Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που δείχνει ότι το εσωτερικό «ρολόι» μας ρυθμίζει τη διαδικασία αποκατάστασης των τραυμάτων από τα κύτταρα του δέρματος.
Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό Science Translational Medicine, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ανέφεραν ότι το νέο εύρημα –εφόσον επιβεβαιωθεί με μεγαλύτερες μελέτες– μπορεί να έχει επιπτώσεις στον χρόνο διενέργειας διαφόρων ιατρικών πράξεων όπως οι χειρουργικές επεμβάσεις. Επιπλέον, ανοίγει νέους δρόμους για την ανάπτυξη φαρμάκων που θα διευκολύνουν την επούλωση των πληγών.
Το βιολογικό ρολόι ή κιρκάδιος ρυθμός ρυθμίζει σχεδόν κάθε κύτταρο του ανθρωπίνου σώματος, στο πλαίσιο ενός 24ωρου κύκλου, που αφορά τον ύπνο και το ξύπνημα, την έκκριση διαφόρων ορμονών, τον μεταβολισμό κ.ά. Προηγούμενα πειράματα σε ζώα και σε εργαστηριακές καλλιέργειες ανθρωπίνων κυττάρων είχαν δείξει ότι στη διάρκεια της μέρας οι πληγές του δέρματος θεραπεύονται με σχεδόν διπλάσια ταχύτητα σε σχέση με τις πληγές που έχουν γίνει το βράδυ.
Τώρα, επιβεβαιώνεται ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει και στους ανθρώπους, όπως έδειξε η μελέτη 118 ασθενών με εγκαύματα. Τα βραδινά εγκαύματα χρειάστηκαν κατά μέσο όρο 60% περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν σε σχέση με τα πρωινά.
Τα τραύματα που είχαν γίνει μεταξύ 8 το βράδυ και 8 το πρωί χρειάστηκαν κατά μέσο όρο 28 μέρες για να κλείσουν, έναντι μόνο 17 ημερών για τα τραύματα που είχαν γίνει ανάμεσα στις 8 το πρωί και στις 8 το βράδυ.
Αναλυτικότερα, η σχέση μεταξύ του χρόνου του τραυματισμού και της χρονικής διάρκειας της επούλωσης είχε ως εξής: μεσάνυχτα έως 4 το βράδυ: 39 μέρες (ο πιο αργός ρυθμός αποθεραπείας), 4 το βράδυ έως 8 το πρωί 31 μέρες, 8 το πρωί έως 12 το μεσημέρι 15 μέρες (ο ταχύτερος ρυθμός), 12 το μεσημέρι έως 4 το απόγευμα 20 μέρες, 4 το απόγευμα έως 8 το βράδυ 16 μέρες και οκτώ το βράδυ έως μεσάνυχτα 23 μέρες.
Η βασική αιτία γι’ αυτή τη διαφορά, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι ότι τη μέρα τα κύτταρα του δέρματος που αναλαμβάνουν την επούλωση κινούνται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα στο σημείο της πληγής απ’ ό,τι κάνουν τα ίδια κύτταρα τη νύχτα. Το πρωί είναι πιο δραστήριες οι πρωτεΐνες (ιδίως η ακτίνη) που εμπλέκονται στην αποκατάσταση των τραυμάτων. Επίσης τη μέρα υπάρχει περισσότερο διαθέσιμο κολλαγόνο –η βασική δομική πρωτεΐνη του δέρματος– για να εναποτεθεί στην περιοχή της πληγής.
Οι επιστήμονες θεωρούν πιθανό ότι για εξελικτικούς λόγους το ανθρώπινο σώμα έχει αποκτήσει την ικανότητα ταχύτερης αυτο-ίασης στη διάρκεια της μέρας, όταν υπάρχει φως, καθώς τότε ήταν ανέκαθεν πιθανότερο να συμβεί ένα τραύμα (π.χ. από κάποιο ζώο). Το ταχύτερο κλείσιμο μιας πληγής μειώνει την πιθανότητα αυτή να μολυνθεί σοβαρά ή να αφήσει κάποιο μόνιμο σημάδι.
