Για τον τραγουδιστή Γιάννη Καρανίκα που πέθανε χθες

Γράφει ο Αντώνης Μποσκοΐτης

Ο τραγουδιστής Γιάννης Καρανίκας εμφανίστηκε στη δισκογραφία στα τέλη της δεκαετίας του 1980 – το 1987 συγκεκριμένα με το άλμπουμ ”Για όσους αγαπάνε”: 12 λαϊκά τραγούδια των Κώστα Νικολόπουλου – Βασίλη Μαστροκώστα και των Πάνου Παπαχριστόπουλου – Κώστα Ασμανίδη. Μέσα στο δίσκο αυτό υπήρχε το τραγούδι ”Καλλιτέχνης θα πει”, που – σύμφωνα με τον ποιητή Γιώργο Χρονά – επρόκειτο για μία άτυπη απάντηση του συνθέτη Π. Παπαχριστόπουλου και του στιχουργού Κ. Ασμανίδη στον περίφημο ”Ηθοποιό” του Μάνου Χατζιδάκι με τη φωνή του Δημήτρη Χορν στην ”Οδό Ονείρων”.

Κοίτα να δεις τι ανακάλυπτε κανείς μέσα σε ένα ”σκυλάδικο” δίσκο! Μήπως, όμως, δεν ήταν έτσι και ο ορισμός ”σκυλάδικο” υποβιβάζει σήμερα το εν λόγω μουσικό έργο; Πρώτα απ’ όλα, το ”Για όσους αγαπάνε” δεν κυκλοφόρησε από καμία κραταιά εταιρεία σε εποχές που οι δισκογραφικές στην Ελλάδα ήταν παντοδύναμες και άκρως ανταγωνιστικές μεταξύ τους. Αντίθετα, ήταν μία παραγωγή ανεξάρτητη των αδερφών Φαληρέα, του Τάσου και του Γρηγόρη, που ως ΑΦΟΙ ΦΑΛΗΡΕΑ και παλιότερα ως ”POP ELEVEN”, έδιναν δισκογραφικό βήμα και διανομή σε ένα σωρό καλλιτέχνες – outsiders των μεγάλων εταιρειών: Από τους Χάνομαι Γιατί Ρεμβάζω και τους Χειμερινούς Κολυμβητές μέχρι ηχογραφήσεις παλιών ρεμπετών και σύγχρονων λαϊκών καλλιτεχνών.

Τις ενορχηστρώσεις των τραγουδιών, ίσως ξεπερασμένες για σήμερα, αλλά σίγουρα αρκετά μοντέρνες και εξηλεκτρισμένες για τα 80s, είχε κάνει ο συνθέτης Νίκος Δανίκας, γνωστός από τη συνεργασία του με τον Γιώργο Μαρίνο. Σημαντικό και το team των μουσικών: Στο πιάνο και τα keyboards ο Κώστας Γανωσέλης, στο βιολί ο Γιώργος Μαγκλάρας, στην ηλεκτρική κιθάρα ο Μπάμπης Λασκαράκης και στα τύμπανα ο Τάκης Μαρινάκης των Πελόμα Μποκιού και ο Α. Κουλούρης (να ήταν ο Αργύρης Κουλούρης, μέλος των θρυλικών Aphrodite’ s Child στα 60s – 70s; Ποιος ξέρει…)

Πάμε τώρα και στον τραγουδιστή Γιάννη Καρανίκα, το κεντρικό πρόσωπο του δίσκου. Όποιος έχει μάθει το ”Καλλιτέχνης θα πει” από τον Νότη Σφακιανάκη και ακούσει εκ των υστέρων την πρώτη εκτέλεση, αντιλαμβάνεται πόσο καλός ερμηνευτής υπήρξε πραγματικά ο Καρανίκας. Ιδιαίτερη φωνή με ευγένεια και κυρίως με ”προσωπικότητα”, για μένα με στοιχεία δάνεια από τους μεγάλους προκατόχους του, Γιάννη Πουλόπουλο και Γιάννη Πάριο.

Άνθρωποι που τον γνώρισαν και είχαν την ευκαιρία να κάνουν παρέα μαζί του την περίοδο που έβγαλε τον πρώτο του δίσκο, μιλούν για έναν καλλιτέχνη που εκτιμούσε το καλό ελληνικό τραγούδι και είχε όνειρο να συνεργαστεί με τον Χατζιδάκι. Γνώριζε, όμως, πως δύσκολα ο συνθέτης θα επιθυμούσε το ίδιο, λόγω των εμφανίσεων του στις πίστες της εποχής. Οι ίδιοι άνθρωποι μιλούν ακόμη για ένα άτομο που δεν άφηνε κανέναν άλλο να πληρώσει από την παρέα στις εξόδους του. Λέγεται πως ήταν και μεγάλος γυναικάς ο Καρανίκας! Κι αν στη μετέπειτα προσωπική του πορεία απέκτησε παιδιά, σίγουρα ήθελε να ζήσει καλά και έντονα τα χρόνια της νιότης του.

Ακούγοντας ξανά το ”Καλλιτέχνης θα πει” είναι σαν να το έγραψαν οι δύο δημιουργοί για τη φωνή του. Σαν να ήξεραν την εκτίμηση του προς τον Χατζιδάκι και του χάρισαν ένα αρκετά ”εγκεφαλικό” και φιλοσοφημένο τραγούδι, που ενδεχομένως να έφτανε στα αυτιά του μεγάλου συνθέτη. Με λίγα λόγια, η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού ακούγεται περισσότερο σαν ελληνική ροκ μπαλάντα της δεκαετίας του ’80 παρά σαν ένα λαϊκό ή σαν ένα, εναλλακτικό έστω, ”σκυλάδικο”. 

Είναι πολύ κρίμα που το εν λόγω κομμάτι πέρασε στο ευρύ κοινό με τη φωνή του Σφακιανάκη και ο Καρανίκας έμεινε στην ”απ’ όξω” που λένε. Συνθήκη αρκετά συνηθισμένη στο πλαίσιο της προώθησης των καλλιτεχνών από τις εταιρείες τους και τα ΜΜΕ. Δυστυχώς…Καμιά φορά, βέβαια, δεν ευθύνονται μόνο οι άνωθεν, αλλά και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες που με τη στάση ζωής τους επιλέγουν συνειδητά την ”απ’ όξω” από την τριβή με το πιο ψυχοφθόρο σύστημα και τον κόσμο της νύχτας. Θέλω τώρα να πιστεύω πως ο Καρανίκας ανήκε σ’ αυτή την κατηγορία, ενός ”αναχωρητή του λαϊκού τραγουδιού”, και να μην ήταν απλά ένας καλλιτέχνης που αδικήθηκε και χάθηκε από το προσκήνιο.

Το 1990 κυκλοφόρησε ο δεύτερος και τελευταίος μεγάλος δίσκος του, αυτή τη φορά από την BMG. Άλλα έντεκα τραγούδια σε μουσική και στίχους του συνθέτη Νίκου Ιγνατιάδη με τη στιχουργική συνδρομή του Δημήτρη Ιατρόπουλου, της Κικής Σεγδίτσα κ.α. Μάλιστα στο τραγούδι ”Δυο φωτιές” συμμετείχε η σχετικά πρωτοεμφανιζόμενη τότε Ελένη Τσαλιγοπούλου, που μόλις είχε κάνει το δίσκο της, ”Κορίτσι και γυναίκα” με τον συνθέτη Γιώργο Ανδρέου – παρεμπιπτόντως στο δεύτερο δίσκο του Καρανίκα, ο Ανδρέου είχε δουλέψει στα remix.

Έκτοτε ο Γιάννης Καρανίκας δεν απασχόλησε ξανά τη δισκογραφία. Ως φάνηκε, δεν είχε καμία θέση μέσα στο λεγόμενο ”έντεχνο” της δεκαετίας του ’90, που μεσουράνησαν οι τραγουδοποιοί και επανήλθαν στο προσκήνιο κάποιοι κορυφαίοι λαϊκοί τραγουδιστές προηγούμενων δεκαετιών. Το ’97 βγήκε και το άλμπουμ του Νότη Σφακιανάκη, ”Εμπειριών συλλέκτης – Μόνο για φίλους”, εκείνο το κακόγουστο άλμπουμ, μέσα στο οποίο ξεκοίλιαζε κανονικά από το ”Soldier of fortune” των Deep Purple και το ”Δημοσθένους λέξις” του Σαββόπουλου μέχρι το ”Black magic woman” και την ”Κιβωτό” της Βιτάλη. Είχε όμως την εξυπνάδα (ο Σφακιανάκης) να πει σε δεύτερη εκτέλεση και το ”Καλλιτέχνης θα πει” του Καρανίκα. Ο δίσκος του έκανε τρελές πωλήσεις, το κομμάτι ανακαλύφθηκε (ή μήπως αποκαλύφθηκε;) και ουδείς θυμόταν – ήξερε το όνομα του αρχικού ερμηνευτή του. 

Τα τελευταία χρόνια ο Γιάννης Καρανίκας ζούσε στην Κρήτη, στο Ηράκλειο. Ήταν ιδιαίτερα αγαπητός και περιστασιακά εμφανιζόταν σε μαγαζιά με την καλή φωνή του αλώβητη από το χρόνο. Ο καρκίνος έκανε την εμφάνιση του. Πάλεψε γενναία μαζί του, μακριά πάντα από τα φώτα της δημοσιότητας και μάλλον ξεχασμένος από το σινάφι του, μπαινοβγαίνοντας στα νοσοκομεία. Πέθανε χθες, το πρωί της Δευτέρας 13 Αυγούστου 2018, στην ογκολογική κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, όπου είχε εισαχθεί πριν μερικές μέρες. Δεδομένης της έλλειψης βιογραφικών στοιχείων, υπολογίζουμε ότι ήταν λίγο πάνω από τα 60. 

Στη μνήμη του, λίγοι στίχοι από το τραγούδι ”Καλλιτέχνης θα πει”, με την ελπίδα ακόμα και τώρα, που αυτός βρίσκεται μακριά, να αναγνωριστεί η δική του εξαιρετική και ασυναγώνιστη πρώτη εκτέλεση:  Καλλιτέχνης θα πει μοναξιάς φυλακή και της πίκρας κανάλι/ Καλλιτέχνης θα πει να μιλάς με σιωπή και να ακούνε οι άλλοι/ Καλλιτέχνης θα πει όλα όσα δεν είσαι κι όλα όσα μιμείσαι