Το "Σχίσμα" της Ορθοδοξίας διχάζει τον Άθω

Του Μάριου Αραβαντινού

Όταν, το καλοκαίρι του 2013, κατέκλυζε το διαδίκτυο η εικόνα ενός μοναχού του Αγίου Όρους με μια φλεγόμενη μολότοφ στα χέρια, λίγοι γνώριζαν ότι δεν επρόκειτο για αποτέλεσμα μιας απλής και ίσως στιγμιαίας έντασης μεταξύ μοναχών και Αστυνομίας, αλλά για το κερασάκι στην τούρτα μιας ιστορίας διαμάχης με διάρκεια μεγαλύτερη των 40 ετών μεταξύ της λεγόμενης Ιεράς Κοινότητας, δηλαδή των αντιπροσώπων των Μονών του Αγίου Όρους, και της αυτοαποκαλούμενης «γνήσιας» Μονής Εσφιγμένου.

Το περιστατικό σημειώθηκε ένα θερμό πρωινό του Ιουλίου του 2013, όταν δικαστικός επιμελητής επιχείρησε να εκτελέσει απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Χαλκιδικής, η οποία απαιτούσε την παράδοση κτισμάτων της Μονής στους δικαιούχους τους. Ο δικαστικός επιμελητής ανέφερε τότε στην έκθεσή του ότι μετέβη στα προς εκτέλεση επίδικα ακίνητα, όπου βρήκε τις πόρτες κλειστές, ενώ στα παράθυρα του ορόφου των κτισμάτων βρίσκονταν άνθρωποι που του ζητούσαν να απομακρυνθεί. «Τους έκανα γνωστή την ταυτότητά μου και το λόγο της επίσκεψής μου, αυτοί δε μου δήλωσαν ότι δεν αναγνωρίζουν την απόφαση του ελληνικού δικαστηρίου και πως αυτή είναι παράνομη», σημείωνε, συμπληρώνοντας ότι «κάλεσα τον χειριστή του οχήματος (bob cut) να παραβιάσει τη θύρα. Στην απόπειρα της παραβίασης, ένας εκ των ανθρώπων που βρισκόταν στα παράθυρα, και φορούσε ράσα, εκτόξευσε εναντίον μου, των παρόντων μαρτύρων και του οχήματος, τρεις μολότοφ καθώς και έναν εκρηκτικό μηχανισμό».

Οι δυνάμεις της Αστυνομίας έφθασαν στο σημείο λίγα λεπτά μετά, δεν κατάφεραν όμως να κατευνάσουν τα πνεύματα ούτε να καταστείλουν την αντίδραση των μοναχών, παρά μόνο απομάκρυναν τον δικαστικό επιμελητή και τους μάρτυρες. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ζητήθηκε εκ νέου η συνδρομή της ΕΛΑΣ προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία έξωσης, ωστόσο, όπως επεσήμαινε ο δικαστικός επιμελητής, αυτό στάθηκε αδύνατο, αφού δεν υπήρχε διαθέσιμη δύναμη. Η Αστυνομία αρνήθηκε την παροχή βοήθειας και την επόμενη ημέρα, με αποτέλεσμα να ματαιωθεί η εκτέλεση της απόφασης του Πρωτοδικείου.

Υπό απέλαση οι μοναχοί

Σήμερα, τρία χρόνια μετά, οι διαμένοντες στο ησυχαστήριο του Αγίου Όρους συνεχίζουν να διαφωνούν για το αν η Μονή Εσφιγμένου βρίσκεται υπό κατάληψη ή όχι. Η ιστορία του «εσωτερικού» πολέμου των Αγιορείτικων Μονών με τη Μονή Εσφιγμένου δεν είναι όμως σημείο των καιρών. Ήταν συγκεκριμένα το 1972, όταν η αδελφότητα της Μονής διέκοψε κάθε σχέση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τις άλλες Μονές του Αγίου Όρους και εντάχθηκε στην παλαιοημερολογίτικη Εκκλησία του Αυξεντίου και αργότερα του Χρυσόστομου Κιούση, τον οποίο αναγνώρισε ως Αρχιεπίσκοπο. Η διάσπαση δεν θα αποτελούσε λόγο διαφωνίας, αν δεν καταστρατηγούσε το Σύνταγμα της Ελλάδας και δεν απαγορευόταν από το ειδικό καθεστώς του Αγίου Όρους, το οποίο είναι καταγεγραμμένο σε σχετικό καταστατικό. Αυτό προβλέπει μεταξύ άλλων ότι όλες οι Μονές του Αγίου Όρους υπάγονται στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία, δηλαδή στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, δεν επιτρέπεται να ζουν εκεί ετερόδοξοι ή σχισματικοί, ενώ κάθε προσηλυτιστική και προπαγανδιστική ενέργεια ηθική, θρησκευτική, εκκλησιαστική, κοινωνική, εθνικιστική και οιασδήποτε άλλης φύσεως απαγορεύεται, η δε ποινή που προβλέπεται είναι αυτή της απέλασης.

Σ’ αυτό το καταστατικό βασίζονται και οι διαρκείς προσπάθειες της Ιεράς Κοινότητας να απομακρύνουν από τη Μονή Εσφιγμένου τους ανθρώπους που το 1972 διασπάστηκαν. Στο ίδιο καταστατικό βασίζονται και οι δεκάδες διοικητικές πράξεις καθώς και εκκλησιαστικές και δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες στο σύνολό τους απαιτούν την παράδοση της Μονής Εσφιγμένου στο Άγιο Όρος και στους μοναχούς που σύμφωνα με το νόμο δικαιούνται να τη διευθύνουν. Σύμφωνα άλλωστε με έκθεση του εισαγγελέα Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, Βασίλη Φλωρίδη, η οποία είναι γνωστή στις πολιτειακές και εκκλησιαστικές Αρχές της Ελλάδας από το 2008, οι μοναχοί της Μονής, με επικεφαλής τον μη χειροτονημένο, πλην όμως ηγούμενο, Μεθόδιο, αρνούνται πεισματικά από το 1999 τον έλεγχο στις αρμόδιες Αρχές, των κτιρίων που ανήκουν στη Μονή, με αποτέλεσμα να αγνοείται η τύχη σημαντικών κειμηλίων της κληρονομιάς του Αγίου Όρους, ενώ προβαίνουν στη διαχείριση των ακινήτων της Μονής, παρά την έλλειψη των προβλεπόμενων από το καταστατικό του Αγίου Όρους οργάνων. Στην έκθεση του εισαγγελέα επισημαίνεται ακόμη ότι όταν, το 2002, η διοίκηση του Αγίου Όρους κάλεσε τους μοναχούς της Μονής Εσφιγμένου για ακρόαση, εκείνοι όχι μόνο αρνήθηκαν αλλά απείλησαν ότι θα προκαλέσουν ταραχές. Ως αποτέλεσμα, το Οικουμενικό Πατριαρχείο τους κήρυξε σχισματικούς, ενώ ζήτησε από την Ιερά Κοινότητα την απέλασή τους από τον Άγιο Όρος.

Η σχετική απόφαση εκδόθηκε λίγους μήνες αργότερα, ενώ όλες οι αιτήσεις ακύρωσής της στο Συμβούλιο της Επικρατείας απορρίφθηκαν. Η Μονή Εσφγμένου λειτουργεί επισήμως από το 2005 με νέα αδελφότητα, διοικούμενη από τον αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο, μέχρι το θάνατό του πριν από περίπου δύο χρόνια, και στη συνέχεια τον διάδοχό του, Βαρθολομαίο. Όμως, η ορισμένη από την Ιερά Κοινότητα διοίκηση της Μονής βρίσκεται, όπως καταγγέλλεται, υπό καθεστώς ομηρίας, δεδομένου ότι τόσο η Μονή όσο και το αντιπροσωπείο της στις Καρυές, την πρωτεύουσα δηλαδή του Αγίου Όρους, τελούν ακόμη υπό κατάληψη από τους υπό απέλαση – σύμφωνα με τις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, της Ιεράς Κοινότητας και του ΣτΕ – μοναχούς, οι οποίοι διαμένουν στις εγκαταστάσεις της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου.

Η Μονή κατά του Δημοσίου και τα σχέδια του υπουργείου Εξωτερικών

Η μη υλοποίηση των αποφάσεων κατά των υπό απέλαση Εσφιγμενιτών από την Πολιτεία και παρά τη διάθεση, που κατά γενική παραδοχή υπάρχει, ώστε το ζήτημα να λυθεί οριστικά έπειτα από 44 ολόκληρα χρόνια, έχει οδηγήσει τις σχέσεις νέας Μονής και κράτους στα άκρα, με τη Μονή να έχει ασκήσει αγωγή αποζημίωσης κατά του Δημοσίου, με σκοπό, όπως οι ίδιοι οι μοναχοί διαρρέουν, να της παραδοθούν τα κτίριά της. Η Μονή απαιτεί συγκεκριμένα από το ελληνικό κράτος, για διάφορες ζημίες και απώλειες εσόδων, αποζημίωση ύψους 1,3 εκατ. ευρώ, που προκύπτει, όπως πληροφορείται το koutipandoras.gr, από απώλειες από τη μη χρήση του δάσους, την απώλεια μισθωμάτων, αλλά και δαπάνες στις οποίες προχώρησε η νέα Μονή, τις οποίες θα είχε αποφύγει αν είχε παραλάβει τα κτίριά της. Παράλληλα, η Μονή απαιτεί ακόμη 2 εκατ. ευρώ για ηθική βλάβη, αφού, όπως υποστηρίζει, εδώ και ένδεκα χρόνια, από το 2005 δηλαδή οπότε ορίστηκε η νέα αδελφότητα, στερείται την έδρα της, τις εγκαταστάσεις της και τα κειμήλιά της. Εμφανίζεται ωστόσο διατεθειμένη να αποσύρει την αγωγή εφόσον της παραδοθεί έστω το αντιπροσωπείο. Η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών, από την πλευρά της, εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά της για την άσκηση αγωγής από την πλευρά της Μονής, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες του koutipandoras.gr, αντίθετος με την πρακτική αυτή είναι και ο διοικητής του Αγίου Όρους, Αρίστος Κασμίρογλου.

Όπως δήλωσε στο koutipandoras.gr ο Πέτρος Βασιλειάδης, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, «είναι λυπηρό εδώ και χρόνια η επίσημη Πολιτεία να αρνείται να εφαρμόσει τους νόμους και να επιβάλει, όπως οφείλει, την έννομη τάξη στο Άγιον Όρος. Και πιο λυπηρό ακόμη, το ότι εδώ και δέκα χρόνια οι εκάστοτε κυβερνώντες αποποιούνται των ευθυνών τους για καθαρά ψηφοθηρικούς λόγους (λόγω ικανού αριθμού παλαιοημερολογιτών, ιδίως στην αχανή εκλογική περιφέρεια της Αττικής), κάτι που ανάγκασε προ ετών ακόμη και τον νυν υπουργό Εθνικής Αμύνης, Πάνο Καμμένο, να εισέλθει παράνομα στο Άγιον Όρος, στηρίζοντας τους παλαιοημερολογίτες καταληψίες, ενώ και το συγκυβερνών σήμερα κόμμα του έχει κατά το παρελθόν εκδώσει και ανακοινώσεις στήριξής τους».

Οι φίλοι της ορισμένης από την Ιερά Κοινότητα διοίκησης της Μονής Εσφιγμένου κατηγορούν ανοικτά τους υπό απέλαση Εσφιγμενίτες για εξτρεμισμό και σχέσεις με τη Χρυσή Αυγή

Φαίνεται παράλληλα πως προωθείται εδώ και κάποιους μήνες από τον υφυπουργό Εξωτερικών, Γιάννη Αμανατίδη, σενάριο διοικητικής επανένταξης της Μονής Εσφιγμένου με τη λεγόμενη Ιερά Κοινότητα, ώστε να επανέλθει η διοικητική και λειτουργική επικοινωνία της αδελφότητας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, κλήθηκε στις αρχές του έτους στο υπουργείο Εξωτερικών ο ηγούμενος της αυτοαποκαλούμενης «γνήσιας» Μονής, Μεθόδιος, ώστε να συζητηθεί η διοικητική επανένωση, ενώ εκπρόσωποι της εξαρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου επισκέφτηκαν τη Μονή Εσφιγμένου και συζήτησαν με τους υπό απέλαση μοναχούς και τον ηγούμενό τους τη δυνατότητα επιστροφής της Μονής στην κανονική τάξη.

Η κίνηση αυτή, πάντως, αφ’ ενός δεν απέφερε καρπούς, αφού διαπιστώθηκε, σύμφωνα με πληροφορίες, πως οι μοναχοί αποδέχονται την αποκατάσταση των σχέσεών τους με την αγιορείτικη κοινότητα μόνο σε διοικητικό επίπεδο αλλά αρνούνται πεισματικά να μνημονεύουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη, και αφ’ ετέρου κάθε άλλο παρά ικανοποίησε τη νέα Μονή, αλλά και όλη την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους, που αρνούνται κατηγορηματικά μια τέτοια λύση, ενώ μέμφονται και το υπουργείο κρίνοντας ότι θεωρεί ως άνευ σημασίας τις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Αγίου Όρους περί απέλασης των μοναχών της παλαιάς Μονής.

Ταυτόχρονα, οι φίλοι της ορισμένης από την Ιερά Κοινότητα διοίκησης της Μονής Εσφιγμένου κατηγορούν ανοικτά τους υπό απέλαση Εσφιγμενίτες για εξτρεμισμό και σχέσεις με τη Χρυσή Αυγή. Κι αυτό, διότι οργάνωσαν και πρωτοστάτησαν σε συλλαλητήριο στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου στην Αθήνα με θέμα την κάρτα του πολίτη, την «επάρατη νόσο της Παναιρέσεως του Οικουμενισμού», τη λεγόμενη νέα τάξη πραγμάτων, την «ισλαμοποίηση της Ελλάδος», τον αντιρατσιστικό νόμο, τους «λαθρομετανάστες» και το «διωγμό της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Εσφιγμένου Αγίου Όρους Άθω».

Ο Μεθόδιος έκανε λόγο για σιωνιστικό δάκτυλο, που προτρέπει τους κυβερνώντες να ψηφίζουν «σύμφωνα συμβίωσης», να ανοίγουν τις πόρτες στους λαθρομετανάστες και να είναι δεκτικοί σε τζαμιά για τους ισλαμιστές

Πράγματι, στη συγκέντρωση αυτή, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον περασμένο Φεβρουάριο με τους διαδηλωτές να φτάνουν μάλιστα μέχρι τη Βουλή, ακούστηκαν συνθήματα όπως «όχι στην παγκόσμια κυβέρνηση του αντίχριστου», «Ορθοδοξία ή θάνατος» και «Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών», ενώ σ’ αυτή συμμετείχαν και αρκετοί βουλευτές της Χρυσής Αυγής και συγκεκριμένα οι υπόδικοι Λαγός, Παναγιώταρος, Μίχος και Μπαρμπαρούσης. Παράλληλα, ο ίδιος ο γενικός γραμματέας του ναζιστικού μορφώματος, Νίκος Μιχαλολιάκος, είχε δηλώσει δημοσίως τη στήριξή του στους διαμαρτυρόμενους.

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι στην εκδήλωση βρέθηκε και ο ηγούμενος της «γνήσιας» Μονής, Μεθόδιος, τον οποίο η Χρυσή Αυγή εκθειάζει σε κάθε ευκαιρία. Ο Μεθόδιος, μάλιστα, σ’ ένα κρεσέντο συνωμοσιολογίας, έκανε λόγο κατά την ομιλία του για σιωνιστικό δάκτυλο, που προτρέπει τους κυβερνώντες να ψηφίζουν «σύμφωνα συμβίωσης», να ανοίγουν τις πόρτες στους λαθρομετανάστες και να είναι δεκτικοί στην κατασκευή τζαμιών για τους ισλαμιστές, την ίδια στιγμή που ο ελληνικός λαός στενάζει από τη φτώχεια και την αλλοτρίωση.

Η αγωγή της Ιεράς Μονής Εσφιγμένου κατά του ελληνικού Δημοσίου πρόκειται να εκδικαστεί όπως πληροφορούμαστε στις 12 του προσεχούς Ιανουαρίου έπειτα από δύο αναβολές, μία τον περασμένο Ιούλιο και μία δεύτερη χθες Τετάρτη, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του koutipandoras.gr σχετική επιστολή, στην οποία περιλαμβάνονται πληροφορίες για τη δραστηριότητα της αυτοαποκαλούμενης «γνήσιας» Μονής, βρίσκεται στα χέρια του Οικουμενικού Πατριάρχη.

* Το ρεπορτάζ δημοσιεύθηκε στο 109ο τεύχος του Hot Doc.

* Φωτογραφίες: Eurokinissi