Τρία βιβλία για τον Λεονάρντο ντα Βίντσι που γεννήθηκε σαν σήμερα

Ο Λεονάρντο, η μεγαλύτερη διάνοια της Αναγέννησης δεν ένιωσε ποτέ άνετα με την ταπεινή καταγωγή του, ούτε όταν είχε την υποστήριξη του μαικήνα Λουδοβίκου Σφόρτσα. 

Τα δύσκολα παιδικά χρόνια που πέρασε σε διαφορετικά σπίτια, το αίσθημα μειονεξίας έναντι των αδερφών του, οι προσπάθειες εκ μέρους των δασκάλων να διορθώσουν την αριστεροχειρία του και η ομοφυλοφιλία του, με την οποία ασχολήθηκε ενδελεχώς ο Φρόιντ αιώνες μετά, αποτέλεσαν το έδαφος για την ανάπτυξη μιας πολυσχιδούς προσωπικότητας με δεξιότητες που σήμερα φαντάζουν εξωπραγματικές.

Η είσοδός του στον κόσμο της τέχνης έγινε μέσα από τη μαθητεία του δίπλα στον διάσημο ζωγράφο και αρχιτέκτονα Αντρέα ντελ Βερόκιο όταν ήταν μόλις 12 χρόνων. 

Μέσα σε οκτώ χρόνια κατάφερε να ξεπεράσει τον δάσκαλό του, με αποτέλεσμα ο Βερόκιο, αναγνωρίζοντας το ταλέντο του, να μην ξαναπιάσει πινέλο ποτέ στη ζωή του. Στον κύκλο των καλλιτεχνών που γνώρισε εκείνη την εποχή άρχισε να βρίσκει ή να εφευρίσκει τον εαυτό του. Εκτός από κορυφαίος καλλιτέχνης, ο Λεονάρντο κατάφερε μέσα στα 67 χρόνια της ζωής του να είναι πρωτοπόρος εφευρέτης, αρχιτέκτονας, μηχανικός και επιστήμονας. Και αποτύπωσε όλη αυτήν τη γνώση στα έργα ζωγραφικής και γλυπτικής για τα οποία είναι κυρίως γνωστός μέχρι σήμερα.

Εκτός από το ότι κατόρθωσε να εγκιβωτίσει έναν ολόκληρο κόσμο, τον κόσμο της εποχής του, σε έργα που μέχρι σήμερα αποτελούν υποδείγματα για τον τρόπο με τον οποίο έχουν χρησιμοποιηθεί η άρτι ανακαλυφθείσα προοπτική, η μείξη των χρωμάτων και τεχνικές της εποχής όπως το σφουμάτο, ο Λεονάρντο ήταν από μόνος του ένας ολόκληρος κόσμος.

Με αφορμή την επέτειο της γέννησής του επιλέγουμε τρία βιβλία που αναφέρονται στη ζωή του.

Μία από τις πιο αξιόλογες βιογραφίες του Λεονάρντο είναι εκείνη που έγραψε ο Μάικλ Γουάιτ με τίτλο «Λεονάρντο ντα Βίντσι – ο πρώτος επιστήμονας» όπου υποστηρίζει ότι η πολυσχιδής αυτή προσωπικότητα υπήρξε αυτό που λέει ο τίτλος, δηλαδή ο πρώτος επιστήμονας. Αναφέρεται στο εύρος των επιστημονικών του αναζητήσεων, την πειραματική μέθοδο και τις προσπάθειές του να διευθύνει τα όρια της γνώσης. 

Στο βιβλίο του Γουάιτ που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κάτοπτρο (μετάφραση: Ευθυμία Χασιώτου-Κουιμτζή) γίνεται επίσης εκτενής αναφορά στα παιδιά χρόνια του Λεονάρντο, την προσωπική του ζωή καθώς και τη σχέση του με τον Μακιαβέλι και τον Καίσαρα Βοργία.

Ο νόθος, ομοφυλόφιλος, χορτοφάγος, αριστερόχειρας και αιρετικός Λεονάρντο ντα Βίντσι απείχε συχνά ένα βήμα από το να θεωρηθεί απόβλητος. Ένας άνθρωπος που –ευτυχώς- δεν χώραγε σε καλούπια, όπως απέδειξε με τη ζωή και το έργο του. «Στο δικό του μυαλό ήταν εξίσου επιστήμονας και μηχανικός όσο και ζωγράφος. Με ένα πάθος φιλοπαίγμον αλλά και εμμονικό, μελέτησε με τρόπο ρηξικέλευθο αντικείμενα όπως η ανατομία, τα απολιθώματα, τα πτηνά, η καρδιά, οι πτητικές μηχανές, η οπτική, η βοτανολογία, η γεωλογία, η ροή των υδάτων και τα στρατιωτικά όπλα» γράφει μεταξύ άλλων ο Γουόλτερ Άιζακσον στην εισαγωγή του εξαιρετικού βιβλίου του «Leonardo Da Vinci – η ιστορία μιας μεγαλοφυίας» στο οποίο, βασιζόμενος σε χιλιάδες σελίδες από τα σημειωματάρια του ίδιου του Λεονάρντο και σε νέες ανακαλύψεις για το έργο του, ξετυλίγει το κουβάρι της ζωής της προσωπικότητας που αποτέλεσε την επιτομή του αναγεννησιακού ανθρώπου. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, σε μετάφραση του Γιώργου Μπαρουξή.

Ο Πατρίκ Μπουσερόν στο βιβλίο του «Λεονάρντο και Μακιαβέλι» (Εκδόσεις Πόλις, μετάφραση: Ρίκα Μπενβενίστε) εμπνέεται από την πραγματική συνάντηση του Λεονάρντο με τον Μακιαβέλι και τον Καίσαρα Βοργία στο δουκικό ανάκτορο του Ουρμπίνο στα τέλη Ιουνίου του 1502.

Παρότι δεν θα μάθουμε ποτέ τι διαμείφθηκε σε αυτή τη συνάντηση, ο συγγραφέας «διαβάζει» τη σκέψη τους και δημιουργεί γλαφυρούς διαλόγους μεταξύ των τριών αντρών στα οποία κυριαρχούν τα οράματα και οι προβληματισμοί τους.