Δεκαετία 2010-2019: Ενα αλμανάκ με …χρωματιστά γυαλιά

Ξέρεις όμως ότι ο  …πλανήτης του «μέσα μας» έχει τις δικές του ισορροπίες μιας αβάσταχτης ελαφρότητας ή επώδυνης βαρύτητας για γεγονότα που πόνεσαν πολλούς ή έκαναν  να χοροπηδάνε από χαρά άλλους αλλά έμειναν εκτός χάραξης στον «δίσκο» του μυαλού ή της καρδιάς, εκ των υστέρων.

Δεν μοιάζει με το κυνικό delete που προδιαγεγραμμένα πατιέται από κυρίαρχα ΜΜΕ ή …άπονες εξουσίες, για να σβήσουν ό,τι συλλογικά μπορεί να τους αμφισβητεί ή να είναι σπορά αμφισβήτησης για αύριο. Δεν μοιάζει ούτε με το χωρίς έκπληξη προσπέρασμα του σεισμού του Γενάρη του 2010, που αφού θεαματοποιήθηκε, για λίγο, ξεχάστηκε,  όχι γιατί ήταν αλλού αλλά γιατί  το αλλού ήταν, εκτός από μακρυά,  φτωχό και, κατά τας καπιταλιστικάς γραφάς, οι θάνατοι χιλιάδων  σε τόπους που έχουν αφεθεί στη φτώχεια τους δεν εκπλήσσει, είναι κομμάτι της μοίρας τους. Ποιος ξαναθυμήθηκε τις ασύλληπτες επιπτώσεις ενός σεισμού επτά ρίχτερ στο νησί της τουριστικής απόλαυσης στην Καραϊβική, την Αιτή –περίπου 220.000 νεκροί, 1.000.000 άστεγοι και, αργότερα, ένα χρόνο μετά το 2011, πάνω από 3000 νεκροί από χολέρα. Τους ξέχασε  γρήγορα η φιλάνθρωπη ελίτ, παντός τύπου, κρατών, επιχειρηματιών,  εργολάβων καταλυμάτων και κατασκευαστών τουριστικών πακέτων –τόσο και όσο από τη δόνηση εκλύεται κέρδος. Είχε να θυμάται όμως και να δρα συνεχώς κατά του νησιού της επανάστασης, εκεί στην Καραϊβική,  να διαολίζεται για τις όποιες επιτυχίες του λαού της Κούβας, να χαίρεται για τα σκαμπανεβάσματα και τις αποτυχίες στο διάβα του καθεστώτος της …Γκράνμα και να το πριονίζει συνεχώς. Στις συμβολικά δυνατές στιγμές της δεκαετίας ενέγραψε η ιστορία  το θάνατο του Φιντέλ Καστρο (2016)-είναι άλλη συζήτηση το …μαράζωμα της επαναστατικής νιότης και τα δύσκολα της ταξικής πάλης που διαρκεί και διαρκεί και διαρκεί έως…

Ανάκατα όλα στο προσωπικό αλμανάκ που μεροληπτεί με βάση το αποτύπωμα των αισθημάτων. Που έχει κι εκείνο τα χρωματιστά γυαλιά του, την πολυτέλεια της αυθαιρεσίας της επιλογής, την εκδοχή να μην…ψυχαναλύεται για όσα ξεχνάει αλλά να προβάλει στιγμές που άγγιξαν τη δική του αιωνιότητα. Με ή χωρίς αφορμή, αλλά πάντα με αιτία. Τέλος Ιανουαρίου του 2010, μου τηλεφωνά η Δέσποινα Τζούμα, τότε συνεργάτιδα των εκδόσεων Αιωρα. Είχε πεθάνει ο Χάουαρντ Ζιν, ο αμερικανός αριστερός διανοητής, αντικαπιταλίστας, αγωνιστής για τα ανθρώπινα δικαιώματα, επίτιμος καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Ο ψηλόλιγνος φιλόσοφος με το γερτό σώμα και το ευθυτενές βλέμμα, χωρίς ίχνος αλαζονίας και με ζωντάνια σχεδόν εφηβική, όπως έχει μείνει βαθιά στη μνήμη μου από εκείνο το πρωινό τέλη Μαΐου 2009, που μου είχε έδωσε  συνέντευξη για το «ΒΗΜΑ», είχε φύγει από τη ζωή. Είχε βρεθεί στη χώρα μας  προσκεκλημένος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και των εκδόσεων ΑΙΩΡΑ, στο πλαίσιο της Διεθνούς Εκθεσης Βιβλίου, για δυο διαλέξεις με θέμα “Η δράση των πολιτών ως προϋπόθεση της δημοκρατίας”.  
«Αξίζει να δημοσιευθεί η συνέντευξη, έστω τώρα», μου είπε, εκείνη που έκλεισε εκ μέρους της Αιώρας τη συνέντευξη το 2009, κι είχε παρευρεθεί στη συνάντηση με τον Ζιν, όπως και ο φωτορεπόρτερ του Βήματος Γιώργος Οικονομόπουλος. Η συνέντευξη για λόγους που δεν μου διευκρίνισαν στην εφημερίδα δεν είχε δημοσιευθεί. Όμως ούτε εξ αφορμής του θανάτου του δημοσιεύθηκε, αν και το ζήτησα-για δευτερη φορά έμεινε μετέωρη. Χρειάστηκε να περάσουν άλλα έξι χρόνια (ΒΗΜΑ της Κυριακής, 8 Ιανουαρίου 2017, την περίοδο που ο ΔΟΛ, υπό κατάρρευση, έκλεινε τον κύκλο του), για να βγει στον αέρα η συνέντευξη με τον φιλόσοφο που έγραψε την  «Ιστορία του λαού των Ηνωμένων Πολιτειών». Και που εμείς, το ευρύ κοινό, τον ανακάλυψε από το πολιτικό του κείμενο “Ο Μαρξ στο Σόχο” – επί σειρά ετών με το έργο αυτό ο Αγγελος Αντωνόπουλος έδινε ρεσιτάλ ηθοποιίας στη θεατρική σκηνή. Σαν τωρινά όσα είχε πει για το μεταναστευτικό. Η κρίση του για τον Ομπάμα είχε αλλάξει και, μόλις ένα χρόνο από την εκλογή του στη θέση του Προέδρου, ο Χάουαρντ Ζιν δήλωνε ότι το μετάνιωσε που τον ψηφισε- τον χαρακτηρίζει «μιλιταριστή». Οι απόψεις του ξετυλίγονται  για την πολιτική ανυπακοή, το αμερικανικό όνειρο και τον αμερικανικό εφιάλτη, για τον καπιταλισμό αλλά και για το όραμα ενός «σοσιαλισμού χωρίς φυλακές». «Ποιο είναι το πιο  ωραίο σύνθημα που ακούσατε σε διαδήλωση;», τον είχα ρωτήσει. «Το σύνθημα “No Human Being is Illegal (σ.σ. Κανένας άνθρωπος δεν είναι παράνομος). Είναι η πιο όμορφη φράση που έχω ακούσει σε διαδήλωση. Αφορά τους μετανάστες», είχε πει.

Οι πλανητάρχες αλλάζουν, οι επιλογές τους φέρνουν ανατριχίλα και πόνο. Το 2016 στις αμερικανικές εκλογές παίρνει τα ηνία ο Τραμπ που συνέχισε την πολιτική της καπιταλιστικής πυγμής της υπερδύναμης, προτείνοντας, με πιο τραχύ τρόπο, έναν κόσμο με συρματοπλέγματα για όσους ξεκληρίζει  η φτώχεια ή οι βόμβες των ιμπεριαλιστών και απανταχού δυνατών. Λίγο πριν, τον Σεπτέμβριο του 2015, στην  άλλη άκρη του Ατλαντικού, στο Αιγαίο, η θάλασσα  είχε ξεβράσει  το κουφάρι ενός τρίχρονου αγοριού από τη Συρία, σε ακτή της Τουρκίας και έγιναν όλοι Αϊλάν. Τα κροκοδείλια δάκρυα της ΕΕ περίσσεψαν. Το προσφυγάκι άψυχο σε ναυάγιο, όπως η μητέρα του, το αδέλφι του και άλλοι δώδεκα Σύροι που ταξίδευαν προς Κω, με την ελπίδα μιας πιο φωτεινής ζωής. Τρία χρόνια αργότερα, η μνήμη του παλλόταν πάνω στις χορδές της κλασσικής κιθάρας της Εύας Φάμπα που παρουσίασε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τη σύνθεση  με τίτλο «Αϊλάν» του Ιταλού Ευγένιου Κάτινα αφιερωμένη στους πρόσφυγες/μετανάστες. Μέχρι και σήμερα πολλαπλασιάζονται οι Αϊλάν του κόσμου που χάνουν σπίτι και ζωή…

Πίσω στις εικόνες των σκουπιδοτενεκέδων που ανοιγοκλείνουν στην Αθήνα της λιτότητας, του ΔΝΤ, της τρόικας, των απολύσεων, της καταστολής, της θλίψης  για το δράμα των νεκρών της Μαρφίν, την ημέρα μυριόστομης πορείας κατά της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής τον Μάιο του 2010 και της υπογραφής μνημόνιου. Αρχές της δεκαετίας και δώθε. Συσσίτια στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας της οικονομικής κρίσης αλλά και ενεργοποίηση δομών κοινωνικής αλληλεγγύης. Στιγμές έντασης, ζεστασιάς του ενός δίπλα στον άλλο,  και εσωτερικής ανάτασης  στους δρόμους της διαδήλωσης κατά των αντιλαϊκών μέτρων , κάτω από κόκκινο πανό.  Παράλληλα, το πολύχρωμο κίνημα της πλατείας στο Σύνταγμα. Γιγαντώνεται. Χρησιμοποιήθηκε πολιτικά, αποδυναμώθηκε με  αντιμνημονιακή ρητορική που δεν εντάχθηκε σε ενιαία αντικαπιταλιστική γραμμή πάλης για κοινωνική ανατροπή, και εκφυλίστηκε, ανακατεμένο με εθνικιστικά και μηδενιστικά συνθήματα. Το 2011 χαρακτηρίζεται διεθνώς σαν χρονιά «εξεγέρσεων» και το Time κάνει στο εξώφυλλό του πρόσωπο της χρονιάς τον «διαδηλωτή» σημειώνοντας: «από την Αραβική Άνοιξη έως την Αθήνα,  από το κίνημα “Καταλάβετε την Wall Street” έως τη Μόσχα».

Οι 272 ημέρες αγώνα των χαλυβουργών γράφονται στην ιστορία του εργατικού κινήματος, με εκκίνηση τον Οκτώβριο του 2011-η μεγαλύτερη απεργία που έγινε ποτέ στη χώρας μας. Οι …καλοθελητές, από τον Ιούλιο του 2012 που οι εργάτες στον Ασπρόπυργο αποφασισαν να αναστείλουν την απεργία τους, άρχισαν  την τόμπολα της ήττας. Νικητές γιατί αγωνίστηκαν.

Απέναντι συντονισμένη η επίθεση των αστικών κυβερνήσεων για να πείσουν όλους για τη μια και μόνη δήθεν αλήθεια του μονόδρομου της διαχείρισης του καπιταλιστικού συστήματος. Οι χρυσαυγίτες στην υπηρεσία τους. Τα τάγματα εφόδου των νεοναζί δρουν στη ναυπηγοεπισκευαστική, στο Πέραμα, σε γειτονιές, χτυπούν μετανάστες, αλιεργάτες, αντιφασίστες, κομμουνιστές. Σκορπούν αίμα. Ο Παύλος Φύσσας δολοφονείται τον Σεπτέμβριο του 2013 από τον Ρουπακιά που είχε βγει με χρυσαυγίτικη ομάδα παγανιά θανάτου. Η Δίκη της Χρυσής Αυγής ακόμα δεν έχει τελειώσει, κι ας ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2015- σε κάθε δικάσιμη μέρα, παρούσα, η μητέρα του, Μάγδα Φύσσα,  και θα είναι και πάλι, με το έμπα του 2020,  εκεί. Η Ελλάδα υποκλίνεται στην αντοχή της –περιμένει την απόφαση- και στην περήφανη πολιτικά στάση της κατά του φασισμού.

Οι τριάντα μέρες που άλλαξαν τις ισορροπίες στην κομματική κοινοβουλευτική τάξη από Μάιο σε Ιούνιο του 2012 και οδήγησαν στο 2015, στην «πρώτη φορά Αριστερά» που από Ιανουάριο σε Σεπτέμβριο , με ενδιάμεσο ένα τεράστιο ΟΧΙ στο δημοψήφισμα του Ιουνίου, έβαλε, -όπως αναμενόταν μια και εξ αρχής είχε θέσει το όριο του (μη σύγκρουση με ΕΕ, αποδοχή χρέους, κυβερνητικοί συμβιβασμοί), – φαρδιά πλατιά υπογραφή σε μνημόνιο για το καλό μας και την παραμονή στην ΕΕ. Πάντως, παρά την χοντροκοπιά του τρόπου, -όπως εγκαλούσαν πολλοί που έκλωθαν από εκείνη την εποχή τη μεταπήδηση ή την κυβερνητική συμμετοχή ή στήριξη με ανοχή -όντως απέκτησε …υπεραξία  η δύσκολη στάση του ΚΚΕ,  που ξεκίνησε σαν απάντηση στον ΣΥΡΙΖΑ στα περί ενότητας της αριστεράς τον Μάιο του 2012- ότι ένα κομμουνιστικό κόμμα αναιρεί το λόγο ύπαρξής του, αν συμμετέχει σε αστική κυβέρνηση ή κυβέρνηση  διαχείρισης του αστικού συστήματος. Κι ας του στοίχισε εκλογικά. Παρεμπιπτόντως αλλιώς μετριέται το μπόι των κομμουνιστών. Με το νήμα που τους κάνει κομμάτι του εργατόκοσμου στον αγώνα για ζωή με αξιοπρεπεια. Και τους θυμίζει ότι κινηματικά, μαζί με άλλους, ανοίγουν δίοδοι,  μέσα από λάθη, αμφιβολίες και  αμφισβητήσεις, για τον «άλλο δρόμο» με όραμα το σοσιαλισμό. Μια ακόμα γροθιά υψωμένη και στα 100 χρόνια του ΚΚΕ…

Τοπόσημα. Τυμβοποιημένος λόφος Καστά. Τέλος 2014. Δημοσιογραφικό οδοιπορικό στα χώματα της Αμφίπολης που έγραφε στον τίτλο του το Βήμα της Κυριακής 28ης Σεπτεμβρίου 2014. Ξεσκονίζω το πτυχίο αρχαιολογίας-ιστορίας από τη Φιλοσοφική της Αθήνας. Ολη η Ελλάδα στροβιλίζεται από την έξαψη της αποκάλυψης του μακεδονικού τάφου, που η  κυβέρνηση Σαμαρά τον αγκιστρώνει στην γαλάζια πολιτική δίνη.  Οι «ενδοοικογενειακές» συγκρούσεις αρχαιολόγων, η αμφισβήτηση για τις φάσεις χρονολόγησης, η φαστ τρακ ανασκαφή πληγώνουν το μνημείο των σφιγγών με τον τεράστιο περίβολο με ορθομαρμαρώσεις. Θυμάμαι το πανό που έχασκε στη Μεσολακκιά και ζητούσε ανισόπεδο κόμβο καθώς τα οδικά έργα είχαν κόψει στα δυο την περιοχή και οι αγρότες κινδύνευαν στο πέρασμά τους. Προβλήματα καθημερινότητας και ελπίδα μην και το μνημείο φέρει βελτίωση των συνθηκών της ζωής τους. Ακόμα περιμένουν την ανάπτυξη που τους υποσχέθηκαν ότι θα φέρει η γοργόνα η αδελφή του Μ.Αλέξανδρου. Ο αρχιτέκτονας Μιχάλης Λεφαντζής  συνεχίζει και σήμερα, ως εργαζόμενος  στο υπουργείο Πολιτισμού, να δουλεύει στην αναστηλωτική ομάδα ενώ έχει ετοιμάσει τη μελέτη για την αρχιτεκτονική υπόσταση του μνημείου. Η Κατερίνα Περιστέρη, πιο πολύ πολιτικολογεί-είναι πλέον σύμβουλος  του περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολου Τζιτζικώστα. Η ιστορία της Αμφίπολης συνεχίζει να γράφεται και στην καρδιά της δεν θα πάψει να είναι ο μεγάλος δάσκαλος αρχαιολόγος –σύμβολο της Αμφίπολης Δημήτρης Λαζαρίδης- ο άνθρωπος  που όχι μόνο ανέσκαψε και έφερε στο φως ευρήματα και μνημεία της περιοχής, με διάσταση διαχρονίας,  αλλά ενώθηκε με τους χωρικούς και τους εργάτες, κάνοντάς τους κοινωνούς τους πολιτισμού και μετατρέποντας την Αριστερά σε πράξη σαν δάσκαλος σε λαϊκό  πανεπιστήμιο, που έλεγε κι ένας συνεργάτης του από τα χρόνια της δεκαετίας του ΄70.

Μεταξουργείο. Αρχές 2017, Θέατρο Άττις: Λεωνίδου 7. Το υπέροχο «Ανκόρ» του Θεόδωρου Τερζόπουλου, μια τεράστια εμπειρία θέασης ενός αέναου ανθρώπινου ταξιδιού, του πάθους για ζωή. Μια συγκλονιστική παράσταση-σταθμός …χιλιάδων ετών.

Κοντεύει  το 2020. Περπατώ στο Μεταξουργείο για την οδό Κολωνού 12. Πέμπτος όροφος, Documento. Ανκόρ.