Ζωή παράλληλα με τον επαγγελματικό αθλητισμό

Τον τελευταίο καιρό η συζήτηση για την ανάγκη της επιμόρφωσης των επαγγελματιών αθλητών κατά τη διάρκεια της άνθισης της καριέρας τους έχει αυξηθεί. Υπάρχουν ποδοσφαιρικές ακαδημίες, όπως αυτή του Άγιαξ, που προτάσσουν μια διαφορετική προσέγγιση προς τα παιδιά, προσφέροντάς τους επιμόρφωση παράλληλα με την αθλητική εκπαίδευση και κατανοώντας πως αφενός λίγοι θα καταφέρουν να ζήσουν από το ποδόσφαιρο, αφετέρου ακόμα κι αυτοί οι λίγοι θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για όταν η αυλαία πέσει. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως το 35% των πρώην ποδοσφαιριστών υποφέρει από κατάθλιψη από τη στιγμή που κρεμά τα παπούτσια του.

Στη συνέντευξη που έδωσε ο πολύπειρος αμυντικός της Γιουβέντους Τζόρτζιο Κιελίνι για τη στήριξη της πρωτοβουλίας Mind the Gap, η οποία έχει στόχο να προετοιμάσει τους ποδοσφαιριστές για τη στιγμή που η καριέρα τους θα τερματιστεί, υποστήριξε: «Ως ποδοσφαιριστής, όταν είσαι 20, αισθάνεσαι άφθαρτος και ότι μπορείς να κάνεις τα πάντα στο ποδόσφαιρο. Αλλά όταν φτάσεις 35, η καριέρα σου είναι λίγο-πολύ τελειωμένη. Στη συνέχεια έχεις την υπόλοιπη ζωή μπροστά σου και απλά το να μπορείς να παίξεις ποδόσφαιρο δεν είναι αρκετό. Μόνο λίγοι καταφέρνουν να βρουν δουλειά στο ποδόσφαιρο. Υπάρχει πάντα το ρίσκο της κατάθλιψης και υπάρχουν πολλοί που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, επειδή δεν έχουν σκεφτεί αρκετά για το τι θα κάνουν, δεν έχουν ανοίξει τα μυαλά τους μελετώντας. Ως επαγγελματίας παίκτης, πρέπει να ξεκινήσεις να σκέφτεσαι τη ζωή μετά το ποδόσφαιρο στο ξεκίνημα της καριέρας σου, όχι στο τέλος». Ο Κιελίνι έχει σπουδάσει οικονομικά και έκανε μεταπτυχιακό στη διοίκηση επιχειρήσεων, παίζοντας παράλληλα στη Γιουβέντους. Μόλις το 13% των ενεργών ποδοσφαιριστών στην Ευρώπη έχει σπουδάσει, σε σύγκριση με το συνολικό 53% των ανδρών της Ηπείρου. To πρόγραμμα Mind the Gap, το οποίο υποστηρίζει, αποτελεί πρωτοβουλία της FIFPRO, της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ποδοσφαιριστών, η οποία συγχρηματοδοτείται από το Erasmus+.

Άλλοι αθλητές συμφωνούν. Η Άιρις Σλάπεντελ, πρωταθλήτρια ποδηλασίας στην Ολλανδία, σπούδασε κατά τη διάρκεια της καριέρας της σχέδιο μόδας, έχοντας στόχο να σχεδιάσει ποδηλατικές στολές και εξοπλισμό. «Είχα πάντα προπονητές που μου έλεγαν: “Άιρις, σταμάτα να κάνεις ό,τι άλλο κάνεις και απλά επικεντρώσου στην ποδηλασία. Αλλά είμαι χαρούμενη με τον τρόπο που τα κατάφερα, είμαι πεπεισμένη ότι σου δίνει επίσης έξτρα ενέργεια». Ο πρώην τερματοφύλακας της Άστον Βίλα, Πίτερ Ένκελμαν, δήλωσε ότι ήταν ανάμεσα στην πλειοψηφία των ποδοσφαιριστών που ζούσαν μέσα σε μια φούσκα όσο παίζουν μπάλα. «Υπάρχει ένα είδος νοοτροπία αποδυτηρίων. Από τα 17 μέχρι τα 36», δεν σκέφτεσαι το μέλλον. Όσο έχεις καριέρα στο ποδόσφαιρο, ξεχνάς τα πάντα, η μόρφωση βρίσκεται εκτός κάδρου». Ο Ένκελμαν δουλεύει πλέον για την DHL στη Φινλανδία.

Στην ανάγκη αυτή της επιμόρφωσης εστιάζεται η έρευνα του καθηγητή Ντέιβιντ Λάβαλι από το Πανεπιστήμιο Abertay στη Σκωτία, η οποία δημοσιεύτηκε στο Journal of Loss and Trauma. Ο καθηγητής παρακολούθησε 632 αθλητές από το πρωτάθλημα Ράγκμπι της Αυστραλίας για τρία χρόνια και βρήκε πως εκείνοι που μελετούν για μια δεύτερη καριέρα, μετά τον αθλητισμό, συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν καλύτερες αθλητικές επιδόσεις. Τα ευρήματά του έδειξαν πως εκείνοι που προετοιμάζονται για την μετάβαση έχουν συχνότερες συμμετοχές στους αγώνες και η αθλητική τους καριέρα διαρκεί περισσότερο. Στην περίληψη της δημοσίευσης, αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Τα ευρήματα κατέδειξαν ότι τα υψηλότερα επίπεδα συμμετοχής στον προγραμματισμό για το διάστημα πριν τη συνταξιοδότηση συνδέονται θετικά με την επιλογή από την ομάδα, την θητεία σε αυτή και τη διάρκεια της καριέρας. Επίσης, διαπιστώθηκε ότι ο προγραμματισμός ασκεί την επίδρασή του στις επιδόσεις μέσω της εμπειρίας των επαγγελματιών στη μετάβαση της καριέρας και του αριθμού των συνεδριών υποστήριξης που συμμετείχαν οι αθλητές».

Η έρευνα του καθηγητή αποτελεί ουσιαστικά το επόμενο βήμα από ένα συνέδριο που είχε διεξαχθεί πριν από μερικούς μήνες στο Άμστερνταμ, το World Players Development Conference. Εκεί έδωσαν το «παρών» περίπου 100 άτομα, ειδικοί στην ανάπτυξη των παιδιών, καθώς και στελέχη από ενώσεις ποδοσφαιριστών από 47 χώρες, γιατροί, επιστήμονες, οι οποίοι συζήτησαν για όλες τις νέες μεθόδους που αντιμετωπίζουν τον αθλητή σφαιρικά, δίνουν σημασία σε τομείς όπως η εκπαίδευση, τα προσωπικά ενδιαφέροντα, η ψυχική υγεία. Τομείς που μέχρι πρότινος, όπως φάνηκε και από τα λόγια της Σλάπεντελ, ήταν παραμελημένοι. Ήταν ξεκάθαρο μέσα από τα case studies που παρουσιάστηκαν ότι όσο πιο καλλιεργημένος και προετοιμασμένος είναι ένας αθλητής, αποκτά περισσότερες δεξιότητες όχι μόνο για το μέλλον, αλλά και για το παρόν. Διαμορφώνεται αλλιώς η ψυχολογία του, ο τρόπος που θα αντιδράσει σε καταστάσεις που θα συναντήσει, η ικανότητά να εκμεταλλευτεί τον εαυτό του καλύτερα και να λειτουργήσει σε συνθήκες πίεσης, φόρτισης ψυχολογικής και σωματικής, υψηλού ανταγωνισμού. Η εκπαίδευση εκτός παραδοσιακού αθλητικού πλαισίου είναι απαραίτητη για όλα τα στάδια στην καριέρα ενός αθλητή.

«Αυτά είναι τα κέρδη απόδοσης που θα γίνουν αντιληπτά στον αθλητισμό τα επόμενα 20 χρόνια. Θα αφορούν την ευημερία και την υγεία και δεν νομίζω ότι θα είναι οριακά. Νομίζω ότι θα είναι πολύ σημαντικά. Υπάρχει μεγάλη ευκαιρία στο ποδόσφαιρο», είπε ο Λάβαλι, όπου μέσα από την επιστημονική του έρευνα παρουσιάζει επιστημονικά πια όχι απλά πως η προετοιμασία για τη μέρα που ο επαγγελματικός αθλητισμός θα τελειώσει κάνει ευκολότερη την μετάβαση και την επόμενη μέρα, αλλά στην ουσία βελτιώνει τις επιδόσεις και κατά τη διάρκεια της αθλητικής καριέρας.

Κανονικά, η έρευνα αυτή θα έπρεπε να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικοινωνίας των συλλόγων, των ομοσπονδιών, των συνδέσμων ποδοσφαιριστών. Η τάση δείχνει πως τα επόμενα χρόνια η oλιστική αυτή προσέγγιση θα υιοθετείται όλο και περισσότερο. Με το επίπεδο του κάθε αθλητή, δεδομένα θα ανέβει κι αυτό του αθλήματος.