Τα φόβητρα της Τισιφόνης

Έχουμε αρκετές φορές αναφερθεί στην εποχή των θεών, των τεράτων και των μυθικών κοσμοειδώλων, ως έναν «χώρο», όπου ακόμη και η τμηματική αλήθεια που προτάσσεται κάθε φορά, μπορεί δυνητικά να μας αποκαλύψει την μεγαλύτερη και καθολικότερη θεώρηση των πραγμάτων. Η εμμονική ανάλυση στα επιμέρους μπορεί, σε κάποιο βαθμό, να βοηθά στην κατανόηση, δεν παύει όμως να χρησιμοποιείται και ως μέθοδος σύγχυσης και απόκρυψης της μεγάλης εικόνας και της αλήθειας. Στην εποχή των μύθων η αλήθεια ήταν μια αυτονόητη διαδικασία γι’ αυτό και δεν χρειαζόταν καμία απόδειξη και τεκμηρίωση. Ήταν η εποχή της γυμνής αλήθειας και των καθολικών νοημάτων.

Όταν λοιπόν ο κόσμος ήταν ενιαίος, ο Ουρανός είχε επιδοθεί σε μια ανελέητη βιαιότητα σε βάρος της Γαίας, αποτέλεσμα της οποίας ήταν να γεννά τέρατα. Μάλιστα το μίσος του Ουρανού για τα παιδιά του ήταν τέτοιο που τα έχωνε βαθιά στα Τάρταρα. Η Γαία, μη μπορώντας να αντέξει τους βιασμούς και τις βιαιοπραγίες του Ουρανού, αποφάσισε να αναβλύσει ατσάλινο διαμάντι, το οποίο έδωσε στα παιδιά της, ώστε να φτιάξουν ένα δρεπάνι και με αυτό να πολεμήσουν τον βίαιο και ανάλγητο πατέρα τους. Όμως, οι περισσότεροι από αυτούς, λόγω δειλίας και φόβου, αρνούνταν να το πράξουν. Εκτός από τον Κρόνο. Ο Κρόνος λοιπόν ανέλαβε να απαλλάξει τη μητέρα του από όλες τις δυστυχίες κόβοντας τα γεννητικά όργανα του Ουρανού, τα οποία πέταξε στη θάλασσα. Από το αίμα του Ουρανού γεννήθηκαν οι Ερινύες, οι Γίγαντες, οι Μελιάδες Νύμφες και οι δαίμονες της βίας και της εκδίκησης. Από το σπέρμα του αποκομμένου γεννητικού οργάνου γεννήθηκε μια πανέμορφη και μικρή ελπίδα … η Αφροδίτη.

Μία λοιπόν από τις Ερινύες ήταν η Τισιφόνη, η οποία –όπως και οι αδερφές της– απεικονίζονταν με φρικιαστικό και απωθητικό τρόπο. Η Τισιφόνη καταδίωκε τους δολοφόνους και έπαιρνε εκδίκηση από όποιον προκαλούσε θάνατο. Ήταν ένα ανθρωπόμορφο σύμβολο τιμωρού, που αποτέλεσε και έμπνευση στην περίφημη τριλογία του Αισχύλου «Ορέστεια». Οι ιδιότητες όμως των Ερινυών, ως τιμωροί, δεν λειτουργούσαν μόνο ως μέσα τιμωρίας για όσους διέπρατταν κάτι ακραίο και αποτρόπαιο. Όπως αναφέρεται στην Ελληνική Ανθολογία δια των επιγραμμάτων το Λουκίλλιου, η Τισιφόνη έφερε φόβητρα. Δηλαδή, εκφοβιστικές μάσκες και προσωπεία που προκαλούσαν αισθήματα κινδύνου και απειλής όχι μόνο σε όσους διέπραξαν κάτι τρομερό αλλά και στους υπόλοιπους, οι οποίοι δεν χαρακτηρίζονταν από παρόμοιες προθέσεις ή ροπές. Έτσι, αυτό το «κάτι φοβερό», ως μέρος μιας διαδικασίας, γινόταν καθολικό και προκαλούσε τρόμο επί δικαίους και αδίκους.

Φόβητρα και τρομοκρατία χρησιμοποιούνταν ανέκαθεν είτε για να τηρηθεί η τάξη των πραγμάτων σε κοσμικό ή ακόμη και σε οντολογικό επίπεδο είτε για να «τηρηθεί η τάξη» που οι εξουσιαστές επιθυμούσαν και επιθυμούν. Γιατί, μπορεί ο Κρόνος να απάλλαξε τη μητέρα του από τους βιασμούς και τις άλλες βιαιότητες δείχνοντας ο πιο αποφασισμένος, αλλά δεν έφερε καμία ουσιαστική αλλαγή, καθώς συνέχισε να χρησιμοποιεί τα φόβητρα της Τισιφόνης. Υπέκυψε και αυτός στην καθεστηκυία τάξη που θέλει τον εξουσιαστή εξοργισμένο ακόμη κι αν υπάρχει η υπόνοια μιας μικρής αλλαγής. Οι κυριευμένοι από το φόβο δεν μπορούν να είναι ούτε ελεύθεροι ούτε φυσικά φορείς μιας αλλαγής. Αυτή η αλλοτρίωση φαίνεται συνήθως στην πολιτική και κοινωνική ζωή, γιατί εκεί υπάρχει η εφαρμογή ολόκληρης της θεωρητικής και φιλοσοφικής θεμελίωσης του συλλογικού φόβου, που επεκτείνεται μέχρι τα όρια της δειλίας. Υπάρχει όμως και η μικρή ελπίδα, το σύμβολο της γένεσης, της δημιουργίας και της επανάστασης, ως παράγωγο μιας άρνησης μπροστά στον φόβο και μιας αντίδρασης στα προσωπεία της Τισιφόνης.

Στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες που βίωσαν μια ανελέητη βία την περίοδο της οικονομικής κρίσης, η ευρωπαϊκή αδιαλλαξία και αναλγησία από τη μια μεριά λειτουργούσαν ως φόβητρα και από την άλλη ως δικαιολογίες αδυναμίας, ώστε εκείνη η πολυπόθητη μικρή ελπίδα και αλλαγή να φανερωθούν, και να δικαιώσουν, σε κάποιο βαθμό, τις εξαθλιωμένες κοινωνίες. Οι καταστροφικές κυβερνήσεις της ΝΔ/ΠΑΣΟΚ αλλά και η αντιδημοκρατική κυβέρνηση Παπαδήμου, πορεύτηκαν με κύρια φόβητρα την επίδειξη ισχύος που ασκούσε η ευρωπαϊκή ένωση και τα άτυπα –δηλαδή αντιδημοκρατικά και αυταρχικά– Eurogroup. Σε αντιστρόφως ανάλογα φόβητρα επιδόθηκε και η τότε ομάδα πρώτης οικονομικής γραμμής του Σύριζα. Η ηττοπάθεια και η κακομοιριά προβάλλονταν ως ανημπόρια να πείσουν την τρόικα και το κακό το ριζικό μας δεν μπορούσε να σκεφτεί μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα δικαίωναν τον κόσμο. Με δήθεν αριστερές παυσίλυπες στουρναραίες και χαρδουβελικές οικονομίστικες αναλύσεις και παυσίπονες βενιζελικές νομικίστικες σοφιστείες, πορεύτηκε σε μεγάλο βαθμό ο Σύριζα ακόμα και όταν η χώρα βγήκε από τα μνημόνια.

Η αδυναμία και η αδιαφορία του Σύριζα να καταργήσει τους νόμους του Βενιζέλου οφειλόταν κυρίως στην πραγματική και κυρίαρχη πίστη, κυρίως του οικονομικού επιτελείου, πως η Ευρώπη και οι αγορές καραδοκούσαν και πως είναι πάντα έτοιμες να τιμωρήσουν για ακόμη μία φορά την Ελλάδα. Επίσης, η συνέχιση της οικονομικής εξαθλίωσης των πολιτών από το κράτος ήταν εξαιρετικά βολική για την κυβέρνηση, καθώς θα μπορούσε –όπως και γίνεται– να κομπάζει πως άφησε στα ταμεία 37 δις. Παραδείγματος χάρη, όταν κάποια στιγμή έγινε κριτική πάνω σε αυτό το ζήτημα, οι τότε οικονομικοί διαχειριστές του Σύριζα με οικονομίστικο τρόπο προσπάθησαν να εξηγήσουν αλλά και να δικαιολογήσουν όχι τις πολιτικές αποφάσεις αλλά τους προσωπικούς φόβους του συντηρητισμού τους. Το πιο σημαντικό ήταν βέβαια η διαχείριση των κόκκινων δανείων, τα οποία κοκκίνησαν λόγω της κρίσης και της λεηλασίας των νοικοκυριών. Η προσπάθεια τότε ήταν να πρασινίσουν τα δάνεια των πολιτών, οι οποίοι θα συνέχιζαν να πληρώνουν τις συνεχώς και αδιαλείπτως από τους ίδιους ανακεφαλαιοποιημένες τράπεζες. Κύρια επιχειρήματα και πάλι ο φόβος και οι νομικίστικες και οικονομίστικες θεωρίες της ανημποριάς.

Όμως ο Παύλος Πολάκης και ο Μάριος Κάτσης με την αποκάλυψη του σκανδάλου Πάτση, δεν απογύμνωσαν μόνο την απροκάλυπτη και αναίσχυντη κλεπτομανία της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αποκάλυψε τη γύμνια του οικονομικού επιτελείου της διακυβέρνησης Σύριζα, που πρασίνιζε τα κόκκινα δάνεια αντί να τα διαγράψει. Δεν μπορεί πια κανένας να πειστεί πως το λεγόμενο «συμμάζεμα των οικονομικών» είχε σκοπό ανώτερο και οικονομικά θεμελιωμένο που χωρίς αυτό η κοινωνία θα ήταν σε χειρότερη μοίρα. Ήταν σε χειρότερη μοίρα και παραμένει στην ίδια. Επίσης, η αποκάλυψη του Πολάκη και του Κάτση έδειξε και τις δυνατότητες και ικανότητες στελεχών σε μια ενδεχόμενη μελλοντική διακυβέρνηση του Σύριζα. Με φοβισμένους και ανελεύθερους συνεργάτες θα είναι πάλι μια μέτρια διακυβέρνηση, που θα προσπαθεί να μετριάσει τα πράγματα και να κατευνάσει τα πνεύματα, διαιωνίζοντας απλά τη δυστυχία. Με αυτό τον τρόπο σιγά σιγά θα συσπειρώνει μόνο τους φανατικούς και θα απωθεί το σύνολο της κοινωνίας, κάνοντας και πάλι τον Σύριζα κόμμα διαμαρτυρίας.

 

ΥΓ1: Ακόμη και το επιχείρημα «αν δεν υπήρχαν αυτά τα 37 δις, πώς θα μπορούσε η πολιτεία να διαχειριστεί την πανδημία και την ακρίβεια», θεωρώ πως είναι τόσο κενό ως επιχείρημα, καθώς πέρα από την ειρωνεία δεν του αξίζει τίποτα άλλο. Αν λοιπόν το οικονομικό επιτελείο του Σύριζα γνώριζε τα μελλούμενα, τότε όφειλε να γνωρίζει και για τις ακρίδες που έπεσαν πάνω στα χρήματα που τους παρέδωσαν.

ΥΓ2: Αν η Ευρώπη είχε τότε πρόβλημα με τον Σύριζα και δεν έχει σήμερα με τον ακροδεξιό κατήφορο της Ελλάδας και την κατάλυση του κράτους δικαίου, τότε υπάρχει ένας ακόμη λόγος να μη φοβάται κανένας κανέναν. Όλα δηλαδή μπορούν να λυθούν με πολιτικές κατευθύνσεις και αποφάσεις, και όχι με τη μοιρολατρία, την απάθεια και την κακομοιριά.

Πηγή φωτογραφίας: el.wikipedia.org / «Οι Ερινύες πλήττουν τον Ορέστη»

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr