Έναρξη Δευτέρα 10 Ιανουαρίου 2011

Πενήντα δύο άνθρωποι σ’ ένα μπαρ αφηγούνται πενήντα δύο ιστορίες.
Πενήντα δύο μικρά κινηματογραφικά πορτραίτα εξομολογητικού χαρακτήρα, ως φιλοσοφικό παιχνίδι για τον τρόπο, που τα γεγονότα και οι αρχές μας καθορίζουν τις αποφάσεις και τις πράξεις μας.

Ένα project των Άλκη και Κώστα Γούναρη.

Σχετικά με το project

Με σημείο εκκίνησης την πρόταση του Wittgenstein, σύμφωνα με την οποία «η εξομολόγηση πρέπει να αποτελεί μέρος της νέας ζωής σου», πενήντα δύο άνθρωποι, βρίσκονται σ’ ένα μπαρ και αφηγούνται πενήντα δύο ιστορίες. Το αποτέλεσμα είναι πενήντα δύο μικρά κινηματογραφικά πορτραίτα εξομολογητικού χαρακτήρα.

Ένα φιλοσοφικό παιχνίδι, ως πρακτική διερεύνηση, για τον τρόπο που οι αξίες, οι αρχές, οι ιδέες, οι εμμονές και οι κοινωνικές επιταγές – όλα εκείνα δηλαδή τα στοιχειώδη συστατικά που συνθέτουν το πρίσμα μέσα από το οποίο βιώνουμε τα γεγονότα του κόσμου μας- καθορίζουν τις αποφάσεις και τις πράξεις μας, παγιδεύουν τη σκέψη μας και τρέφουν ενοχές και συναισθήματα. Χωρίς πρόθεση ανώφελων (και αφελών) ψυχολογικών ερμηνειών, με καθαρή απορία και κινηματογραφική διάθεση, καταγράφεται το γεγονός της μετάβασης από το άρρητο στο ρητό, από το ιδιωτικό στο δημόσιο και από το βίωμα στη γλώσσα.

Όπως δεν υπάρχει ιδιωτική γλώσσα, έτσι δεν υπάρχει και ιδιωτική εξομολόγηση. Η ίδια η ομολογία αλλάζει το νοητικό περιεχόμενο, το νόημα, και η ίδια η πράξη ή το γεγονός επαναπροσδιορίζεται, επαναξιολογείται και νοηματοδοτείται εκ νέου. Ο λόγος άρχει και ακριβώς αυτή η λειτουργία του λόγου- το ίδιο το γεγονός της εκφοράς- δημιουργεί το θεμιτό, το δίκαιο, το ωραίο, το σημαίνον, το απαγορευμένο, το εξιλεωμένο, το ενοχικό. Η εξομολόγηση, ως θεσμοθετημένη τυπολογία αφήγησης του απαγορευμένου (ή όχι), όπως λέει ο Foucault, γίνεται αναπόσπαστο μέρος της δυτικής κουλτούρας. Στην θρησκευτική της διάσταση αποκτά τον ρόλο της «εξέτασης της συνείδησης» που οδηγεί στην επιβολή της καθαρτήριας ποινής από την εκκλησιαστική εξουσία. Στην ψυχαναλυτική της διάσταση γίνεται μέσο ενδοσκόπησης για την αναζήτηση του σημείου σύγκρουσης του Είναι και του πρέπει. Στην δημόσια σφαίρα γίνεται συχνά αφορμή προβολής και ευτελισμού ανάμεσα στα prime time διαφημιστικά break της καταναλωτικής τηλεόρασης.

Και στο μπαρ; Τι συμβαίνει στο μπαρ; Το μπαρ, το καφενείο, το κουρείο, το ταξί, η στάση του λεωφορείου, η αίθουσα αναχωρήσεων του αεροδρομίου, τα chatrooms του διαδικτύου, αποτελούν μερικές μικρές απαραβίαστες ουδέτερες ζώνες μιας κοινωνικής οργάνωσης που κυριαρχείται από τα φουκωικά δεσμωτηριακά συνεχή – τόπους δηλαδή και θεσμούς (σχολείο, στρατός, εκκλησία, εργασία, media, κ.α.) που προασπίζουν την κανονικότητα και την διαφύλαξη των «αξιών». Ως σύγχρονα εξομολογητήρια αυτές οι ουδέτερες ζώνες, λειτουργούν σαν ανέξοδα πεδία λεκτικών δοκιμών επιτρέποντας, ενδεχομένως, στην ομολογία να επιστρέψει στην πρωτογενή της μορφή. Στη μορφή της έκφρασης- της πράξης της λέξεως- ως εγγενούς ανάγκης του ομιλούντος ζώου έξω από αξιολογικές συμβάσεις και σκοπιμότητες. Μιας καθαρτήριας ομιλίας χωρίς δίκη και χωρίς ποινή. Ο λόγος, στρατευμένος απέναντι στη «μαγεία» και την φαντασιοκοπία της νόησης, μετατρέπει το βίωμα σε γλώσσα, μεταφέροντας το νοητικό περιεχόμενο από την σφαίρα της απροσπέλαστης και άγνωστης νόησης του υποκειμένου, στη δημόσια σφαίρα, στον κόσμο των γεγονότων και της γλώσσας. Μιλώντας για το βίωμα, συγκεκριμενοποιώντας το άρρητο, διατυπώνοντας την εμπειρία, τα τοποθετούμε σε έναν κοινό τόπο. Σε έναν κόσμο που είναι μεν οριοθετημένος από τη γλώσσα αλλά δεν είναι– όπως συμβαίνει στην περίπτωση του μπαρ και των άλλων ουδέτερων ζωνών- οριοθετημένος από το πλέγμα των αξιών και των κρίσεων που καθιστούν την ομολογία απαγορευτική.

Αν η ομολογία αποτελεί εγγενή ανάγκη τότε συνιστά ουσιώδη ιδιότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Μια ιδιότητα που βγάζει το βίωμα, το συναίσθημα και την εμπειρία από το σκοτάδι του εγώ και τα μετατρέπει σε αναπόσπαστο μέρος του «μέσα-στον-κόσμο-Είναι».

Ας θυμόμαστε όμως, ότι εκτός από ομιλούν ζώο ο άνθρωπος είναι και δημιουργικό ζώο που επιλέγει, εφευρίσκει, επινοεί, χειρίζεται, λέξεις και αφηγήσεις. Έτσι, υπάρχει πάντα ανοιχτό το ενδεχόμενο τόσο του γλωσσικού παιχνιδιού όσο και της ψευδούς δήλωσης. Αλλά ακόμα και τότε, ως φάρσα, το ανείπωτο έχει ειπωθεί.
http://www.confession-session.com
Δείτε τους συντελεστές του The confession session http://www.confession-session.com