ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΤΣΕ

Δεκαετίες μετά το θάνατό του, ο Τσε Γκεβάρα φαντάζει επίκαιρος. Η λήθη δεν τον έχει προλάβει. Ο μύθος του καλά κρατεί. Οι μοντέρνες κοινωνίες έχουν συμβάλει κατά πολύ στη συντήρησή του. Η κρίση παράγει διεθνώς μία κοινωνική δυναμική, η οποία μας υποχρεώνει να σκύψουμε με μεγαλύτερη προσοχή όχι τόσο σ’ αυτά που είπε και που έκανε ως υπουργός όσο σ’ αυτά που συμβόλισε η θυσία του. Το εξεγερσιακό τσουνάμι που σάρωσε τον αραβικό κόσμο και κοχλάζει στο υπέδαφος των ευρωπαϊκών κοινωνιών, έχει φτάσει μέχρι την καρδιά του παγκόσμιου καπισταλισμού, τη Wall Street.

Σ’ αυτό το τοπίο, η κυκλοφορία του αγνώστου μέχρι πρότινος ημερολογίου του Τσε Γκεβάρα με τίτλο «Το ημερολόγιο ενός πολεμιστή» αποκτάει μία σημασία, που υπερβαίνει την αξία ενός ιστορικού ντοκουμέντου. Το σπάνιο αρχειακό υλικό, που περιλαμβάνεται σ’ αυτό το βιβλίο, παρουσιάστηκε ενώπιον της οικογένειας του Τσε Γκεβάρα στην Αβάνα την ημέρα που εάν ζούσε θα έκλεινε τα 83 του χρόνια. Η χήρα του, κρατώντας από το χέρι μία από τις κόρες της, υπέγραφε τα βιβλία για το κοινό, εξηγώντας στο πλήθος ότι ο σκοπός της δημοσίευσης του βιβλίου είναι «η βαθύτερη κατανόηση των σκέψεων, της ζωής και του έργου του».

Το ημερολόγιο περιγράφει την αντάρτικη δράση του Τσε Γκεβάρα τη διετία 1956-1958, λίγο πρίν την επικράτηση των επαναστατών. Πρωτοσυναντάμε τον Τσέ μόλις έχει φθάσει στην Κούβα και έχει ενωθεί με τους αντάρτες του Φιντέλ Κάστρο. «Το ημερολόγιο ενός μαχητή» («Diario de un combatiente») ξεδιπλώνει άγνωστες πτυχές του ανθρώπου και επαναστάτη Τσε Γκεβάρα. Φωτίζεται η άκρως αντιφατική σχέση του Γκεβάρα με τον Κάστρο και η κάποια δυσπιστία του δεύτερου προς τον ιδεαλιστή γιατρό από την Αργεντινή. Βλέπουμε σαν ταινία το κομβικό σημείο, πώς ο επιστήμονας Γκεβάρα γίνεται πολεμιστής. Είναι η στιγμή που πρωτοκρατάει στα χέρια του ένα όπλο. Οι σημειώσεις του Γκεβάρα σταματούν ξαφνικά στις 3 Δεκεμβρίου του 1958. Λίγο πρίν από το τέλος δηλαδή…

Την επιμέλεια του βιβλίου ανέλαβε το ίδρυμα Τσε Γκεβάρα και την έκδοσή του ο αυστραλιανός εκδοτικός οίκος Ocean Press/Ocean Sur. «Η μεγάλη αντικειμενικότητα και η ανθρώπινη αξία που αποκαλύπτεται όταν κάποιος διαβάσει το βιβλίο αυτό προσφέρει μια σε βάθος αποτίμηση της αντίληψης του Τσε για την κουβανική πραγματικότητα, τον πολιτισμό, την ταυτότητα και το πολιτικό πλαίσιο της νήσου», αναφέρει το σημείωμα του εκδότη.

Ένας από τους λόγους που η κυκλοφορία του ημερολογίου καθυστέρησε είναι ότι κάποια από τα τετράδια έλειπαν και κανείς δεν γνωρίζει που ακριβώς βρίσκονται. Μετά το θάνατο του Τσε στη Βολιβία, τα προσωπικά αντικείμενά του παραδόθηκαν στη χήρα του Αλέιδα. Το αρχείο ήταν αρκετό για να δημιουργήσει το Ιδρυμα Τσε Γκεβάρα, το οποίο διαχειρίζεται τα δικαιώματα όλων των γραπτών του θρυλικού επαναστάτη και επιμελείται την έκδοση των βιβλίων του.