Τι συμβαίνει στη Βενεζουέλα; Από τον Ούγκο Τσάβες στην… αυτοανακήρυξη του Γκουαϊδό

Σε πλήρη εξέλιξη είναι η πολιτική κρίση που ξέσπασε στη Βενεζουέλα με την αυτοανακήρυξη του ηγέτη της αντιπολίτευσης Χουάν Γκουαϊδό στη θέση του προέδρου της χώρας.

Με αφορμή τη συμπλήρωση μιας εβδομάδας από την αυτοανακήρυξη του Γκουαϊδό, επιχειρούμε μια σύνοψη όσων έχουν συμβεί στη Βενεζουέλα τις τελευταίες ημέρες.

Το χρονικό

Η πολιτική κρίση στη Βενεζουέλα ξεκίνησε πέρσι, μετά την επανεκλογή του προέδρου της χώρας Νικολάς Μαδούρο.
Από το τότε, η αντιπολίτευση επέμενε να μην αναγνωρίζει την επανεκλογή του. Από την πλευρά τους, τόσο οι ΗΠΑ, όσο και η ΕΕ “απάντησαν” επιβάλλοντας σοβαρές κυρώσεις εναντίον της Βενεζουέλας. Οι κυρώσεις αυτές προστέθηκαν στις ήδη υπάρχουσες κυρώσεις που αντιμετώπιζε η χώρα από τις παραδοσιακές δυτικές δυνάμεις.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ενισχύθηκαν τα ήδη σοβαρά προβλήματα που προκαλούσε η γενικευμένη φτώχια, με αποτέλεσμα η δημοτικότητα του προέδρου Μαδούρο να “τραυματιστεί” σοβαρά.

Το αρνητικό κλίμα πού είχε δημιουργηθεί στη χώρα, εν πολλοίς εξαιτίας των κυρώσεων εναντίον της, εκφράστηκε με μαζικές διαδηλώσεις, στις οποίες πρωτοστάτησε η αντιπολίτευση.

Ωστόσο, η κατάσταση κλιμακώθηκε γρήγορα με τη αντιπολίτευση να περνά στο επόμενο βήμα.

Στις 23 Ιανουαρίου, ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης και πρόεδρος της Βουλής Χουάν Γκουαϊδό αυτοανακηρύχθηκε υπηρεσιακός πρόεδρος της Βενεζουέλας.

Άμεσα οι ΗΠΑ και μια σειρά χωρών της Λατινικής και της Κεντρικής Αμερικής έσπευσαν να αναγνωρίσουν τον Γκουαϊδό, με την Ουάσινγκτον να πιέζει τον Μαδούρο να αποχωρήσει. 

Με τη σειρά τους, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες δεσμεύτηκαν να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο σε περίπτωση που η κυβέρνηση της Βενεζουέλας δεν προκηρύξει νέες εκλογές μέσα στο Σαββατοκύριακο.

Από την πλευρά του, ο Μαδούρο συνεχίζει να επιμένει ότι είναι ο μοναδικός νόμιμος πρόεδρος της Βενεζουέλας, κατηγορώντας τον Γουαϊδό ως υποχείριο των ΗΠΑ. 

Ωστόσο, η Ρωσία, η Κίνα, το Μεξικό και άλλες χώρες έχουν δηλώσει τη στήριξή τους στην εκλεγμένη κυβέρνηση, υποστηρίζοντας τον Μαδούρο ως τον νόμιμο πρόεδρο της χώρας και απαιτώντας από τις άλλες χώρες να σε βαστούν την αρχή της μη παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις της Βενεζουέλας.

Η αναγνώριση της κίνησης του Χουάν Γκουαϊδό από την Ουάσινγκτον και την κυβέρνηση Τραμπ προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις, με τον Νικολάς Μαδούρο να ανακοινώνει ότι η Βενεζουέλα διακόπτει τις διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, και τον Γκουϊδό να διορίζει διπλωματικούς αντιπροσώπους σε ΗΠΑ και Καναδά.

Η προεδρία του Νικολάς Μαδούρο και η επιχείρηση ανατροπής 

O Μαδούρο εκλέχτηκε για πρώτη φορά πρόεδρος τον Απρίλιο του 2013, μετά τον θάνατο του σοσιαλιστή προκατόχου και μέντορά του, Ούγκο Τσάβες. 

Επανεξελέγη για τη δεύτερη εξαετή του θητεία τον Μάιο του 2018, σε μια εκλογική αναμέτρηση από την οποία η αντιπολίτευση απείχε.

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι ΗΠΑ επέβαλλαν σημαντικές κυρώσεις ως απάντηση στο αποτέλεσμα των εκλογών, βάζοντας στο στόχαστρό τους τη διαχείριση του κρατικού χρέους της χώρας, αλλά κυρίως τη δυνατότητά της να εμπορεύεται πετρέλαιο από τα πολύ πλούσια κοιτάσματα που διαθέτει.

Τον Αύγουστο του 2018 ο Νικολάς Μαδούρο δέχεται μάλιστα απόπειρα δολοφονίας κατά τη διάρκεια ομιλίας του, μέσω ενός drone που έφερε εκρηκτικά. Ο ίδιος, λόγια αργότερα θα κατηγορούσε τις κυβερνήσεις της Κολομβίας και των ΗΠΑ για την επίθεση. 

Από την πλευρά του, ο Χουάν Γκουαϊδό, τις 5 Ιανουαρίου 2019 εκλέχθηκε πρόεδρος της Βουλής από κόμματα της αντιπολίτευσης. Λίγο μετά την εκλογή του φέρεται να συνελήφθη, ωστόσο αφέθηκε ελεύθερος λίγες ώρες αργότερα με αποτέλεσμα να λάβει μέρος σε πολιτική εκδήλωση όπως ήταν προγραμματισμένο.

Λίγες ημέρες αργότερα, σε δημόσια εκδήλωση προχώρησε στην αυτοανακήρυξή του στη θέση του προέδρου της χώρας.

Οι επικριτές του Γκουαϊδό τονίζουν την έλλειψη πολιτικών προτάσεων. Ο ίδιος φέρεται να υποστηρίζει τις θέσεις για την επιβολή του καπιταλιστικού μοντέλου διαχείρισης της οικονομίας. 

Ο Γκουαϊδό ζήτησε από τον στρατό της χώρας να αποσύρει την υποστήριξή του προς τον πρόεδρο Μαδούρο, υποσχόμενος αμνηστία σε όσους στρατιωτικούς δεν υπακούσουν στις εντολές της κυβέρνησης.

Ποιος είναι ο Χουάν Γκουαϊδό;

Ο Γκουαϊδό ήταν σχετικά άγνωστος στο ευρύ κοινό μέχρι να επιλεγεί ως πρόεδρος της Εθνικής Συνέλευσης πριν από περίπου τρεις εβδομάδες.

Ο Γκουαϊδό γεννήθηκε το 1984 και σπούδασε μηχανικός στη Βενεζουέλα, ενώ συνέχισε τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο George Washington των ΗΠΑ.

Ως φοιτητής πρωτοστάτησε σε διαδηλώσεις εναντίον του Ούγκο Τσάβες, ενώ το 2009 έγινε ένα από τα ιδρυτικά μέλη του αντιπολιτευτικού κόμματος Popular Will (Λαϊκή Βούληση). 

Εκλέχτηκε βουλευτής το 2011. Το 2017 συμμετείχε σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις, με τον ίδιο να υποστηρίζει ότι τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια επεισοδίων.

Στις 23 Ιανουαρίου του 2019 προχώρησε στην απόπειρα υφαρπαγής της προεδρίας από τον Νικολάς Μαδούρο, ενώ στις 29 το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας αποφάσισε να απαγορεύσει στον Χουάν Γκουαϊδό την έξοδο από τη χώρα.

Από εδώ και πέρα;

Με τις ΗΠΑ να αφήνουν επισήμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να επέμβουν στρατιωτικά στη Βενεζουέλα αν αυτό χρειαστεί, το μέλλον της χώρας φαίνεται να εξαρτάται από πολύ λεπτές ισορροπίες που καλείται να τηρήσει ο Νικολάς Μαδούρο.

Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον “ξέχασε” ανοιχτές τις σημειώσεις του με αποτέλεσμα να δουν οι δημοσιογράφοι ότι εξετάζεται η αποστολή 5.000 στρατιωτών στην Κολομβία, ενώ ο ίδιος υποστήριξε ότι όλα τα ενδεχόμενα βρίσκονται στο τραπέζι.

Ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο, απο την πλευρά του,δήλ στο πρακτορείο ειδήσεων Sputnik ότι θα καλωσόριζε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών για την ανανέωση της σύνθεσης της εθνοσυνέλευσης.

«Θα ήταν πολύ καλό να διεξαχθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές, θα μας προσέφερε μια καλή μορφή πολιτικής συζήτησης, (θα έδινε) μια λύση μέσω της λαϊκής ψήφου. Θα συμφωνούσα και θα το υποστήριζα να προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές», διαβεβαίωσε ο Μαδούρο.

Το αν τελικά θα επιτευχθεί μια συμφωνία μεταξύ των δύο μερών για προκήρυξη εκλογών παραμένει άγνωστο.

Ωστόσο, ακόμα και αν αυτό συμβεί, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα διεξαγόταν μια εκλογική αναμέτρηση θα ήταν εξαιρετικά δύσκολες, αν συνυπολογίσει κάνεις και τον βαθμό παρέμβασης που θα επιχειρήσουν να ασκήσουν οι ξένες δυνάμεις που έχουν συμφέροντα στην περιοχή.

Οι εξελίξεις στο Καράκας είναι καθημερινά καταιγιστικές, όμως ο πραγματικά ζημιωμένος από την εξελισσόμενη κατάσταση είναι ο λαός της Βενεζουέλας που καλείται να αντιμετωπίσει μια από τις δυσκολότερες περιόδους ακραίας φτώχειας, σε συνδυασμό με τις διεθνείς κυρώσεις εναντίον της οικονομίας χώρας του.