Γιατί μας συγκινεί τόσο το Blade Runner;

Ο θάνατος του Ρούτγκερ Χάουερ έδωσε την αφορμή για αφιερώματα στην εμβληματική ταινία Blade Runner και ιδίως στον σκοτεινό μονόλογο του ηθοποιού προς το τέλος.

Για πολλούς από όσους γεννηθήκαμε την δεκαετία του 60 το Blade Runner αποτέλεσε μια πολιτισμική αναφορά. Μια μελλοντολογική δυστοπία που ακριβώς επειδή φαινόταν ρεαλιστικά πιθανότερη από το «1984» ή τον «Θαυμαστό καινούργιο κόσμο» ήταν ακόμη περισσότερο ανησυχητική. Αρκεί απλώς να συνεχίσουμε με το ίδιο μοντέλο οικονομικής αντιπεριβαλλοντικής ανάπτυξης και καπιταλιστικής συσσώρευσης …

Η καταθλιπτική γοητεία του μισοκατεστραμένου κόσμου της ταινίας όμως δεν θα ήταν τόσο ισχυρή χωρίς την μορφή του εξεγερμένου σκλάβου-πολεμιστή ανδροειδούς που ενσάρκωνε ο Χάουερ. Ο Ρόι Μπάτυ είχε όλα τα χαρακτηριστικά ενός σημερινού και αυριανού Σπάρτακου. Η δραπέτευση του είναι από την αρχή ηρωική και τελείως απέλπιδη, γιατί ο θάνατος του δεν χρειάζεται να περιμένει την νίκη της εξουσίας. Το πρόωρο τέλος του είναι εγγεγραμμένο στο DNA του και η ελπίδα του να βρει θεραπεία στην πολυεθνική που τον «κατασκεύασε» αποδεικνύεται μάταιη.

Ωστόσο, η συγκινησιακή απήχηση που ακόμη προκαλεί στους θεατές η μορφή του Ρόυ Μπάτυ και ιδίως ο μονόλογος του πεθαίνοντας δεν οφείλεται στην ιδιότητα του ως Άλλου, ως εξεγερμένου ανδροειδούς ενάντια στην μελλοντική κοινωνία των ανθρώπων. Αντίθετα, οφείλεται στο ότι πεθαίνοντας ο τεχνητός υπεράνθρωπος αναδεικνύει την κοινή μοίρα και αγωνία που μοιράζεται με όλους μας.

Η φράση «οι μνήμες της ζωής μου θα χαθούν σαν δάκρυα στην βροχή» και η πίκρα που εκφράζει ισχύει το ίδιο και για τις απίστευτες εμπειρίες που το ανδροειδές συγκέντρωσε στην σύντομη ζωή του και για την ζωή του καθενός από μας. Είτε πρόκειται για «φλεγόμενα διαστημόπλοια στον Ωρίωνα» είτε για την ανάμνηση να κυνηγάς μαζί με το παιδί σου το φεγγαρόφωτο στην παραλία, είναι οι μνήμες της ζωής σου.

Οπότε ο ηττημένος τεχνητός υπεράνθρωπος που ενσαρκώνει ο Χάουερ παύει να είναι Άλλος και εχθρός, γίνεται ο κάθε άνθρωπος που παλεύει για το καλύτερο μέσα στα βιολογικά αλλά και κοινωνικά προσδιορισμένα όρια της ύπαρξης μας. Κοινωνικά προσδιορισμένα γιατί ο ήρωας δεν δικαιούται καν τον σύντομο βίο κάθε ανθρώπινου όντος, έχει προγραμματισμένα μόνον μια τετραετία ώριμης ζωής.

Ακριβώς όπως εκατομμύρια ζωές τελειώνουν πρόωρα και δισεκατομμύρια ζωές βιώνονται μέσα στις δυσκολίες λόγω της φύσης της κοινωνίας μας. Το «βροτοί εσμέν» του Ομήρου λέει την μισή αλήθεια. Δεν είναι όλες οι ζωές ίδιες.

Η ταύτιση με τον Άλλο, η υπέρβαση των επιμέρους ταυτοτήτων σε αναζήτηση μιας πανανθρώπινης (αλλά πάντα κοινωνικά υπερπροσδιορισμένης) ιδιότητας, αναδεικνύεται στο φινάλε της ταινίας με το αναπάντητο ερώτημα μήπως και ο ήρωας που ενσαρκώνει ο Χάρισον Φορντ είναι ανδροειδές χωρίς να το γνωρίζει. Κατασκευασμένος ειδικά για να κυνηγάει τα ανδροειδή που εξεγείρονται.

Κοινωνικοί ρόλοι και ψευδής συνείδηση δηλαδή. Σε ένα περιβάλλον απεριόριστης εξουσίας των πολυεθνικών που αφού έχουν μολύνει και καταστρέψει τον πλανήτη πουλάνε την μοναδική ελπίδα διαφυγής στο διάστημα και την γενετική προοπτική βελτίωσης σου άρα επιβίωσης.

Κι αν θες μην αγοράσεις και ψόφα στους υποβαθμισμένους δρόμους.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr