Έμφυλη βία: Αόρατη γιατί έχει βαθιές ρίζες

Συμβαίνει παντού γύρω μας.

Συμβαίνει στη διπλανή σου στο λεωφορείο. Συμβαίνει στη συνάδελφο στο γραφείο. Συμβαίνει στη γειτόνισσά σου, καθώς ακούς πολλές φορές φωνές από το απέναντι διαμέρισμα. Συνέβη σε 13 γυναίκες στην Ελλάδα το 2021. Μπορεί να συμβεί σε όλες μας.

Η σημερινή ημέρα, η 25η Νοεμβρίου, είναι αφιερωμένη στον αγώνα ενάντια στη βία κατά των γυναικών. Αφιερωμένη σε όλες εκείνες που δεν είναι πια κοντά μας, αλλά και σε όσες βιώνουν τη βία και την κακοποίηση. 

Η αλήθεια είναι πως το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών δεν αποτελεί ένα μεμονωμένο ή ατομικό περιστατικό, αλλά είναι βαθιά κοινωνικό. Μέσα σε ένα πατριαρχικό περιβάλλον που μας κοινωνικοποιεί στις διακρίσεις με βάση το φύλο και τον σεξισμό, μας μαθαίνει πως το γυναικείο φύλο είναι υποδεέστερο του αρσενικού, επιτρέποντας συστηματικές διακρίσεις, αρνητικές ή φοβικές κρίσεις, φυσικούς περιορισμούς ή/και εκδηλώσεις μίσους εναντίον του.  Ως φαινόμενο, επίσης, δεν εντοπίζεται σε μία κοινωνική ομάδα, αλλά διαπερνά τα όρια της φυλής και της κοινωνικής τάξης, ενώ μπορεί να λάβει πολλές μορφές βίας: την ενδοοικογενειακή βία, τη σεξουαλική κακοποίηση, το βιασμό, τη σωματεμπορία και τη σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία. 

H βία κατά των γυναικών απειλεί σημαντικά τη δημόσια υγεία και τη ζωή των γυναικών ηλικίας 16-44 ετών. Άλλωστε, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμάται ότι η βία κατά των γυναικών είναι τόσο σοβαρή αιτία θανάτου και ανικανότητας μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας όσο ο καρκίνος, ενώ με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η ενδοοικογενειακή βία κατά των γυναικών λαμβάνει πανδημικές διαστάσεις.

Και ο θύτης είναι σχεδόν πάντοτε είναι ο άνδρας σύντροφος. Σύμφωνα με στοιχεία του womansos.gr «η πιο συχνή μορφή βίας προέρχεται από τον ερωτικό σύντροφο. Μία στις τρεις γυναίκες κάποια στιγμή στη ζωή της θα ξυλοκοπηθεί, θα βιασθεί ή με κάποιο άλλο τρόπο θα κακοποιηθεί από το σύντροφό της, ενώ οι μισές από τις γυναίκες θύματα ανθρωποκτονίας έχουν δολοφονηθεί από (νυν ή πρώην) σύζυγο ή σύντροφο». Αντίστοιχα, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων μας πληροφορεί πως από το σύνολο των δραστών ενδοοικογενειακής βίας κατά το έτος 2017, το 84,5% ήταν άνδρες και το 15,5% γυναίκες.

Ωστόσο, το ζήτημα παραμένει στην αορατότητα, καθώς ένα σημαντικό ποσοστό θυμάτων έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας δεν καταγγέλλουν το πρόβλημα. Πολλοί είναι οι λόγοι που αποτρέπουν τις γυναίκες – θύματα από την αποκάλυψη τέτοιων περιστατικών και οι περισσότεροι έχουν να κάνουν με το πιεστικό πατριαρχικό περιβάλλον και όπως αυτό έχει εσωτερικευτεί και ριζωθεί μέσα μας. Πολλά από τα θύματα νιώθουν ενοχές για ό,τι τους έχει συμβεί, φοβούνται να μιλήσουν και να αντιμετωπίσουν έναν καχύποπτο περίγυρο μέσα από τον οποίο ενδέχεται να περάσουν μία δευτερογενή κακοποίηση ακούγοντας νουθεσίες του τύπου «γύρνα σπίτι να τα βρείτε», «η γυναίκα πρέπει να κάνει υπομονή», «ε δεν μπορεί, και εσύ κάτι θα έκανες» καταλήγοντας να μη μπορούν να εμπιστευτούν κανέναν. 

Ας μην αφήσουμε το φόβο, τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα να στερούν την ασφάλειά μας και την ίδια μας τη ζωή. Το μήνυμα της σημερινής ημέρας είναι ότι η βία κατά των γυναικών πρέπει να τελειώσει τώρα, δίνοντας όλες και όλοι μια σημαντική μάχη για να το καταφέρουμε: κοιτάζοντας κατάματα τη αλήθεια, μιλώντας την αλήθεια απαλλαγμένοι από στερεότυπα.

 

**Η Ιωάννα Κουρού είναι Κοινωνιολόγος και υποψήφια διδάκτωρ στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και μέλος της ομάδας κοινωνικών εξελίξεων του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών ΕΝΑ

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr