Τα τέσσερα σενάρια για το Ασφαλιστικό – Δείτε τα υπέρ και τα κατά

Ένα σύστημα που ισχύει στη Νέα Ζηλανδία παρουσιάστηκε την Τρίτη στην επιτροπή Σοφών που μελετά το ασφαλιστικό. 

Η επιτροπή μελετά συνολικά τέσσερις προτάσεις για τη ριζική αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας.

Το μοντέλο της Νέας Ζηλανδίας είναι παρόμοιο με εκείνο της Αυστραλίας που είδε το φως της δημοσιότητας μετά της δηλώσεις του Αλέξη Μητρόπουλου.

Βασική διαφορά είναι το ότι δεν υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια βάσει των οποίων μειώνεται η σύνταξη, παρά την καταβολή υψηλότερων εισφορών.

Το μοντέλο της Νέας Ζηλανδίας χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως το Σουηδικό μοντέλο του Νότιου ημισφαίριου καθώς εμπεριέχει λίγο περισσότερα σοσιαλιστικά στοιχεία από εκείνα που εφαρμόζονται στον αγγλοσαξωνικό χώρο. 

Σύμφωνα λοιπόν με την πρόταση θα δίνεται μια εθνική σύνταξη που ως πηγή θα έχει τη φορολογία, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια

Λαμβάνοντας όμως υπόψιν ότι η Νέα Ζηλανδία διαθέτει τεράστια αποθέματα πλουτοπαραγωγικών πηγών, όπως υδρογονάνθρακες, που χρηματοδοτούν το μοντέλο αυτό, τότε θυμίζει περισσότερο την εισήγηση Ρομπόλη για ένα Ταμείο Πλούτου που θα είναι ο κύριος «αιμοδότης» του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. 

Τα υπέρ και τα κατά των άλλων 3 προτάσεων που συζητούνται, σύμφωνα με τον καθηγητή Άγγελου Στεργίου είναι τα εξής:

• Η πρόταση του πρώην υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου που προβλέπει την καθιέρωση Εθνικής σύνταξης και συστήματος νοητής κεφαλαιοποίησης για τους νέους συνταξιούχους, καθώς και ένα διπλό σύστημα με εθνική και αναλογική σύνταξη για τους ήδη συνταξιούχους
• Η πρόταση του πρώην διοικητή του ΙΚΑ Μιλτιάδη Νεκτάριου για την εφαρμογή του Σουηδικού μοντέλου, με το διαχωρισμό των ασφαλισμένων σε πριν και μετά το 1992. Πρόκειται για κατεξοχήν μοντέλο που χρησιμοποιεί την νοητή κεφαλαιοποίηση, εισάγει όμως και έντονα κεφαλαιοποιητικά στοιχεία. Βάσει αυτής, θα δημιουργηθεί ένα ταμείο κύριας και ένα επικουρικής ασφάλισης, όπου θα υπαχθούν υποχρεωτικά όσοι ασφαλίστηκαν μετά το 1992. Ανώτατο όριο αναπλήρωσης θα είναι το 75% του συντάξιμου μισθού, εκ του οποίου, το 50% θα είναι εγγυημένο από το Κράτος ενώ το υπόλοιπο 25% θα προέρχεται από προγράμματα επαγγελματικής ασφάλισης. Οι κύριες συντάξεις θα χορηγούνται με διανεμητικό σύστημα και καθορισμένες εισφορές, ενώ οι επικουρικές με κεφαλαιοποιητικό σύστημα.
• Η τρίτη πρόταση προβλέπει τη δημιουργία ενός ταμείου μισθωτών, με ξεχωριστό κλάδο αυτοαπασχολούμενων, καθώς και ξεχωριστό ταμείο αγροτών. Συγκεκριμένα, το ταμείο μισθωτών θα καταβάλλει την ενιαία Εθνική Σύνταξη και την ανταποδοτική με βάση τις εισφορές των ασφαλισμένων και των εργοδοτών, για τους μισθωτούς. Το ΙΚΑ θα αποτελέσει τον ασφαλιστικό «κορμό» της μισθωτής εργασίας, ενώ ξεχωριστός κλάδος θα υπάρχει για τους αυτοαπασχολούμενους. Όσον αφορά στον ΟΓΑ, προτείνεται να διατηρηθεί ως Ταμείο ασφάλισης των αγροτών λόγω των ιδιαιτεροτήτων που έχει, αλλά και ως προνοιακό Ταμείο.

Στο θέμα της επικουρικής που θα είναι ενιαία θα υπάρξει δυνατότητα πρόσθετης ασφάλισης μέσω της δημιουργίας προσωπικών επιλογών θεμελίωσης επιπρόσθετων ασφαλιστικών δικαιωμάτων τα οποία θα προέρχονται: α) από επαγγελματικά ταμεία, β) από τις ιδιωτικές ασφαλίσεις.

Καθώς τα μοντέλα κινούνται μεταξύ της “ελάχιστης κάλυψης” και της κρατικής προστασίας, βάσει πολιτικών αποφάσεων, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι όλα τα μοντέλα μπορεί να είναι άκρως επιτυχημένα στις χώρες προέλευσής τους, όμως βασικό σημείο παίζει το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν και κυρίως, το ποσοστό αναπλήρωσης κάθε φορά 

Τεράστιο ζήτημα στις συνεδριάσεις των «Σοφών» για το ασφαλιστικό είναι η εξεύρεση ισοδύναμων μέτρων, ύψους 1,5 με 2 δισ. ευρώ ετησίως, για την εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές συντάξεων τα προηγούμενα χρόνια. 

Ανάμεσα στις επιλογές που εξετάζονται είναι ακόμα και αυτή της μη εφαρμογή της απόφασης.

Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, εάν δηλαδή υπάρξουν αναλογιστικές μελέτες που να αποδεικνύουν ότι οι περικοπές ήταν αναγκαίες για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και παράλληλα κατατεθεί και ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεταρρύθμισης του ασφαλιστικού, τότε θα μπορούσε να ανοίξει ο δρόμος για μη εφαρμογή της απόφασης. 

Αυτό που αναζητείται είναι η νομική φόρμουλα, κάτι που δεν είναι εύκολα βατό.

(φωτο αρχειο eurokinissi)