ήταν η επιτομή του underground, σε μια εποχή που πολλά πράγματα βαφτίζονται underground, μα μόνο αυτό δεν είναι!

Σε μια γωνία του χώρου, έτοιμος να απαθανατίσει το event με την κάμερα του ο σεναριογράφος και σκηνοθέτης Παναγιώτης Ευαγγελίδης. Στο κοινό, από κάτω, η Πάολα Ρεβενιώτη και αρκετά παιδιά με «μάτια λέιζερ και μαλλιά τιρκουάζ», όπως είχαν προφητεύσει κάποτε η Μαριανίνα Κριεζή και η Λένα Πλάτωνος. Στο πάτωμα, λευκή σεληνιακή άμμος και στον τοίχο, στο κέντρο του αυτοσχέδιου stage, ένας πίνακας της σελήνης. Εκεί, άλλωστε, βρισκόμασταν για να γιορτάσουμε τα γενέθλια της Σελήνης που, σύμφωνα με τη Σύλβια – και τους αστροφυσικούς, υποθέτω – έκλεισε τα 4.512.683.079α της χρόνια! 

Η Σύλβια εμφανίστηκε με ολόσωμη φόρμα και παντόφλες μικρού παιδιού. Το αυτοσχέδιο διαστημικό κράνος από αλουμινόχαρτο τής έπεφτε συνέχεια ώσπου στο τέλος αγανάκτησε και το πέταξε. Ύστερα από λίγα λεπτά έφερε και την τούρτα και κάρφωσε πάνω της τα κεριά που αντιστοιχούσαν στα δέκα νούμερα των γενεθλίων της. Είχε τόσο άγχος που τα χέρια της έτρεμαν και μετά βίας σχεδόν άναψε τα κεριά. Έβγαλε ένα μπαλταδάκι, έκοψε ένα μικρό κομμάτι και το έφαγε μπροστά μας, αφηγούμενη τον μονόλογο της που περιείχε προσωπικές πληγές του παρελθόντος της, βιτριολικό χιούμορ, τον Μπρετόν και τον Ιονέσκο αυτούσιους, αλλά και μπόλικη επιστημονική πληροφορία, σαν να ήμασταν σε μια τάξη σχολείου ή σ’ ένα πανεπιστημιακό αμφιθέατρο και παρακολουθούσαμε μάθημα αστροφυσικής! Κι αφού μας κατατρόμαξε με τα κομφετί που έσκασαν από ένα κανονάκι – «Έχουμε και καρδιά!» ακούσαμε την Πάολα να φωνάζει – η πρωτότυπη αυτή performance έλαβε τέλος και η τούρτα προσφέρθηκε στο κοινό της αίθουσας! 

Την καλλιτεχνική «Queer σκηνή» της Αθήνας δεν την έχω παρακολουθήσει. Στα social media κατά καιρούς πέφτω πάνω σε διάφορες εκδηλώσεις νέων κυρίως καλλιτεχνών, που εκφράζονται με άξονα των δράσεων τους τον σουρεαλισμό, την ονειρική διάσταση, το χιούμορ και μια διάθεση ανατροπής όλων των παραδοσιακών αξιών, που μας κληροδότησαν το θέατρο και η έκθεση του καλλιτέχνη μπροστά στον κόσμο, από καταβολής κόσμου! Μιλάμε για παραστάσεις που πραγματοποιούνται σε μικρούς χώρους συνήθως, δίχως παραγωγούς ή χορηγούς από πίσω, με δωρεάν επίσης είσοδο και πάντα μέσα από ένα πνεύμα συλλογικότητας. Αυτή ακριβώς είναι και η γοητεία των παραστάσεων σαν της Σύλβια που απολαύσαμε χθες βράδυ. Σκεφτόμουν πως αν υπήρχε ένας σκηνοθέτης να την καθοδηγήσει, αν ακόμη το όλο event στηνόταν σε ένα κανονικό θέατρο, αν είχαν φτιαχτεί σκηνικά και αν φωτιζόταν με επιμέλεια, πιθανώς να ήταν κάτι άλλο. Πιο επαγγελματικό μεν, πιο ναρκισσιστικό δε! Πάλι, όμως, δεν θα’χε ενδιαφέρον η «δοκιμή» της μπροστά σ’ ένα διαφορετικό και σαφώς πιο διευρυμένο κοινό, που μοιράζεται τις ίδιες ανησυχίες και απλά επιλέγει άλλα θεάματα; Δεν γνωρίζω ή, σωστότερα, δεν έχω ακόμη σχηματίσει άποψη. Αυτό που είδα, πάντως, με άγγιξε και μου χάρισε μια σειρά εναλλασσόμενων συναισθημάτων. 

Ζήτησα της καλλιτέχνιδας να παραχωρήσει ολόκληρο τον μονόλογο της αποκλειστικά στο koutipandoras.gr, στο πλαίσιο προβολής ενός πρωτότυπου εναλλακτικού θεατρικού κειμένου. Για την ακρίβεια, πρέπει να’ναι ο πρώτος ατόφιος underground θεατρικός μονόλογος που δημοσιοποιείται και που μπορεί να ξαναπαιχτεί κάπου, κάπως, κάποτε. Ή μπορεί και να μην ξαναπαιχτεί – δεν έχει ιδιαίτερη σημασία: 

(Μουσική εισαγωγής)

Μετά από ένα σύντομο ταξίδι 384.400 χιλιομέτρων, επιτέλους φτάσαμε στη Σελήνη. Και πάνω στην ώρα δηλαδή για να το γιορτάσουμε (φέρνει τη τούρτα). Γιατί σήμερα είναι τα 4.512.683.079α γενέθλια της Σελήνης. (βάζει τα κεριά) Αν μπορούσα θα έβαζα 4.512.683.079 μικρά κεράκια αλλά αυτό είναι λίγο δύσκολο και θα γινόμασταν παρανάλωμα του πυρός.

(ανάβει τα κεριά)

Πάμε όλοι μαζί τώρα:

Να ζήσεις Σελήνη και χρόνια πολλά

Μεγάλη να γίνεις με άσπρα μαλλιά

Παντού να σκορπίζεις της νιότης το φως

Και όλη να λένε να μια σοφή.

(σβήνει τα κεριά και φυσάει το φρου φρου)

Σαν χθες το θυμάμαι, όταν η Θεία, ένας πρωτοπλανήτης στο μέγεθος του Άρη από τις απαρχές του ηλιακού συστήματος, συγκρούστηκε με τη Γη. Και ενώ οι πυρήνες των δυο ουράνιων σωμάτων ενώθηκαν σε ένα νέο ενιαίο πυρήνα της Γης, αρκετό υλικό εκτοξεύτηκε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά για να σχηματίσει ένα δακτύλιο γύρω από τη Γη. Το υλικό αυτού του δακτυλίου τότε άρχισε να συγκεντρώνεται σταδιακά σε ένα σημείο και μέσα σε μερικά χρόνια, να σου και η Σελήνη. Πόσο γρήγορα περνάει ο καιρός!

(βγάζει το μπαλτά)

Βλέποντας τη Γη να ανατέλλει στον ορίζοντα θυμάμαι (μικρή παύση) την εγχείρηση στο αριστερό μάτι που έκανα πριν από χρόνια. (βγάζει τα κεριά) Όταν έβγαλα τους επιδέσμους, κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να μου πει πως είμαι. Όλοι τότε άρχισαν να μιλάνε για μένα σαν να μην βρισκόμουν εγώ εκεί, οπότε σηκώθηκα και έψαξα μήπως υπάρχει κανένας καθρέφτης για να δω πως είμαι. Τελικά βρήκα έναν στην αίθουσα αναμονής. Το θέαμα ήταν χειρότερο από ότι μπορούσα να φανταστώ. Όταν μου είπαν ότι θα ξανάρθω στο γιατρό που μου έκανε την εγχείρηση, έβαλα σχεδόν τα κλάματα. Όλοι όμως κάναν σαν να μη συνέβαινε απολύτως τίποτα. Μετά από κάποιους μήνες μου ανακοίνωσαν ότι θα πρέπει να ξαναπάω στο γιατρό. Εγώ έπεσα σε κατάθλιψη που κράτησε 2 μήνες. Στη περίοδο αυτή το μόνο που έκανα είναι να κάθομαι στο κρεβάτι και να σκέφτομαι ότι θα μπορούσα να κάνω κάτι αλλά δεν έχει καμία σημασία γιατί τίποτα δεν είχε νόημα. Ήμουν 11 χρονών. Όταν ο μπαμπάς μου ανακοίνωσε ότι θα πάμε στον γιατρό την επόμενη φορά, το μόνο που μου είπε είναι “Μην πάθεις κατάθλιψη πάλι”.

(σκάει ένα popper)

Πάντα ήθελα να ταξιδέψω στο διάστημα. Μικρός έβλεπα τις αναπαραστάσεις από άλλους πλανήτες και δορυφόρους και σκεφτόμουν ότι αφού υπάρχουν άλλοι κόσμοι πέρα από αυτόν, τότε θα υπάρχει και ένας καλύτερος κόσμος από ότι εδώ, στη Γη δηλαδή. Και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι εκεί για να διαψεύσουν την φαντασία μου, μου επέτρεπε να φαντάζομαι ότι θέλω. Ούτε με πειράζει να είμαι μόνος μου εκεί, αρκεί να νιώθω ασφαλής. Αυτό το μέρος βέβαια, γατί ήμαστε στη Σελήνη μη ξεχνιόμαστε, (δείχνει γύρω) μπορεί να μην είναι και τόσο φιλικό προς τη ζωή, που σημαίνει όμως ότι λίγοι άνθρωποι το έχουν πλησιάσει οπότε δεν είναι και λιγότερο δικό μου. Ακόμα και σήμερα, τα όνειρα στα οποία ταξιδεύω στο διάστημα είναι αυτά που με αφήνουν με την πιο έντονη εντύπωση και τα πιο δυνατά συναισθήματα.

(βάζει ένα κομμάτι τούρτα και αρχίζει να το τρώει)

Στην ηλικία των 9 χρονών συνειδητοποίησα ότι ήδη εδώ και χρόνια νιώθω χαρούμενος μόνο όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά για μένα. Σαν αυτό να μου έδινε νόημα στη ζωή και ας ήταν κακό για μένα. Μια οξύμωρη κατάσταση που, παρόλα αυτά, έβγαζε νόημα. Στα τέλη των 11 χρονών και μετά την κατάθλιψη πήγα στο γυμνάσιο και όλα έγιναν χειρότερα. Η αίσθηση της απομόνωσης που είχα τα προηγούμενα χρόνια υπερδιογκώθηκε. Η ευτυχία ήταν σαν να εξαφανίστηκε για ένα χρόνο σχεδόν. Επίσης στα 12 μπήκα στην εφηβεία, πράγμα που δε βοήθησε καθόλου. Η μόνη αίσθηση που μου έφερνε μια έντονα κρυφή χαρά ήταν η σκέψη της αυτοκτονίας, γιατί αυτός φαινόταν ο μόνος τρόπος να τελειώσει η δυστυχία, και ας τελείωνα και εγώ μαζί της. Φοβόμουν όμως πολύ να το επιχειρήσω. Αν και έκανα κάποιες προσπάθειες. Μεταξύ μας, καμία δεν πέτυχε. Και αυτό με έκανε να νοιώθω ακόμα μεγαλύτερη απογοήτευση.

(σηκώνεται και δείχνει στο χάρτη)

Παρατηρώντας τη Σελήνη από Γη με τηλεσκόπιο ή και με κιάλια, μπορούμε να δούμε τις σκιές μέσα στους κρατήρες στα σημεία όπου δε φτάνει το φως του ήλιου λόγω της μορφής των κρατήρων. Αυτές οι σκιές μεταβάλλονται ανάλογα με τη θέση της Σελήνης σε σχέση με τον Ήλιο. Παρατηρώντας τες από τη Γη, μπορούμε να υπολογίσουμε το μέγεθος του κάθε κρατήρα καθώς και να δούμε μορφολογικές λεπτομέρειες που θα ήταν αδύνατο να παρατηρήσουμε αλλιώς. Αν θέλετε να παρατηρήσετε τη Σελήνη σήμερα, αυτή βρίσκεται σε φάση φθίνουσας αμφίκυρτου, η οποία είναι η φάση ανάμεσα στη πανσέληνο και το τελευταίο τέταρτο, και φωτίζεται το 66% της ορατής από τη Γη επιφάνεια της. Οι κρατήρες λοιπόν που σήμερα ενδικνύονται για παρατήρηση είναι σε αυτό το σημείο (δείχνει στο χάρτη). Επίσης αύριο θα είναι το τελευταίο τέταρτο.  Υπάρχουν όμως σημεία σε κρατήρες του βόρειου και του νότιου πόλου της Σελήνης όπου δεν φωτίζονται ποτέ από τον ήλιο. Αυτοί οι κρατήρες είναι μερικώς ορατοί από τη Γη. Αυτοί οι κρατήρες έχουν και το επικό όνομα κρατήρες του αιώνιου σκότους. Σε αυτά τα μονίμως σκοτεινά σημεία έχει μετρηθεί και η χαμηλότερη θερμοκρασία στο ηλιακό σύστημα στους -238 βαθμούς Κελσίου. 35 βαθμούς δηλαδή πάνω από το απόλυτο μηδέν, το οποίο είναι η θερμοκρασία στην οποία η ύλη θεωρητικά σταματάει να κινείτε. Πρακτικά βέβαια αυτό δε γίνεται γιατί με βάση την αρχή της αβεβαιότητας δε μπορούμε να υπολογίσουμε ταυτόχρονα και με ακρίβεια τη θέση και τη ταχύτητα ή την ορμή ενός υποατομικού σωματιδίου. Αλλά ας το αφήσουμε αυτό τώρα γιατί αν πιάσουμε και τη κβαντική φυσική τώρα δε θα τελειώσουμε ούτε αύριο. Αυτό είναι πιο κρύο και από μέρη όπως ο Πλούτωνας που βρίσκεται σε μέση απόσταση 39,5 αστρονομικών μονάδων από τον Ήλιο. Η αστρονομική μονάδα ορίζεται ως η μέση απόσταση της Γης από τον Ήλιο και ισούται με 194.600.000 χιλιόμετρα. Παρεμπιπτόντως, η ατμόσφαιρα του Πλούτωνα είναι μπλε οπότε αν ήμασταν στον Πλούτωνα θα βλέπαμε μπλε ουρανό όπως στη Γη. Πίσω στη Σελήνη όμως, η μέση θερμοκρασία στον ισημερινό κυμαίνεται μεταξύ -173 και 116 βαθμούς Κελσίου. Αυτή η μεγάλη διακύμανση στις θερμοκρασίες οφείλεται στο γεγονός ότι η Σελήνη δεν έχει ουσιαστική ατμόσφαιρα για να συγκρατείται η θερμοκρασία σε πιο σταθερά επίπεδα. Αυτά τα κρύα και σκοτεινά σημεία όμως είναι τα πιο πιθανά μέρη όπου οι άνθρωποι θα μπορούσαν να κατοικήσουν τη Σελήνη, γιατί εκεί κυρίως βρίσκονται τα αποθέματα νερού της Σελήνης σε μορφή πάγου. Και είναι τουλάχιστον 600 εκατομμύρια τόνοι νερού. Δίπλα στους κρατήρες του αιώνιου σκότους όμως σχηματίζονται συνήθως και οι κορυφές του αιώνιου φωτός. Αν και στη Σελήνη δεν έχουν βρεθεί κορυφές με συνεχής ηλιοφάνεια, υπάρχουν κορυφές στους πόλους που δέχονται ηλιοφάνεια πάνω από το 80%  μίας σεληνιακής μέρας, η οποία διαρκεί περίπου 29 γήινες μέρες. Και από αυτά τα φωτεινά σημεία οι άνθρωποι θα μπορούσαν να πάρουν πιο εύκολα την ενέργεια που χρειάζεται για να κατοικηθεί η Σελήνη.

Κλείνοντας λοιπόν (παίρνει ένα κανονάκι με κομφετί και το σκάει στο κοινό) να ευχηθούμε ξανά χρόνια πολλά στη Σελήνη για τα 4.512.683.079α γενέθλια της και ελπίζουμε να καθίσετε μαζί μας γιατί θα κάνουμε πάρτι για να το γιορτάσουμε.