Αργεντινή – Βραζιλία: Ένας αγώνας, δύο κόσμοι

Ο αγώνας της Βραζιλίας με το Περού είχε μόλις τελειώσει, με τη Σελεσάο να «σφραγίζει» το εισιτήριο για τον τελικό. Στη Μπραχμανμπαρία του Μπαγκλαντές, περίπου 120 χιλιόμετρα ανατολικά της Ντάκα, η αστυνομία έλαβε μια απεγνωσμένη κλήση. Ένας δρόμος της πόλης είχε μετατραπεί σε πεδίο μάχης ανάμεσα σε νεαρούς, που συγκρούονταν με ξύλα και γυμνές γροθιές. Ήταν ντόπιοι υποστηρικτές της Αργεντινής και της Βραζιλίας!

Απόρροια του περιστατικού ήταν η αστυνομία να απαγορεύσει τις συγκεντρώσεις για τον μεγάλο τελικό του Copa America, υπό το φόβο εκτεταμένων επεισοδίων. Ένας αγώνας που προκαλεί επεισόδια στην «πατρίδα» του κρίκετ, έναν… ωκεανό μακριά από τις χώρες του Copa America, δείχνει την επιρροή του λατινοαμερικανικού ποδοσφαίρου ανά τον κόσμο. Το Superclasico de las Americas είναι η μεγαλύτερη μάχη μιας ηπείρου που ζει και αναπνέει για το ποδόσφαιρο, η σύγκρουση δύο ποδοσφαιρικών κόσμων, η οποία πάντως έχει αρκετές διαφορές από τα παραδοσιακά ντέρμπι.

Ξεπερνώντας τα όρια του Ρίο ντε Λα Πλάτα

Οι Αργεντινοί έχουν να υπερηφανεύονται για το ότι ήταν οι πρώτοι από την όμορφη ήπειρο, που μυήθηκαν στο όμορφο παιχνίδι. To πρώτο καταγεγραμμένο ματς διεξήχθη το 1867 και η άνθιση οφείλεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό στη βρετανική επιρροή και στα σχολεία που φιλοξένησαν τους γόνους της ελίτ. Ωστόσο, το ποδόσφαιρο δεν μπορούσε να μείνει κλειδωμένο στις αυλές τους. Γρήγορα δραπέτευσε. Βγήκε στον δρόμο, στις αλάνες, στα αυτοσχέδια γηπεδάκια που γέννησαν την ποδοσφαιρική ταυτότητα της «αλμπισελέστε», την περίφημη la nuestra. Η ταυτότητα αυτή έγινε αντίστοιχη του τάνγκο, απέκτησε πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή του κόσμου.

Από την άλλη, το ποδόσφαιρο στη Βραζιλία ξεκίνησε ως το παιχνίδι των λευκών, εν πολλοίς λόγω των ευρωπαϊκών ριζών του, όμως γρήγορα απέκτησε διττή ταυτότητα, η οποία αναπτύχθηκε παράλληλα με την κοινωνική αλλαγή. Το 1995 θεωρείται ως η χρονιά που έλαβε χώρα ένα «κανονικό» παιχνίδι, ανάμεσα στην Σιδηροδρομική Εταιρεία του Σάο Πάουλο και την Εταιρεία Γκαζιού. Θεωρείται ωστόσο βέβαιο, ότι δραστηριότητα υπήρχε και πριν. Η πρώτη ομάδα ιδρύθηκε το 1900 σε γερμανική αποικία του Ρίο Γκράντε, κοντά στα σύνορα με την Ουρουγουάη. Μολονότι μέχρι το 1910 το παιχνίδι ήταν εξαιρετικά δημοφιλές στη Βραζιλία και στο Ρίο υπολογίζεται ότι υπήρχαν περισσότερα γήπεδα από οπουδήποτε αλλού στη Νότια Αμερική, η κόντρα με την Αργεντινή ξεκίνησε αργότερα. Ο μεγάλος αντίπαλος της
«αλμπισελέστε» θεωρούνταν τότε η Ουρουγουάη, στην απέναντι όχθη του Ρίο Ντε Λα Πλάτα. Σταδιακά, ωστόσο, τα πράγματα θα άλλαζαν, μιας και οι ρίζες της κόντρας προϋπήρχαν του ποδοσφαίρου.

Το χτύπημα στον Φρίντερχαϊχ, η «πεντάρα» και η αποχή

Το πρώτο μεταξύ τους ματς δόθηκε το 1914 και το 1925, ανήμερα των Χριστουγέννων, σε αναμέτρηση για το Πρωτάθλημα Νοτίου Αμερικής, τον προπομπό του Copa America, ο Ραμόν Μουτίς χτύπησε δυνατά τον «μυθικό» παίκτη της Σελεσάο, Άρτουρ Φρίντενραϊχ, με αποτέλεσμα η ένταση να εξαπλωθεί στον αγωνιστικό χώρο και στις κερκίδες. Χρειάστηκε να περάσουν 12 χρόνια για να τεθούν ξανά αντιμέτωπες οι δύο εθνικές. Στον τελικό του 1937, η «αλμπισελέστε» νίκησε 2-0 και στέφθηκε πρωταθλήτρια.

Η Αργεντινή ήταν, ως επί το πλείστον, κυρίαρχος και στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Το 1939, στο πλαίσιο του Copa Roca, ενός τουρνουά που διοργάνωσα ο τότε πρόεδρος της Αργεντινής, Χούλιο Ρόκα, η «αλμπισελέστε» νίκησε 5-1 τα «καναρίνια» μέσα στο Ρίο. Στη ρεβάνς, το σκορ ήταν ισόπαλο 2-2, όταν ο διαιτητής έδειξε πέναλτι υπέρ της Βραζιλίας. Ο Αρκάδιο Λόπες, αρχηγός των Αργεντινών, αποχώρησε έξαλλος μαζί με τους συμπαίκτες του. Η Βραζιλία έγραψε το 3-2 σε κενή εστία. To 1945, o Αλντεμίρ έσπασε το πόδι του Μπαταλιέρο και έναν χρόνο μετά, στον τελικό του Πρωταθλήματος Νοτίου Αμερικής, ο Ζαΐρ Ρόσα Πίντο έκανε το ίδιο στον αρχηγό της Αργεντινής, Χοσέ Σάλομον. Χρειάστηκε η επέμβαση της αστυνομίας για να διακόψει τον καυγά εντός αγωνιστικού χώρου, στον οποίο είχαν εισέλθει αφιονισμένοι οπαδοί.

Το ματς συνεχίστηκε, η Αργεντινή επικράτησε 2-0, αλλά ο Μπαταλιέρο δεν ξανάπαιξε ποτέ ποδόσφαιρο. Μετά το ματς εκείνο, οι δύο ομάδες έμειναν μακριά η μία από την άλλη για δέκα χρόνια, απορρίπτοντας συμμετοχές σε διοργανώσεις, για να μην βρεθούν αντιμέτωπες!

Από τον Πελέ στον Μαραντόνα

Η ανάδυση του άστρου του Πελέ ήταν εκείνη που έγραψε διαφορετικά την ιστορία για τη Βραζιλία, σε συνδυασμό φυσικά με τους τεράστιους συμπαίκτες που είχε. H Αργεντινή πήγε στο Μουντιάλ του 1958 με αέρα υπεροχής, ωστόσο προσγειώθηκε απότομα από την υπερηχητική Τσεχοσλοβακία, από την οποία έχασε 6-1. Η ήττα της «αλμπισελέστε» προκάλεσε πολύ μεγαλύτερες συνέπειες από τον αποκλεισμό, καθώς κλόνισε την εμπιστοσύνη στο ποδοσφαιρικό στιλ της χώρας και έφερε σε πρώτο πλάνο τακτικές σκοπιμότητας, το λεγόμενο anti-futbol, που απέκτησε αρκετούς υπέρμαχους.

Από την άλλη, το 1958 ήταν η αρχή της εκτόξευσης της Βραζιλίας. Με τον νεαρό Πελέ να σκοράρει έξι γκολ στη διοργάνωση, δύο εκ των οποίων στον τελικό της, ξεκίνησε η συλλογή παγκόσμιων Κυπέλλων. Ακολούθησαν δύο ακόμα τίτλοι στις επόμενες τρεις διοργανώσεις. Η Σελεσάο είχε γίνει πλέον θρύλος. Η Αργεντινή βρήκε τον δικό της στο πρόσωπο του Ντιέγο Μαραντόνα, ο οποίος την οδήγησε στη δόξα, στο Μουντιάλ του 1986. Και μολονότι κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978 χωρίς το «χρυσό παιδί» της, η διαμάχη για τον καλύτερο του κόσμου με τον Πελέ έδωσε νέα διάσταση στην κόντρα. Η ποδοσφαιρική σύγκρουση, είχε πλέον δύο πρόσωπα, με φανατικούς υπέρμαχους σε όλον τον κόσμο. Πάντως, κανείς από τους δυο τους δεν κατέκτησε ποτέ το Copa America!

H απουσία τίτλων και ο Μέσι

Πλέον, μετά και τις δύο κατακτήσεις της Αργεντινής, η αντιπαλότητα είχε πια να κάνει με το ποια έχει να επιδείξει τη μεγαλύτερη κληρονομιά, ποιας το ποδόσφαιρο είναι μεγαλύτερο «στολίδι». Οι μάχες τους έγιναν εντονότερες. Τη νίκη που ακόμα αποτελεί σύνθημα στα χείλη των Αργεντινών, στο Μουντιάλ του 1990, ακολούθησαν οι κατηγορίες του Μπράνκο για τοποθέτηση ηρεμιστικών στα νερά των Βραζιλιάνων από το ιατρικό τιμ των θριαμβευτών! Την επόμενη χρονιά, οι δυο τους τέθηκαν αντιμέτωπες για το Copa America, σε ένα ματς με πέντε γκολ και πέντε κόκκινες κάρτες. Στα 90ς είχαν αρκετές στιγμές που έμειναν στην ιστορία, σε αναμετρήσεις για το Copa America, τρέφοντας έτσι την αντιπαλότητα.

Η Αργεντινή δεν έχει κατακτήσει κάποιον τίτλο σε επίπεδο ανδρών από το μακρινό 1993 και το γεγονός αυτό βάζει έξτρα πίεση. Tα ενδημικά προβλήματα που ταλανίζουν το ποδόσφαιρό της σε εγχώριο επίπεδο, τα οικονομικά ζητήματα, η αγωνιστική αστάθεια, έχουν φέρει τη χώρα που κάποτε διαλαλούσε την περηφάνεια για το ποδόσφαιρό της, σε τέλμα. Απόρροια αυτού και η εμμονική κριτική προς τον Λιονέλ Μέσι, που δεν έχει καταφέρει να σηκώσει κούπα φορώντας το εθνόσημο, σε αντίθεση με την πορεία του σε συλλογικό επίπεδο, όπου και έχει κατακτήσει τα πάντα. Απέναντί του θα βρει το «χρυσό» παιδί της γενιάς του στη Βραζιλία, τον Νεϊμάρ, με τον οποίο διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις, μιας και οι δυο τους συνυπήρξαν στη Μπαρτσελόνα. Αυτή ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία για τον Μέσι να κατακτήσει ένα τρόπαιο με τη φανέλα της εθνικής του ομάδας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το 1937, όταν και ο τελικός ουσιαστικά προέκυψε ως αγώνας πλέι οφ, μιας και το τουρνουά είχε τη μορφή λίγκας, Αργεντινή και Βραζιλία έχουν τεθεί αντιμέτωπες μόλις δύο φορές σε τελικούς Copa America. Η Βραζιλία επικράτησε και στους δύο. Το 2004 στα πέναλτι και τρία χρόνια αργότερα με ένα εύκολο 3-0 στη Βενεζουέλα. Στον τελικό του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών το 2005, η Βραζιλία μπήκε ως πρωταθλήτρια κόσμου και η Αργεντινή ως φιναλίστ του Copa America. H ομάδα του Κάρλος Αλμπέρτο Παρέιρα, του Αντριάνο και του Ροναλντίνιο, επικράτησε εύκολα με 4-1.

Ο σεβασμός για το jogo bonito

«Ο σεβασμός και ο θαυμασμός των Αργεντινών για τους Βραζιλιάνους μεγάλωσε ανάμεσα στο 1958 και το 1970, όταν οι τελευταίοι κατάφεραν να πάρουν συνεχόμενα Παγκόσμια Κύπελλα.
Εκείνο ήταν το σημείο που ξεκίνησε η αντιπαλότητα ανάμεσα στους φιλάθλους των δύο χωρών να γίνεται πιο έντονη. Μέχρι το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1978, οι Αργεντινοί είχαν ήδη σύνθημα κατά της Βραζιλίας», τονίζει ο ιστορικός Οσβάλντο Γκοργκάτσι. Παρά την αντιπαλότητα, ωστόσο, οι Αργεντινοί δεν έχασαν τον σεβασμό για το jogo bonito της Σελεσάο. Σε πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από τον δημοσιογράφο Εδουάρδο Καντάρο σε ποδοσφαιριστές, δημοσιογράφους και απλούς φιλάθλους, ο Ρονάλντο, ο Ροναλντίνιο και ο Πελέ ήταν στην κορυφή της λίστας των Αργεντινών όταν ρωτήθηκαν για αντιπάλους, τους οποίους εκτιμούν. Η έρευνα επίσης έδειξε ότι απολαμβάνουν το στιλ παιχνιδιού τους, με τον Νεϊμάρ να είναι ο τελευταίος που θεωρούν εκφραστή του. Ο Σόκρατες, ο Γκαρίντσα, ο Ριβάλντο, ο Ρομάριο, ο Ζίκο, ο Ρομπέρτο Κάρλος, ο Ριβελίνο είναι μερικοί ακόμα που διατηρούν στη μνήμη τους.

Ο Χούλιο Ολαρτικοετσέα, μέλος της ομάδας που κατέκτησε το Μουντιάλ του 1986 και παρών στη νίκη της Αργεντινής επί της Βραζιλίας στη διοργάνωση του 1990, εξήγησε τη διαφορά ανάμεσα στους ποδοσφαιριστές των δύο χωρών: «Οι Βραζιλιάνοι προσπαθούν να παίξουν ”σωστά”  σε όλη τη διάρκεια του αγώνα, ανεξαρτήτως σκορ. Δεν βιάζονται να σκοράρουν, επειδή ξέρουν ότι μπορούν να το κάνουν ακόμα και στο τελευταίο λεπτό. Οι Αργεντινοί, από την άλλη, είναι περισσότερο ενθουσιώδεις. Παραμένουν εξαιρετικοί παίκτες, με μοναδικές ικανότητες και όμορφο στιλ παιχνιδιού, αλλά η βασική διαφορά είναι ότι οι Βραζιλιάνοι είναι περισσότερο ευπροσάρμοστοι, περισσότερο ευέλικτοι». Μένει να δούμε αν η περιγραφή αυτή θα επιβεβαιωθεί στον φετινό τελικό…

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr