TOP 10 ελληνικής δισκογραφίας 2019 – Νο 5: Ζαχαρίας Καρούνης/ Χ. Γ. Παπαδόπουλος «Κέντρο περίθαλψης…άγριων ζωών»

Στο Νο 5 ο κύκλος τραγουδιών «Κέντρο περίθαλψης...άγριων ζωών» των Ζ. Καρούνη/ Χ. Γ. Παπαδόπουλου, ένα κλικ του ματιού των δημιουργών στο «Κέντρο διερχομένων» των Μ. Μαμαγκάκη/ Γ. Ιωάννου και στις «Μπαλάντες του περιθωρίου» του Α. Καλδάρα. 

81321218 458989238340854 5322020720958504960 n

Ο δίσκος αυτός, ξέχωρα απ’ τη μουσική, αλλά και τους ερμηνευτές που τον χαρακτηρίζουν, πρέπει να ιδωθεί σαν ένα συγκεκριμένο στιχουργικό concept: Ένα αφιέρωμα στους ανθρώπους του περιθωρίου με όλη την παραφιλολογία που σέρνουν πίσω τους σαν σισύφεια λίθο: Πιάτσες της νύχτας, πόρνες, ομοφυλόφιλοι, νταβατζήδες και τσόλια, αναλφάβητοι, τρανσέξουαλ, άνθρωποι άφυλοι και άφιλοι. Όλα αυτά, βέβαια, δοσμένα με ποιητικό και με ευθύβολο τρόπο, με τις ωραίες ρίμες που συνηθίζει ο στιχουργός- ποιητής- συγγραφέας Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος εδώ στο δεύτερο δισκογραφικό του συνταξίδεμα με τον Ζαχαρία Καρούνη, όχι σε ρόλο μόνο ερμηνευτή, μα και συνθέτη! Διότι όλα τα τραγούδια του δίσκου τα έχει συνθέσει ο Καρούνης, κρατώντας για τον τραγουδιστή εαυτό του τέσσερα απ’ αυτά. Άλλα πέντε αποδίδει η Ηρώ Σαΐα και από’να η Γιώτα Γιάννα με τον Χρήστο Γεροντίδη. Σύνολο: 11 τραγούδια. 

Λέγαμε, όμως, για το concept του άλμπουμ. Έργα που επιχείρησαν να ασχοληθούν με τη διερεύνηση του περιθωρίου και που σημείωσαν μεγάλη, κυρίως καλλιτεχνική επιτυχία, είναι οι «Μπαλάντες της οδού Αθηνάς» (1983) του Μάνου Χατζιδάκι, το «Κέντρο διερχομένων» (1988) των Νίκου Μαμαγκάκη/ Γιώργου Ιωάννου και οι «Μπαλάντες του περιθωρίου» (1990) του Απόστολου Καλδάρα – αυτά μου έρχονται τώρα στο νου. Η αλήθεια είναι πως και τα τρία αυτά έργα διερεύνησαν το περιθώριο από μία απόσταση ασφαλείας, προερχόμενα από αστούς και καθιερωμένους δημιουργούς, αν και θα εξαιρούσα κάπως απ’ αυτή τη συνθήκη το «Κέντρο διερχομένων», λόγω του συγγραφέα Γιώργου Ιωάννου περισσότερο. Δεν παύουν, ωστόσο, ν’ αποτελούν οριακά έργα της εγχώριας δισκογραφίας με το βλέμμα τους στραμμένο στην ερωτική ανθρώπινη φύση και στα δύσβατα μονοπάτια της μέσα απ’ τις οδούς της κοινωνικής θέσης, των στερεότυπων και μιας γενικότερης αντίληψης. 

Η σύγκριση των στερεότυπων μπορεί να γίνει μόνο αν πάμε πίσω και, μάλιστα, πολύ πίσω, στην αρχαιότητα. Ναι μεν η πορνεία θεωρείται το αρχαιότερο επάγγελμα, ο χαρακτηρισμός όμως ακόμα και μιας σύγχρονης γυναίκας ως «πόρνη» ή «πουτάνα» τη συνοδεύει ως κάτι κακό, ικανό να επισύρει τον οίκτο και τη χλεύη. Κι εκεί που το δημοτικό τραγούδι έβριθε από εικόνες διονυσιακές και σεξουαλικά οργιώδεις, απ’ όλες τις εκφάνσεις της ανθρώπινης ηδονής, μέσα στα επόμενα χρόνια που οι κοινωνίες οργανώθηκαν, η ανάλογη θεματική συρρικνώθηκε και συντηρητικοποιήθηκε, φτάνοντας στο σημείο να ακούμε τραγούδια διφορούμενα, υπαινικτικά, δια της πλαγίας, δηλαδή της ποιητικής οδού. Λίγοι ήταν οι στιχουργοί εκείνοι που έπιασαν τον ταύρο απ’ τα κέρατα και σκιτσογράφησαν πρόσωπα και καταστάσεις στην πιο παραστατική και σαφώς πιο ρεαλιστική εκδοχή τους. 

Ο Χρίστος Γ. Παπαδόπουλος είχε δοκιμαστεί σ’ αυτό με επιτυχία στα προγενέστερα «Τραγούδια του χαμένου ποιητή» σε μουσική του Δημήτρη Μαρκατόπουλου. Στο τωρινό «Κέντρο περίθαλψης…άγριων ζωών» γίνεται πολύ πιο συγκεκριμένος και για την ακρίβεια συστήνει ένα παζλ των αποσυνάγωγων του κόσμου! Για τον στιχουργό Παπαδόπουλο, «άγριες ζωές» είναι όλα τα προαναφερόμενα πρόσωπα ενός λούμπεν προλεταριάτου, έτσι όπως τό’χε σχεδιάσει στο παρελθόν, στα δικά του ποιήματα, και ο Γιώργος Χρονάς, ο οποίος εδώ τυγχάνει παραγωγός του δίσκου με την Οδό Πανός του. Με λίγες λέξεις μόνο μέσα στα ολοκληρωμένα στιχουργήματα του, ο Παπαδόπουλος περιγράφει με ευφάνταστη οικονομία τους χαρακτήρες του: «Ποιος καταραμένος όφις με δυο μήλα όμοια/ μπέρδεψε Αδάμ και Εύα/ θρήνους και εγκώμια» γράφει και σκιτσάρει έναν τρανσέξουαλ άνθρωπο, όπως και «Έψησες καφέ στο μπρίκι/ ξέχασες τη ζάχαρη/ τι τις θέλουνε τις γλύκες/ δυο κοτζάμ μαντράχαλοι» για να δώσει την εικόνα ενός ζευγαριού γκέι ανδρών (το τραγούδι αυτό τιτλοφορείται «Επέστρεφε» και αποτελεί ευθεία παραπομπή του δημιουργού στο ομότιτλο γνωστό ποίημα του Καβάφη). Κι εκεί που έχει τελειώσει η παρέλαση των δικών του απόκληρων, έρχεται το εξόδιο «Ασθενείς και οδοιπόροι» για να φανερώσει το επιμύθιο ολόκληρης της εργασίας: «Το φίλί και την αγάπη/ όσοι τσιγκουνεύονται/ στο καλάθι των αχρήστων/ απομνημονεύονται»

Στο κομμάτι της μελοποίησης, της συνδημιουργίας ενός αυτόνομου μουσικού έργου δηλαδή, ο Ζαχαρίας Καρούνης θυμίζει τον Νίκο Μαμαγκάκη, του οποίου υπήρξε μαθητής άλλωστε. Επιρροές από τα σμυρναίικα, το βυζαντινό μέλος, τα χασάπικα και γενικά τραγούδια λαϊκότροπα που ενορχηστρώθηκαν συμβατικά μεν, όμορφα δε, από τον Χρυσόστομο Καραντωνίου. Μοναδικές παρεκκλίσεις για τον ενορχηστρωτή Καραντωνίου έχουμε στο κομμάτι με τη Γιώτα Γιάννα, το «Λάβαρα και ραβασάκια», που καραδοκεί η υποψία μέχρι και ενός…garage ήχου, όπως και για τον συνθέτη Καρούνη στο «Ασθενείς και οδοιπόροι», μπαλάντα κραουνακικού τύπου, που ξεφεύγει αρκετά από το ύφος των δέκα προηγηθέντων τραγουδιών. 

Οι συμμετοχές της Γιώτας Γιάννα και του Χρήστου Γεροντίδη έχουν το δικό τους νόημα και ακούγοντας τους, γίνεται σαφές πως δεν κλήθηκαν να τραγουδήσουν ως συμπλήρωμα στο υλικό. Νομίζω πως η ερμηνεία της Γιάννα στους στίχους «Μου αρέσουνε τα λάθη, κύριε Μπαμπινιώτη μου/ στη σωστή ορθογραφία έφαγα τη νιότη μου» θα την ακολουθεί για την υπόλοιπη ζωή της, όπως και του Γεροντίδη στους «Θρήνους και εγκώμια», που ερμηνεύει σαν ένα υποδύεται ένα ρόλο στην ουσία μέσα σε ένα τρίλεπτο ρυθμικό, ελληνικότατο μουσικοποιητικό μονόπρακτο. 

Άφησα για το τέλος την Ηρώ Σαΐα που είναι η βασική ερμηνεύτρια του έργου μαζί με τον έμπειρο και πάντα καλλίφωνο Ζαχαρία Καρούνη. Θεωρώ έξυπνη την επιλογή της Σαΐα να αποδώσει τα πάθη ακόμη και των ανδρικών «ρόλων». Γίνεται ένα ανακάτεμα των φύλων, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν με την ερμηνεία της Ελευθερίας Αρβανιτάκη στο «Όχι μαζί» από το «Κέντρο διερχομένων», ένα πανέμορφο λαϊκό τραγούδι που την ακολουθεί μέχρι σήμερα. Το «Όχι μαζί» το τραγουδούσε ως μια γυναίκα ελευθέρων ηθών, ελάχιστοι ωστόσο γνωρίζουν πως ο Γιώργος Ιωάννου τό’χε γράψει εμπνεόμενος από τη γνωριμία του στα μέσα του 1980 με την τρανσέξουαλ ακτιβίστρια Πάολα Ρεβενιώτη. Ούτως ή άλλως και η Πάολα ως «τραβεστί εκδιδόμενη» υπόγραφε τότε στο εξώφυλλο του περιοδικού «Κράξιμο», που εξέδιδε. Η Σαΐα που είναι μια καλή σύγχρονη ερμηνεύτρια του λαϊκού, αλλά και του παραδοσιακού τραγουδιού, αναδεικνύεται και στην καταλληλότερη τραγουδίστρια του συγκεκριμένου υλικού. 

Το «Κέντρο περίθαλψης…άγριων ζωών» κυκλοφορεί σε βιβλίο – CD από την Οδό Πανός σε 1.000 αντίτυπα με την υπογραφή του Ζαχαρία Καρούνη και περιέχει 13 έργα ζωγραφικής τέχνης του Ντίνου Πετράτου. Συμπεριλαμβάνεται στα καλύτερα άλμπουμ του 2019 σαν ένα σπάνιο δισκογραφικό concept σε μία περίοδο που ελάχιστα πια απασχολούν τη δισκογραφία τα έργα – concepts και οι περισσότεροι, από τη μεριά του λεγόμενου έντεχνου τουλάχιστον, ακολουθούν τη λογική του…σούπερ μάρκετ. Στον πυρήνα του «Κέντρου περίθαλψης…άγριων ζωών» βρίσκονται μόνο οι «άγριες ζωές» κι αυτό του δίνει έναν επιπλέον άκρως ουμανιστικό χαρακτήρα

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

6167427

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

Στο μαζικό συλλαλητήριο για την ΛΑΡΚΟ συμμετέχουν και άλλα σωματεία, φορείς, συνδικάτα αλλά και φοιτητικοί…

Θρήνος στο Ρέθυμνο: Αυτοκτόνησαν σε μια μέρα, ένας 56χρονος επιχειρηματίας και ένας 84χρονος

5860197

Θρήνος στο Ρέθυμνο: Αυτοκτόνησαν σε μια μέρα, ένας 56χρονος επιχειρηματίας και ένας 84χρονος

Τον αυτόχειρα εντόπισαν οι οικείοι του. Λίγες ώρες αργότερα, ένας 84χρονος, έκοψε το νήμα της…

Μυστήριο με την αιτία θανάτου της Χρονοπούλου: «Κανείς δεν μας έχει απαντήσει πώς έπεσε και έσπασε το κεφάλι της» (Video)

χρονοπουλου10

Μυστήριο με την αιτία θανάτου της Χρονοπούλου: «Κανείς δεν μας έχει απαντήσει πώς έπεσε και έσπασε το κεφάλι της» (Video)

«Υπάρχουν πολλά ερωτήματα και σκοτεινά σημεία σε αυτή την υπόθεση - Η ιατροδικαστική έκθεση δεν…