Κώστας Τσίτσικας

Τζέρι Γκόλντσμιθ: 92 χρόνια από τη γέννηση του πιο ανατρεπτικού συνθέτη μουσικής ταινιών

Για το Alien του Ρίντλεϊ Σκοτ χρησιμοποίησε ένα πνευστό μουσικό όργανο από τους ιθαγενείς της βόρειας Αυστραλίας, το ντιντζεριντού καθώς κι ένα άλλο, το σερπέντ

120515160 374515097039254 7209961887507770481 n

Γεννήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 1929 ο συνθέτης κινηματογράφου Τζέρι Γκόλντσμιθ στο Λος Άντζελες. Θεωρείται ένας από τους καλύτερους και πιο ευρηματικούς συνθέτες κινηματογράφου στο Hollywood με 18 υποψηφιότητες για όσκαρ κερδίζοντας μόνο ένα το 1976 για τη ταινία “Η προφητεία” του Ρίτσαρντ Ντόνερ.

Ο Γκόλντσμιθ έχει γράψει μουσική για πάνω από 150 ταινίες κάποιες πολύ γνωστές έως και κλασσικές και κάποιες άγνωστες.

Μερικές απ’αυτές είναι ο πλανήτης των πιθήκων(1968), Πάττον, ο θρύλος της Νορμανδίας(1970), Chinatown(1974), ο Πεταλούδας(1973), η Προφητεία(1976), Άλιεν(1979) Star Trek (1979), Poltergeist (1982), Gremlins (1984), αποστολή στη Νικαράγουα(1983), Μουλάν (1997), Tα παιδιά απ τη Βραζιλία (1978) βασισμένο στο βιβλίο του Ira Levin, Islands in the stream(1977) βασισμένο στο βιβλίο του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Φρόυντ(1962) του Τζον Χιούστον, βασικό ένστικτο(1992) και άλλες πολλές.

Το στυλ του Γκόλτσμιθ είναι πιο μοντέρνο ύφος και ο δωδεκαφδογγισμός με επιρροές από τους Σένμπεργκ, Μπάρτοκ, Άλμπαν Μπεργκ, Στραβίνσκι, Πεντερέτσκι κ.α. αφού η μουσική του αποτελείται από πολύπλοκες, θα λέγαμε, ενορχηστρώσεις, χρήση ασυνηθιστων και εξωτικών μουσικών οργάνων κάτι ιδιέταιρο και προτότυπο για την εποχή τους αφού το 1968 γράφοντας τη μουσική για τον πλανήτη των πιθήκων για τη σκηνή όπου βλέπουμε πρώτη φορά τους πιθήκους χρησιμοποιεί το shofar,  ένα εβραικό πνευστό φτιαγμένο από κέρατο και το Cuica, ένα βραζιλιάνικο τύμπανο που ο ήχος που παράγει θυμίζει ήχους πηθήκου, για να δώσει ένα χαρακτηριστικό ήχο για τους πηθήκους. Στην ίδια ταινία επίσης χρησιμοποίησε μεταλλικά μπολ. Όλα αυτά μαζί δημιούργησαν ένα ιδιαίτερο ηχοτοπίο προχωρημένο για την κινηματογραφική μουσική της εποχής, χαρίζοντας του μία ακόμα υποψηφιότητα για όσκαρ.

Το ίδιο πράγμα άξιο αναφοράς έκανε στη ταινία Άλιεν του Ρίντλεϊ Σκοτ. Αφου γράψει ένα μοναδικό θέμα για τους τίτλους της ταινίας γεμάτο μυστήριο και ρομαντισμό περιγράφοντας τις εικόνες του διαστήματος πριν αρχίσει όλη η δράση για να αλλάξει σιγά σιγά το ύφος, έπρεπε να γράψει ένα θέμα και για το πλάσμα που θα εμφανιστεί στη συνέχεια. Εκεί ο Γκόλντσμιθ χρησιμοποίησε ένα πνευστό μουσικό όργανο από τους ιθαγενείς της βόρειας Αυστραλίας, το ντιντζεριντού καθώς κι ένα άλλο, το σερπέντ. Ένα μακρύ πνευστό όργανο σε σχήμα φιδιού(φημολογέιται οτι φτιάχτηκε το 1590) τα οποία εμφανίζονταν κάθε φορά που βλέπαμε στην οθόνη το άλιεν, δημιουργόντας έτσι ένα λαιτμοτίφ το οποίο θα μπορούσε να μπερδέψει κανείς με τα ηχητικά εφέ της ταινιάς. Και δεν είναι μόνο αυτά, αφού για να δημιουργήσει επιπλέον αποπνικτική ατμόσφαιρα έβαλε μέσα στην ορχήστρα τον ήχο απο ένα κοχύλι που το χρησιμοποίησε σαν πνευστό.

Όλη αυτή η ευρηματικότητα φαίνεται να μην έβρισκε σύμφωνο τον Ρίντλει Σκοτ ο οποίος πετσόκοψε τη μουσική στο μοντάζ και χρησιμοποίησε τη μουσική που είχε γράψει ο ίδιος ο Γκόλντσμιθ για τη ταινία Φρόυντ του Τζόν Χιούστον το 1962.

Αυτό άφησε έκπληκτο και σιγουρα απογοητευμένο τον συνθέτη στη πρεμιέρα της ταινίας. Την ίδια “τύχη”είχε και ένας άλλος σημαντικός συνθέτης ο Άλεξ Νορθ, όταν του ζητήθηκε να γράψει μουσική για την Οδύσσεια του διαστήματος του Κιούμπρικ, και στη πρεμιέρα της ταινίας άκουσε κάτι τελείως διαφορετικό απ’αυτό που περίμενε, και που όλοι ξέρουμε σήμερα, το Also sprach Zarathustra του Ρ. Στράους.

Επιστρέφοντας στον Γκόλντσμιθ, θα αναφερθούμε στο μοναδικό όσκαρ που κέρδισε, για τη Προφητεία. Όταν ο Γκόλντσμιθ ρωτήθηκε για το ποιές είναι οι σκέψεις του για τη ταινία, εκείνος απάντησε “ακούω φωνές”. Έτσι γι’ αυτή τη ταινία ο Γκόλντσμιθ γράφει μουσική αποτελούμενη από ορχήστρα και χορωδία. Αυτό που έκανε τότε και θεωρήθηκε επίσης καινοτόμο είναι ότι χρησιμοποίησε τη χορωδία με αβάν γκάρντ τεχνικές ακόμα κάτι πρωτότυπο για τη κινηματογραφική μουσική της εποχής και το αποτέλεσμα ήταν αρκετά τρομακτικό αλλά και μοναδικό.

Η μουσική ήταν το 50% της επιτυχίας της ταινίας αφού απογείωσε πολλές από τις πιο τρομακτικές σκηνες δίνοντας την αίσθηση του απόκοσμου που δεν το βλέπουμε στην οθόνη αλλά υπάρχει μέσα από τη μουσική. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα η σκηνή όπου ένα ροτβάιλερ περπατάει σε ένα σκοτεινό διάδρομο και αυτό που ακούμε είναι οι ανάσες του και η χορωδία που απλά ψιθυρίζει διάφορες λέξεις, δίνοντας την αίσθηση ότι οι ψίθυροι βγαίνουν απ’το ροτβάιλερ. Αυτή η μουσική χάρισε στον Γκόλντισμιθ το μοναδικό όσκαρ της καριέρας του καθώς και μια υποψηφιότητα για όσκαρ καλύτερου τραγουδιού για το θέμα της ταινίας Ave Satani, επιρρεάζοντας πολλούς μετ’έπειτα συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής.

Το ταλέντο του ήταν αδιαμφισβήτητο καθώς πολλοί συνάδελφοι του, σκηνοθέτες και παραγωγοι επαινούσαν το έργο του. Το 1974 του ζητήθηκε να γράψει μουσική για την ταινία Chinatown του Roman Polanski, αφού απορρίφθηκε άλλη προτότυπη μουσική που είχε ήδη γραφτεί για την ταινία και δεν ταίριαζε. Αυτό ήταν μια ακόμη πρόκληση για τον συνθέτη ο οποίος έπρεπε να συνθέσει και να ηχογραφήσει τη μουσική μέσα σε δέκα μέρες. Έτσι σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα έγραψε ένα πανέμορφο θέμα για τη ταινία, με ένα σόλο για τρομπέτα το οποίο θεωρείται κλασικό μέχρι και σήμερα, χάνοντας όμως το όσκαρ καλύτερης μουσικής από τον Nino Rota και τον Carmine Coppola για τον Νονό 2.

Μία από τις καλύτερες συνεργασίες του ήταν με τον Σκηνοθέτη Franklin Schaffner o oποίος σκηνοθέτησε τον Πλανήτη των Πιθήκων, το Πάττον ο θρύλος της Νορμανδίας, Τα παιδιά απ τη Βραζιλία, ο Πεταλούδας κ.α.

Για την ταινία “ο Πεταλούδας” ο Γκολντσμιθ έγραψε ένα υπέροχο μουσικό θέμα τύπου βαλς που δύσκολα κάποιος να το ακούσει και να μη συγκινηθεί σκιαγραφόντας με το παραπάνω τον ήρωα της ταινίας και την ανάγκη του για ελευθερία. Η ταινία περιέχει λίγα λεπτά μουσικής, δοσμένη όμως με αριστοτεχνικό τρόπο και με πληθώρα όμορφων και συγκινητικών θεμάτων και σε άλλες σκηνές  να γίνεται αγωνιώδες ή τρομακτική.

Όποιος αναζητήσει τη μουσική του Γκολντσμιθ θα ακούσει πάρα πολλά μικρά και μεγάλα διαμάντια κινηματογραφικής μουσικής κάποια που δεν είναι ευρέως γνωστά όμως έχουν το ιδιέταιρο στυλ του συνθέτη.

Ο Κουέντιν Ταραντίνο χρησιμοποίησε στη ταινία Django το θέμα της ταινίας “Αποστολή στη Νικαράγουα”που διαδραματίζεται την εποχή του εμφυλίου πολέμου στη Νικαράγουα και τη δικτατορία του Σομόζα, όπου ο Γκόλντσμιθ έγραψε ένα υπέροχο μουσικό θέμα για τους Σαντινίστας.

Ο Γκολντσμιθ πέθανε στις 21 Ιουλίου το 2004 μετά από μια μάχη με τον καρκίνο αφήνοντας πίσω του ένα σπουδαίο έργο και πολλά ωραία και πρωτότυπα μουσικά θέματα και πολλοί συνθέτες κινηματογραφικής μουσικής μέχρι και σήμερα επιρρεάζονται απ’τη μουσική του.

* Ο Κώστας Τσίτσικας είναι σκηνοθέτης

Συναγερμός στη Λειβαδιά: Τρένο του δρομολογίου Αθήνα – Θεσσαλονίκη ακινητοποιήθηκε λόγω φωτιάς κοντά στις γραμμές

ose treno

Συναγερμός στη Λειβαδιά: Τρένο του δρομολογίου Αθήνα – Θεσσαλονίκη ακινητοποιήθηκε λόγω φωτιάς κοντά στις γραμμές

Το τρένο με εντολή του ΟΣΕ και της Πυροσβεστική παραμένει στο σημείο

Τέμπη: Συγγενείς καλούν τον Καραμανλή σε συνάντηση – «Έστω και την τελευταία στιγμή να απολογηθείτε»

5820786

Τέμπη: Συγγενείς καλούν τον Καραμανλή σε συνάντηση – «Έστω και την τελευταία στιγμή να απολογηθείτε»

«Εάν θέλετε μπορείτε να φέρετε και τους νομικούς σας. Εμείς δεν θα τους έχουμε», λένε…

Τρόμος στον αέρα: Απίστευτη προσγείωση αεροπλάνου στη Μαδέρα – Έκανε σούζα με τη μύτη λόγω ανέμων (video)

THE WILDEST LANDING EVER at Madeira Airport 0 54 screenshot

Τρόμος στον αέρα: Απίστευτη προσγείωση αεροπλάνου στη Μαδέρα – Έκανε σούζα με τη μύτη λόγω ανέμων (video)

Κόβουν την ανάσα τα πλάνα του αεροσκάφους που προσπαθεί να προσγειωθεί στη Μαδέρα

Οικονομάκου: Η απάντηση για τις φωτογραφίες στο Ντουμπάι – «Τους ενοχλεί γιατί ζουν μια δυστυχισμένη ζωή» (video)

Οικονομακου

Οικονομάκου: Η απάντηση για τις φωτογραφίες στο Ντουμπάι – «Τους ενοχλεί γιατί ζουν μια δυστυχισμένη ζωή» (video)

«Δεν μου αρέσει και δεν μου ταιριάζει να εκθέτω τα προσωπικά μου», τόνισε η Αθηνά…