Tι παιχνίδι παίζει η Μενδώνη με την ΠΥΡΚΑΛ;

Ο χαρακτηρισμός του συγκροτήματος της ΠΥΡΚΑΛ στην Ελευσίνα ως ιστορικού τόπου καθώς και κτιρίων με τον εξοπλισμό τους in situ ως νεότερων μνημείων βάσει γνωμοδότησης (κατόπιν επιτόπιας αυτοψίας) του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) εκδόθηκε από την πρώην υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά με την α.π. ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΜΤΕ/ ΔΠΑΝΣΜ/ 358069/37208/2884/ 5.7.2019 υπουργική απόφαση. Η απόφαση στάλθηκε στο Εθνικό Τυπογραφείο και έλαβε κωδικό αριθμό δημοσιεύματος 35274/2019. Λόγω της κυβερνητικής αλλαγής που μεσολάβησε, το τυπικό θέμα της δημοσίευσης της απόφασης θα γινόταν μετά την υπογραφή του κειμένου από τον νέο γενικό γραμματέα καθώς και τη νέα υπουργό.

Η απόφαση χαροποίησε ιδιαίτερα την κοινή γνώμη της Ελευσίνας, σχολιάστηκε θετικά από το σύνολο των ΜΜΕ και ενόψει μάλιστα της ανάληψης της πολιτιστικής πρωτεύουσας για το 2021 χαιρετίστηκε με επίσημη ανακοίνωση του ΔΣ της Eleusis 2021, το οποίο δεν παρέλειψε να συγχαρεί το σύνολο των οργανώσεων προστασίας της αρχιτεκτονικής και βιομηχανικής κληρονομιάς και συγκεκριμένα: Μonumenta, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, το ελληνικό τμήμα ΙCOMOS, το ελληνικό τμήμα του ΤΙCCIH καθώς και το ΣΑΔΑΣ – Τμήμα Αττικής.

Σε αναμονή της υπογραφής και δημοσίευσης της απόφασης η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη την Πέμπτη 14/11/2019, κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου για την ανακοίνωση μέτρων στήριξης του εγχειρήματος της πολιτιστικής πρωτεύουσας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, δήλωσε ότι το θέμα του χαρακτηρισμού της ΠΥΡΚΑΛ θα επανέλθει σύντομα στο Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων για να έχει νέα γνωμοδότηση και «όχι την παλιά» (μόλις της 27ης Ιουνίου), ότι το θέμα δεν εμπίπτει στον θεσμό της πολιτιστικής πρωτεύουσας και αμφισβήτησε την ίδια την υπογραφή της πράξης από την προκάτοχό της, πράγμα που είναι αναληθές.

«Σκοτίστηκε για τη βιομηχανική κληρονομιά»

Ποιοι λόγοι οδηγούν την υπουργό Πολιτισμού να απαιτήσει νέα γνωμοδότηση από το ΚΣΝΜ υπό τη νέα του σύνθεση που αυτή διόρισε; Γιατί αμφισβητεί και με ποια στοιχεία την τεκμηρίωση της νωπής απόφασης του προηγούμενου ΚΣΝΜ; Γιατί απαιτεί «νεότερη απόφαση και όχι την παλιά» από το νέο ΚΣΝΜ, όχι μόνο προκαταλαμβάνοντας την κρίση του αλλά και παραγγέλλοντάς του απόφαση διαφορετική από την προ πενταμήνου, ευτελίζοντας το κύρος του συμβουλίου; Πόσο άνετα θα αισθάνονται τα μέλη του ΚΣΝΜ όταν εκ των προτέρων, προτού καν συνεδριάσουν για το θέμα, γνωρίζουμε την «απόφασή τους»: άρση του χαρακτηρισμού του ακινήτου ως ιστορικού τόπου γιατί αυτό επιβάλλει η πολιτικοκοινωνική ισχύς των ΕΛΠΕ στην κυβέρνηση και την κ. Μενδώνη; Τα ΕΛΠΕ προκειμένου να αγοράσουν το ακίνητο της ΠΥΡΚΑΛ απευθείας και χωρίς διαγωνισμό επικαλέστηκαν τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας (SEVESO) μεταξύ του διυλιστηρίου τους και της πόλης της Ελευσίνας. Τώρα που το έχουν αποκτήσει ορέγονται «λειτουργίες συμπληρωματικές του διυλιστηρίου» σε επαφή με την τελευταία ρυμοτομική γραμμή του σχεδίου της πόλης! Σκοτίστηκαν για τη διάσωση της μοναδικής βιομηχανικής κληρονομιάς. Υπενθυμίζουμε ότι δύο χρόνια πριν τα κτίσματα διασώθηκαν από την ισοπέδωση καθώς εκδόθηκαν άδειες ολοκληρωτικής κατεδάφισής τους, που ευτυχώς, με την παρέμβασή μας, ανακλήθηκαν.

«Δεν επιτρέπονται τα αυτονόητα»

Οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού εισηγήθηκαν την κήρυξη του ακινήτου ως ιστορικού τόπου με το αυτονόητο σκεπτικό που σχεδόν αυτούσιο αποτέλεσε το κύριο μέρος της γνωμοδότησης του ΚΣΝΜ που υιοθετήθηκε από την υπουργική απόφαση του περασμένου Ιουλίου:

«Το ακίνητο της ΠΥΡΚΑΛ αποτελεί σημαντικό τεκμήριο της βιομηχανικής ιστορίας της Ελλάδας των αρχών του 20ού αιώνα και σημείο αναφοράς για την πόλη της Ελευσίνας, καθώς η έκταση της εργοστασιακής εγκατάστασης διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της περιοχής της Ελευσίνας ως βιομηχανικής ζώνης. Παράλληλα κρίνεται σημαντική η προσφορά της εταιρείας στην αμυντική θωράκιση της χώρας σε κρίσιμες φάσεις της νεώτερης ιστορίας της και η κοινωνική διάσταση της επιχείρησης μέσω της προσφοράς εργασίας σε πλήθος εργαζομένων σε μια περίοδο που καλύπτει χρονικά περισσότερα από 80 χρόνια». Αυτή η υπουργική απόφαση αποτελεί φωτεινή εξαίρεση στις δεκάδες δυσμενείς αποφάσεις που έχουν ληφθεί διαχρονικά, από όλες ανεξαιρέτως τις κυβερνήσεις, τα τελευταία χρόνια.

Αλλά για την Ελευσίνα και το Θριάσιο το αυτονόητο έχει άλλο περιεχόμενο: δύο διυλιστήρια, εννέα εγκαταστάσεις SEVESO III άνω ορίου και 17 κάτω ορίου, η τριτοκοσμικότερη χωματερή της Ευρώπης και τουλάχιστον άλλοι δύο υποψήφιοι χώροι ταφής, 33 ναυάγια, 14 επικίνδυνα και επιβλαβή πλοία, 25 παροπλισμένα πλοία να σαπίζουν στον κόλπο της Ελευσίνας και το παράκτιο μέτωπό της απροσπέλαστο από τους πολίτες, αρχαιολογικό μουσείο της δεύτερης δεκαετίας του περασμένου αιώνα και σιδηροδρομικός άξονας όχι για πολιτισμένη μετάβαση προς (και από) το κέντρο αλλά υποψήφιο όρυγμα για τη διέλευση αγωγών καυσίμων των ΕΛΠΕ.

Αυτό το περιεχόμενο του αυτονόητου οδήγησε την κ. Μενδώνη να δηλώνει με χειρουργική ψυχραιμία ότι θα επαναφέρει το θέμα στο ΚΣΝΜ όχι γιατί δεν πρόλαβε να δημοσιευτεί αλλά γιατί εκείνη δεν θέλει να τη δημοσιεύσει, αφού προηγουμένως την υπογράψει, επιδιώκοντας την ανατροπή της! Και μάλιστα ίδια την ημέρα που εξήγγειλε μέτρα «για τη σωτηρία» του εγχειρήματος της πολιτιστικής πρωτεύουσας για το 2021… Αν οι προεκλογικές εξαγγελίες του πρωθυπουργού –όπως και του προκατόχου του, δύο χρόνια πριν– είχαν στοιχειώδη δόση αληθείας, η απόφαση θα είχε ήδη δημοσιευτεί.

Σε κάθε περίπτωση, εμείς δεν θα μείνουμε με σταυρωμένα τα χέρια…

info: ecoeleusis.org

Δείτε την απόφαση