«Αυτά δεν γίνονται» (?)

Ζούμε τους τελευταίους μήνες εμπειρίες, που η στερεότυπη καθησυχαστική αποστροφή «αυτά δεν γίνονται» διαψεύδεται πανηγυρικά. Μας έχει επιβληθεί ένας τρόπος ζωής που αν τον περιέγραφες σε έναν κάτοικο της γης 4 μήνες πριν, θα σου απαντούσε απαξιωτικά και με ισχυρή αυτοπεποίθηση ότι κινδυνολογείς ή στην πιο αθώα περίπτωση ότι είσαι επηρεασμένος από σειρές καταστροφής της τηλεόρασης (γιατί άραγε τόση μεγάλη η δημοφιλία τους?).

Έχει αποδειχθεί όμως περίτρανα ότι «όλα γίνονται», ότι το ουτοπικό πλέον είναι το «αυτά δεν γίνονται».

Αξίζει να δει κανείς τι γίνεται από αυτά που «δεν μπορούσαν να γίνουν».

Ο τρόπος κοινωνικής έκφρασης και κινητικότητας που βιαίως και χωρίς την παραμικρή αντίσταση μας έχει επιβληθεί, είναι το απωθημένο όνειρο κάθε εξουσιαστικού σχήματος, κυβέρνησης, αστυνόμευσης, εργοδοσίας, ειδικών, πατρικής εξουσίας, οικογενειακής επιβολής και πολλών άλλων δεσμευτικών δομών.

Η απειλή του αόρατου ιικού φορέα θανάτου έχει γίνει το θεμέλιο της κράτησης μας, της φίμωσής μας, της κοινωνικής απόρριψης αν τολμήσεις να σκεφτείς διαφορετικά από τον τρόπο σκέψης των αυτόκλητων και αυτοδιορισμένων σωτήρων μας. Φιμωμένοι, φυλακισμένοι, κοινωνικά απομονωμένοι και δέσμιοι των κρατούντων παρακολουθούμε ανήμποροι να εξελίσσονται καταστάσεις που διαφορετικά θα είχαν γεμίσει φωτιές την Αθήνα.

Ο κρατικοδίαιτος ωσμωτικός με την εξουσία καπιταλισμός (ξανά)θριαμβεύει, δίνει εντολές έκδοσης νόμων, επικαλείται το ορατό χέρι της κρατικής βοήθειας, βλέπει ευκαιρίες στην κρίση. Δρα, έχοντας νικήσει και καθυποτάξει κάθε φωνή αντίστασης και αντίρρησης, εκμεταλλευόμενος τον φόβο που έχει διασπείρει πληρώνοντας και χρησιμοποιώντας τα εξωνημένα ΜΜΕ, που τρέχουν τα τροφοδοτήσουν και να αναδείξουν την «αυθόρμητη» αγανάκτηση των συστημικών επαϊόντων αλλά και του «σώφρονα» πολίτη πνίγοντας την ίδια στιγμή τις απόψεις των «απερίσκεπτων και ανώριμων αντιφρονούντων».

Η καπιταλιστική οικονομία στηρίζεται στον ανατροφοδοτούμενο, ευρηματικό και αδιάκοπο καταναλωτισμό. Από την γέννησή μας ή μάλλον πριν από αυτή, σε όλη την ζωή μας και μετά τον θάνατό μας, η ύπαρξή μας, αναμενόμενη ή παρελθούσα, στηρίζεται και στηρίζει το θεμέλιο του καπιταλισμού. Την κατανάλωση.

Ο ευρηματικός καπιταλισμός όταν καταγράφονται επιβραδυνόμενοι οικονομικοί δείκτες ή για να αξιοποιήσουμε και όρους που έχουν γίνει ιδεοληπτικές εμμονές, όταν εμφανίζεται «ασθενής ανάπτυξη», εφευρίσκει νέες ιδέες κατανάλωσης. Τα «μέρη που πρέπει να πας πριν να πεθάνεις» και ο καταναλωτισμός «εμπειριών» δίνουν διέξοδο στην «ώριμη» αγορά διαφόρων υλικών αγαθών που έχουν συμπληρώσει τον όλο και πιο βραχύβιο χρόνο ζωής τους.

Η ευτυχία που υπόσχεται βέβαια η κατανάλωση αγαθών ή εμπειριών, διαρκεί τις περισσότερες φορές μέχρι το προηγούμενο λεπτό της αγοράς τους. Οι σκέψεις ότι δεν έχει κάποιος αγοράσει το καλύτερο ή ότι ξεπέρασε το όρια οικονομικής αντοχής του και η σχεδόν άμεση τεχνολογική απαξίωση των αποκτηθέντων, γεμίζει τύψεις τον χειραγωγούμενο καταναλωτή.
Και ως εκ του θαύματος έρχεται ο αόρατος ιικός εχθρός και όσα αυτός επιφέρει και ξαφνικά η κατανάλωση ως τρόπος ζωής φεύγει από το προσκήνιο.

Μαντέψτε. Κανείς δεν είναι πλέον πιο δυστυχισμένος επειδή δεν καταναλώνει. Η ευτυχία της κατανάλωσης, που αποδεικνύεται ότι ήταν κάστρα κτισμένα στην άμμο, δεν λείπει σε κανένα. Η ακύρωση της αγοράς του νέας τεχνολογίας δίλιτρου SUV ή το χαμένο ταξίδι στο εορταστικό Λονδίνο, δεν είναι αυτά που μας κάνουν δυστυχείς αποδεικνύοντας έτσι ότι μας πρόσφεραν μία εικονική ευδαιμονία.

Η ευτυχία μας χάνεται γιατί μας λείπουν κυρίως δωρεάν απολαύσεις, η παρέα ενός φίλου, η αγκαλιά μιας μητέρας, το φιλί ενός αγαπημένου, η βόλτα στο ορεινό μονοπάτι, η ρακέτα στην παραλία, η παιδική χαρά και οι φωνές των παιδιών. Και οι συστημικοί στοχαστές θορυβημένοι, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Επαναφορά στην «κανονικότητα» γρήγορα, διακηρύσσουν, φοβούμενοι την ενδεχόμενη αποτοξίνωση των εξαρτημένων από την κατανάλωση πολιτών.

Στην Ινδία μπορείς να δεις τις βουνοκορφές των Ιμαλάιων, στην Βενετία στα κανάλια εμφανίστηκαν δελφίνια, στις πόλεις της Κίνας εμφανίστηκε ο ήλιος. Ακόμη και η Γη, λένε κάποιοι, τρέμει λιγότερο. Επομένως αυτό που δεν γινόταν μέχρι πριν από μήνες αποδεικνύεται ότι μπορεί να γίνει.
Να σώσουμε τον πλανήτη, το μεγάλο μας σπίτι. Να ζήσουμε μαζί με την φύση και όχι να την υποτάξουμε όπως επαρμένοι κρατούντες που αγνοούν επιδεικτικά την ασημαντότητα της ύπαρξης τους ευαγγελίζονται.

Καθώς όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, το ουτοπικό είναι το «δεν γίνονται αυτά», είναι μοναδική ευκαιρία να αξιοποιηθεί η επιβεβαιωμένη πλέον δυνατότητα αναστροφής των περιβαλλοντολογικών επιπτώσεων. Να σώσουμε τις πόλεις μας, να σώσουμε τις ζωές των επόμενων γενεών, να αποτρέψουμε την καταστροφή που έρχεται με διαρκώς επιταχυνόμενο ρυθμό.

Χρειάζεται όμως, επειγόντως, η δομική αναθεώρηση του οικονομικού μοντέλου που επιτάσσει την αλματώδη ανάπτυξη ως τον μοναδικό δρόμο εξέλιξης της ανθρωπότητας. «Είναι δύσκολο αλλά πρέπει, τι να κάνουμε» όπως παπαγαλίζει και η ρήση της εποχής μας.
Η αλόγιστη αυτή ανάπτυξη οδηγεί διαρκώς σε κατάληψη νέων εκτάσεων γης, που είναι απαραίτητες για την επίτευξή της, αποδομώντας την ευαίσθητη ισορροπία των οικολογικών συστημάτων. Και έτσι οι αόρατοι εχθροί κυριεύουν το ανθρώπινο γένος που έτσι είναι πλέον προσιτό.

Αυτή η φετιχιστικά γιγαντοποιημένη ανάπτυξη οδηγεί σε κατασπατάληση πόρων για την παραγωγή εν πολλοίς άχρηστων αλλά κερδοφόρων αγαθών, μολύνοντας την ατμόσφαιρα, τα υδάτινα αποθέματα, καταστρέφοντας ζωογόνα δάση, αντλώντας και χρησιμοποιώντας ορυκτά καύσιμα.

Ο καταναλωτικός, άπληστος, άδικος, αδίστακτος καπιταλισμός, όπως λειτουργεί μέχρι σήμερα, είναι επικίνδυνος. Η επίπλαστη καταναλωτική ευτυχία της μειοψηφίας των κατοίκων της Γης στηρίζεται στην σπάταλη δαπάνη πόρων του πλανήτη, στην δουλειά σε συνθήκες κάτεργου εκατοντάδων εκατομμυρίων άμοιρων ανθρώπων. Το κυρίαρχο συναίσθημα στην υφήλιο είναι η δυστυχία και πλέον προστίθεται αθροιστικά και ο τρόμος για το μέλλον.

Το σίγουρο είναι ότι το συσσωρευμένο κεφάλαιο θα αγωνιστεί να φέρει ξανά τις αποδόσεις που χρειάζεται για την ανατροφοδότηση και μεγέθυνσή του, εκμεταλλευόμενο και την κρίση όπως νομοτελειακά πράττει, προτάσσοντας την επανάκτηση της «καταναλωτικής» ζωής μας.

Σίγουρα όμως, το αντίθετο από όλα αυτά «γίνεται», ο διαφορετικός ήπιος τρόπος εξέλιξης είναι εφικτός.

Αν το αντιληφθεί και το πιστέψει ο καθένας από εμάς. Αυτή είναι, η πολυδιαφημισμένη τελευταία, ατομική μας ευθύνη. Να συμμετέχουμε σε ένα κίνημα σωτήριας αλλαγής.

Το «αυτά δεν γίνονται» είναι ψέμα.

* Aνάρτηση του Stratis Elissaios στη σελίδα του στο Facebook.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr