Τα φλίπερ έχουν μουσείο

Το πάθος για μεγάλα σκορ, η επίδειξη δεξιοτεχνίας, ο χαβαλές με την παρέα ή απλώς το ανέμελο σκότωμα της ώρας ήταν τα βασικά κίνητρα για να μπει κάποιος στους χώρους όπου υπήρχε έστω και ένα φλίπερ, ξέροντας ότι πολλές φορές αυτό θα του κοστίσει το χαρτζιλίκι του. Αρκετοί ως «επένδυση» είχαν αγοράσει το δικό τους μηχάνημα και το είχαν τοποθετήσει στο υπόγειο ή το γκαράζ. Η ανάγκη όμως για συχνές επισκευές ήταν αποτρεπτικός παράγοντας για τη συντήρησή του, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να γίνεται απλώς ένα άχρηστο μηχάνημα που έπιανε πολύ χώρο. Το χειρότερο ήταν ότι δεν μπορούσες να κρεμάσεις τα ρούχα εκεί, όπως αργότερα με τους διαδρόμους και τα ποδήλατα γυμναστικής!

Το φλίπερ άρχισε να γίνεται γνωστό στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ’50, όταν τα μηχανήματα εισάγονταν κυρίως από τις ΗΠΑ –όπως άλλωστε γινόταν με τις εισαγόμενες μόδες συνήθως–, χώρα που είχε τη μερίδα του λέοντος στην παραγωγή. Στην Ελλάδα έκαναν το μεγάλο μπαμ αρκετά χρόνια αργότερα και εμφανίζονται ακόμη και στα τραγούδια: «Σαν φλιπεράκι γελαστό ξετρελαμένο, σου δίνω ακόμα μία μπίλια για να παίξεις…» (Αφροδίτη Μάνου), «Και τ’ αστέρια αμέτρητα στου φλίπερ το τζάμι» (Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας), «Μια ροζ χαλκομανία στο φλίπερ σού γελά» (Αλκης Αλκαίος), «Γουέστερν, Σινάλκο, Τσίτας, Ρωσικόν, φλίπερ, Σκουφίτσα, μικρή μου σ’ αγαπώ» (Λουκιανός Κηλαηδόνης), «Με κομπιούτερ, μηχανάκια, φλίπερ, ηλεκτρονικά, μπήκανε μες στη ζωή μας και μας πήραν τα μυαλά» (Ιλένα Κόκκαλη).

Από πού ξεκίνησε η ιστορία;

Το φλίπερ δεν είναι και τόσο σύγχρονη επινόηση. Η πρωταρχική του εμφάνιση έγινε στη Γαλλία ήδη από τον 17ο αιώνα, όταν κατασκευάστηκαν τα πρώτα ξύλινα φλίπερ για να περνάνε οι ευγενείς την ώρα τους τις μέρες που δεν μπορούσαν να βγουν στην ύπαιθρο. Πάρα πολλά χρόνια αργότερα έπαψε να είναι αριστοκρατική υπόθεση και παιχνίδι των λίγων. Το 1931 γίνεται για πρώτη φορά μαζική παραγωγή και μπαίνει κερματοδέκτης. Από εκεί και μετά τα πράγματα αλλάζουν. Μετατρέπεται σε μια εντυπωσιακή, πολύχρωμη παιχνιδομηχανή για όλους.

Στην αρχή τα φλίπερ ήταν καρφωμένα στο δάπεδο, οπότε δεν μπορούσες να τα κουνήσεις για να μη χάσεις την μπίλια στο κενό μεταξύ των δύο πτερυγίων, αργότερα προστέθηκε ο αισθητήρας που προκαλούσε το μπλοκάρισμά τους αν το κούναγες πολύ. Γινόταν δηλαδή το περιβόητο «τιλτ».

Τα φλίπερ ωστόσο δεν ήταν πάντα νόμιμα. Η ανάπτυξή τους, κυρίως στις ΗΠΑ, μετά τον κερματοδέκτη ήταν ραγδαία. Αυτό είχε ως συνέπεια από τις αρχές του ’40 έως τα μέσα του ’70 να κηρυχθούν παράνομα στις περισσότερες πολιτείες των ΗΠΑ, αφού είχαν περάσει πλέον στη σφαίρα του τζόγου και χιλιάδες εθισμένοι νέοι έχαναν όλα τα χρήματά τους εκεί. Οι φωτογραφίες με την επιδεικτική καταστροφή τους με βαριοπούλες από αστυνομικούς και αγανακτισμένους γονείς έκαναν τον γύρο του κόσμου τότε. Λίγο αφότου χαρακτηρίστηκαν παράνομα στις ΗΠΑ άρχισαν να παράγονται περισσότερα στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γερμανία. Ετσι το φλίπερ ξαναγυρίζει στην Ευρώπη, οπότε έρχεται και στη χώρα μας.

Η απήχησή τους στην Ελλάδα

Στην αρχή η απήχηση δεν ήταν μεγάλη. Ηταν κάτι ιδιαίτερα ξένο για την ελληνική πραγματικότητα. Από τα μέσα του ’70 όμως τα πράγματα θα αλλάξουν. Το φλίπερ θα γίνει βασική ατραξιόν στους χώρους που είχαν παιχνίδια (τα περιβόητα ουφάδικα) ή μπιλιάρδα κ.λπ., με αποκορύφωμα τη δεκαετία του ’80. Οσο αναπτυσσόταν η τεχνολογία των παιχνιδιών που είχαν οθόνες τόσο έπεφτε η δημοφιλία τους, παρότι για τουλάχιστον μια δεκαετία προσπάθησαν να ακολουθήσουν την εξέλιξη με ψηφιακούς πίνακες βαθμολογίας, διάφορα ηλεκτρονικά μέρη, τρισδιάστατα τερέν κ.ά. Με τα χρόνια έγιναν ρετρό, όπως τα τζουκ μποξ, και απέκτησαν νοσταλγικό – μουσειακό χαρακτήρα.

Κάπως έτσι προέκυψε και το πρώτο μουσείο φλίπερ στην Ελλάδα, το Athens Pinball Museum. Δύο δραστήριοι άνθρωποι έκαναν την αντίστροφη διαδρομή από αυτήν που γίνεται στα χρόνια της κρίσης. Γύρισαν από το εξωτερικό και είχαν μια επιχειρηματική ιδέα. Ο Πάνος και η Χρυσάνθη Μπίταρχα σκέφτηκαν να φτιάξουν το πρώτο στη χώρα και ένα από τα ελάχιστα μουσεία φλίπερ στον κόσμο (στην Ευρώπη υπάρχει ένα, στην Ουγγαρία). Ετσι, κατάφεραν να συγκεντρώσουν πάνω από 100 μηχανήματα από τη δεκαετία του ’50 και στη συνέχεια να φτιάξουν την ταυτότητα του καθενός (πού κατασκευάστηκε, πότε, πόσα αντίστοιχα υπάρχουν σήμερα κ.λπ.) και να τα εκθέσουν στα βλέμματα όποιων θέλουν να θυμηθούν ή να τα γνωρίσουν.

Ο χώρος όπου διάλεξαν να το κάνουν αυτό έχει τη δική του ιστορία, αφού ήταν το πρώην νυχτερινό κέντρο Μέδουσα όπου τραγουδούσε ο Γιώργος Μαρίνος. Η είσοδος στο μουσείο κοστίζει 10 ευρώ (ειδικές τιμές για φοιτητές και άλλες κατηγορίες), ενώ είναι ανοιχτό καθημερινά (10.00-23.00) και ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παίξει σε όποιο μηχάνημα θέλει, όση ώρα θέλει, όσες φορές θέλει, χωρίς game over, διαλύοντας έτσι κάθε υπόνοια τζόγου!

Φυσικά αν δεν μπορεί να αποχωριστεί το κινητό του ούτε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στον χρόνο και σε μια περίοδο που δεν υπήρχαν ακόμη κινητά, ο χώρος έχει δωρεάν Wi-Fi και μπαρ για να απολαύσει το ποτό του κάνοντας ένα διάλειμμα ή επιβλέποντας διακριτικά τα πιτσιρίκια που μπορεί να έχουν πάει για ατελείωτο παιχνίδι.

INF0

Μακρή 2 & Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Aθήνα