«Τομπίας Χοάιζελ»: Ας δοκιμάσουμε την αίσθηση της όπερας

Αφορµή της συνάντησής µας µε τον Τοµπίας Χοάιζελ υπήρξε η παράσταση «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ», σε σκηνοθεσία της Φανί Αρντάν, µε τον ίδιο να υπογράφει τη σκηνογραφία.

Πρώτη φορά στην Ελλάδα

Πολλές οι «πρωτιές» της συγκεκριµένης παράστασης καθώς είναι η πρώτη όπερα που σκηνοθετεί η σπουδαία αυτή µορφή του γαλλικού σινεµά και θεάτρου, όπως επίσης και η πρώτη γνωριµία του Τοµπίας µε το ελληνικό κοινό. «Επειτα από δύο µουσικές παραστάσεις είναι η πρώτη της απόπειρα σε όπερα τέτοιου µεγέθους. Για µένα είναι επίσης η πρώτη φορά που δουλεύω στην Ελλάδα. Είναι µεγάλη πρόκληση, όπως και κάθε όπερα, καθώς είναι το πλέον πολυσύνθετο είδος τέχνης. Εχει πολλά συστατικά που πρέπει να συνδυαστούν, πάντα µε τη σωστή αναλογία το καθένα». Η επόµενη ερώτησή µου είχε να κάνει µε το αγαπηµένο του είδος θεάτρου, αυτό στο οποίο προτιµάει να δουλεύει. Μου είπε τα εξής: «Το κάθε έργο είναι ξεχωριστό. Κανένας δεν πρέπει να δουλεύει σε κάτι στο οποίο νιώθει ότι δεν έχει να προσφέρει. Υπάρχουν έργα γνωστά αλλά και έργα άγνωστα, σε όλα όµως πρέπει να δίνουν οι συντελεστές τον καλύτερο εαυτό τους. Το συγκεκριµένο έργο το λατρεύω και ήθελα πολύ να δουλέψω σε αυτό. Επίσης θα ήθελα να πω πως η “Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ” είναι ο καλύτερος τρόπος για να µυηθεί κάποιος στην όπερα και σαν υπόθεση αλλά και σαν γενικότερο στήσιµο. Γενικά πιστεύω πως κάθε άνθρωπος πρέπει να δοκιµάσει την αίσθηση της όπερας και πάντα ενθαρρύνω κάθε είδους κοινό να το κάνει. Να αφήσουν να τους συµβεί!».

Ρώτησα τον Τοµπίας αν παρακολουθεί άλλες παραστάσεις σαν απλός θεατής ή από µια οπτική κριτικής. «Θα ήταν ψέµα αν έλεγα πως έπειτα από τόσα χρόνια στον συγκεκριµένο χώρο πηγαίνω σαν απλό κοινό. Υπάρχουν, βέβαια, σπάνιες περιπτώσεις που η παράσταση µε παρασύρει στους δικούς της ρυθµούς και όταν συµβαίνει αυτό είναι πραγµατικά µοναδικό. Συνήθως, ειδικά ύστερα από τόσα χρόνια εµπειρίας, είναι δύσκολο να µην αρχίσω να παρατηρώ τα ιδιαίτερα σηµεία». Τον ρώτησα στη συνέχεια αν η Ελλάδα είναι πρόκληση γι’ αυτόν. «Κάθε δουλειά είναι µια πρόκληση, πόσο µάλλον σε µια χώρα που δεν µιλώ τη γλώσσα της και πρέπει, έστω και στο αντικείµενο της δουλειάς µου, να συνεννοηθώ προφορικά µε τους υπόλοιπους συνεργάτες. Αυτό από µόνο του είναι πρόκληση, όπως και το γεγονός ότι δούλευα για πολλά χρόνια µε το αγγλοσαξονικό σύστηµα» είπε γελώντας και µου εξήγησε: «Εκεί υπάρχει πολύ αυστηρός τρόπος δουλειάς καθώς και πολύ συγκεκριµένος τρόπος έκφρασης για κάθε δηµιουργό. Αν προσπαθήσω να µιλήσω για τα υπέρ και τα κατά, υπάρχει µεν η απόλυτη οργάνωση, αλλά η δηµιουργική και καλλιτεχνική ελευθερία του καθενός είναι κάπως περιορισµένη. Σε πιο µεσογειακές παραγωγές υπάρχουν µικρά οργανωτικά προβλήµατα, πολλά πράγµατα είναι της τελευταίας στιγµής, όπως για παράδειγµα κάποιες καθυστερήσεις, αλλά υπάρχει το περιθώριο για κάθε καλλιτέχνη, στον τοµέα του, να εκφράσει την προσωπική του άποψη και να βάλει την πινελιά του στο τελικό αποτέλεσµα. Πάλι θα πω πως όλα αποτελούν πρόκληση για µένα».

Πηγή έµπνευσης η µουσική

Πάντα ήθελε να τον ρωτήσουν πώς µπορεί και λειτουργεί µε τους ίδιους ρυθµούς µε πολλές και διάφορες οµάδες και σε διάφορα πρότζεκτ. «Ολα είναι θέµα ψυχολογίας, γιατί ουσιαστικά πρέπει να δώσουµε όλοι ζωή σε ένα έργο, ο καθένας στον τοµέα του. Είναι µια ερώτηση στην οποία µπορεί να µην έχω συγκεκριµένη απάντηση, αλλά είναι η µαγεία της δουλειάς αυτής. Ειδικά ο σκηνογράφος είναι πάντα ο ενδιάµεσος κρίκος σε πολλά κοµµάτια του παζλ που λέγεται όπερα». Η πηγή έµπνευσης του Τοµπίας είναι η µουσική. «Ειδικά στο συγκεκριµένο έργο, το ίδιο το έργο αλλά και το γεγονός ότι συνεργάζοµαι µε τη Φανί, που δεν έχει ξανασκηνοθετήσει όπερα, ήταν η µεγαλύτερη έµπνευση. Και φυσικά το γεγονός ότι πρώτη φορά δουλεύω στην Ελλάδα και συγκεκριµένα στην Αθήνα, παρόλο που την έχω επισκεφτεί ως τουρίστας και τη θεωρώ µαγική πόλη, καθώς έχει πολλές και διαφορετικές όψεις». 

Το όνειρο του Τοµπίας είναι να έχει περισσότερο χρόνο για να κάνει πράγµατα για τον εαυτό του. Είπε συγκεκριµένα: «Ονειρα υπάρχουν συνεχώς, καθώς κάθε νέα πρόκληση, κάθε νέα δουλειά είναι η πραγµατοποίηση ενός ονείρου. Αυτή θα ήταν άλλωστε και η συµβουλή µου σε οποιονδήποτε θα ήθελε να ασχοληθεί µε τον συγκεκριµένο χώρο. Να αγαπάει πολύ αυτό που κάνει και αν δεν του αρέσει, απλώς να φεύγει και να αναζητάει τον επόµενο σταθµό. Αυτήν τη συµβουλή ακολούθησα κι εγώ και είναι και ο λόγος που έχω µετανιώσει για πολύ λίγες από τις µέχρι τώρα συνεργασίες µου».

Κλείνοντας την κουβέντα µας, θα ήθελα να πω ένα µεγάλο ευχαριστώ στον Τοµπίας για τον χρόνο και την καλή του διάθεση, αλλά και για το γεγονός ότι µε ξενάγησε για λίγο στα παρασκήνια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και πήρα έτσι µια µικρή γεύση από την προετοιµασία για τη «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ», που ξεκινά το ταξίδι της στις 12 Μαΐου.

INF0

«Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Εθνική Λυρική Σκηνή, 12, 15, 17, 19, 22 Μαΐου