Τα βραβεία του 32ου Πανοράματος Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου

Αυλαία χθες στο Τριανόν για το 32ο Πανόραμα Ελληνικού Κινηματογράφου που διευθύνει ο Νίνος Φενέκ Μικελίδης με την τελετή λήξης και την απονομή των βραβείων, παρουσία εκπροσώπων του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, της FIPRESCI, της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, καθώς και διανομέων, σκηνοθετών και ηθοποιών. Η τελετή λήξης, την οποία παρουσίασε ο ίδιος ο Μικελίδης, ξεκίνησε ακριβώς στις 20.30 με την απονομή βραβείων τιμής ένεκεν σε κάποιους καλλιτέχνες για το σύνολο του έργου τους και την προσφορά τους στον ελληνικό κινηματογράφο: 

Πρώτο τιμώμενο πρόσωπο ο 80χρονος σκηνοθέτης Ερρίκος Ανδρέου, ο οποίος σε ηλικία 20 ετών έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία «Εφιάλτης» εν έτει 1961, όπου – σύμφωνα με τον ίδιο – κανένας παραγωγός δεν ενδιαφερόταν τότε να χρηματοδοτήσει ένα θρίλερ μυστηρίου! Ο Ανδρέου παρέλαβε το βραβείο του από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, σκηνοθέτη Γιώργο Τσεμπερόπουλο, ευχαριστώντας για τη συγκεκριμένη αναγνώριση της δουλειάς του. 

Ακολούθησε το βραβείο στη μνήμη του Κύπριου σκηνοθέτη Χρίστου Σιοπαχά, που έφυγε από τη ζωή πριν από μερικούς μήνες. Το βραβείο παρέλαβε η εκπρόσωπος από το Σπίτι της Κύπρου στην Ελλάδα, καθώς, όπως μας ενημέρωσε ο Μικελίδης, η οικογένεια του Σιοπαχά είναι ακόμη συντετριμμένη από την απώλεια και δεν γινόταν να βρίσκεται στην Αθήνα. 

Επόμενος τιμώμενος ο σκηνοθέτης Βασίλης Μαζωμένος, ο οποίος έχει ήδη εννέα μεγάλου μήκους ταινίες στο ενεργητικό του με τις εφτά απ’ αυτές να έχουν κάνει την πρεμιέρα τους στο Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου. «Μεγάλωσα μ’ αυτό το φεστιβάλ κάνοντας τις ταινίες μου» είπε ο Μαζωμένος, αναφερόμενος στον παλαιότερο κινηματογραφικό θεσμό της πόλης της Αθήνας.

Το βραβείο στον Μαζωμένο έδωσε η ηθοποιός Δήμητρα Χατούπη, που έχει δουλέψει κοντά του στο παρελθόν. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, πέραν αυτού του σημαντικού τιμητικού βραβείου, ο Μαζωμένος διακρίθηκε και για την «Εξορία», την τελευταία ταινία του. 

Επόμενο βραβείο, αυτό της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου, περνώντας πια στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του φετινού Πανοράματος. Το βραβείο απένειμε ο σκηνοθέτης – συγγραφέας Δημήτρης Κολιοδήμος, πρόεδρος της ΠΕΚΚ, στην ελληνική ταινία «Η Ανάκριση» του Παναγιώτη Πορτοκαλάκη – μία ταινία, βασισμένη σε λογοτεχνικό έργο, που αναμόχλευσε μνήμες από την επταετία της δικτατορίας στην Ελλάδα μέσα από μία τραυματική σχέση κόρης – πατέρα. 

Το βραβείο της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) δόθηκε στη συμπαραγωγή Τουρκίας, Γαλλίας και Γερμανίας, «Passed by censor» του Τούρκου σκηνοθέτη Serhat Karaaslan. Αντικειμενικά, η καλύτερη ταινία του φεστιβάλ, που καμία άλλη δεν κατόρθωσε να επισκιάσει καθ’ όλη τη διάρκεια της διοργάνωσης. Για την ταινία μίλησε διεξοδικά ο κριτικός Τάσος Γουδέλης, μέλος της FIPRESCI, ενώ το βραβείο που φέρει τον τίτλο «Θόδωρος Αγγελόπουλος» έδωσε στον Τούρκο Vecdi Sayar η κόρη του μεγάλου Έλληνα σκηνοθέτη, Ελένη Αγγελοπούλου. 

 Ο Vecdi Sayar, που έχει διατελέσει πρόεδρος του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Κωνσταντινούπολης, με τη σειρά του θα παραδώσει το βραβείο στον δημιουργό της ταινίας, Sehat Karaaslan. 

Και φτάνουμε στα βραβεία της Επιτροπής Πανοράματος, που απαρτιζόταν από τον γράφοντα, τη σκηνοθέτιδα Ελισάβετ Χρονοπούλου και τον σεναριογράφο – συγγραφέα Στάθη Βαλούκο. Συμπέσαμε με την κρίση της FIPRESCI, καθώς το βραβείο καλύτερης ξένης ταινίας αποφασίσαμε να το δώσουμε στο «Passed by censor» του Serhat Karaaslan. Το σκεπτικό ήταν, συγκεκριμένα, για «μια ταινία που ανάγει το ατομικό δράμα του ήρωα σε συλλογικό θίγοντας το καθεστώς λογοκρισίας στις Τουρκικές φυλακές και το πατριαρχικό μοντέλο της τουρκικής οικογένειας ενώ παράλληλα αποδίδει με λιτό, καθηλωτικό τρόπο τη διάσταση ανάμεσα στην πραγματικότητα στην οποία ζούμε και σ’ αυτήν που κατασκευάζουμε στο μυαλό μας». Το βραβείο απένειμε η Ελισάβετ Χρονοπούλου στον Τούρκο κριτικό κινηματογράφου Vecdi Sayar.

Το βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας πήγε στην «Ανάκριση» του Παναγιώτη Πορτοκαλάκη κι εδώ συμπέσαμε με την κρίση της ΠΕΚΚ. Το σκεπτικό της επιτροπής ήταν «για τη διερεύνηση και την ψυχολογική εμβάθυνση μιας τραυματικής σχέσης κόρης – πατέρα με αφετηρία την εξίσου τραυματική εμπειρία του πατέρα κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας στην Ελλάδα». Το βραβείο απένειμε στον σκηνοθέτη ο Φώτης Θωμαΐδης, εκπρόσωπος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά φέτος το ΕΚΚ πριμοδότησε το βραβείο καλύτερης ελληνικής ταινίας με το συγκλονιστικό ποσό των 1.000 ευρώ (δηλαδή ένα τραπέζι να γίνει σε όλους τους συντελεστές της ταινίας, πάει, καπνός έγινε το χιλιάρικο), αλλά δε βαριέσαι, απ’ το ντιπ κι ολότελα, που λένε…

Αποφασίσαμε ομόφωνα, επίσης, να δώσουμε και δύο τιμητικές μνείες σε δύο αντίστοιχες ταινίες από το εξωτερικό και την Ελλάδα. Η εύφημος μνεία για ξένη ταινία δόθηκε στο «Stiches» του Miroslav Terzic από τη Σερβία, «για την ευαίσθητη και διεισδυτική προσέγγιση σε μία απ’ τις πιο τραγικές συνέπειες του εμφυλίου στην πρώην Γιουγκοσλαβία, την εξαπάτηση των γονέων και την αρπαγή των φυσικών παιδιών τους». 

Η ελληνική ταινία που απέσπασε την εύφημο μνεία ήταν η «Εξορία» του Βασίλη Μαζωμένου, «για την αισθητική της αναζήτηση, που συνδυάζει το χιούμορ με το δράμα των ανέστιων – απάτριδων ανθρώπων, στο νεοελληνικό δυστοπικό τοπίο».

Όπως είπα και στη διάρκεια της εκδήλωσης, πολύ δύσκολη ήταν εξ αρχής η κρίση μας δεδομένου του ότι μόνο τρεις ελληνικές ταινίες διεκδίκησαν το ένα και μοναδικό βραβείο της επιτροπής του Πανοράματος. Και μιλάμε για τρεις ταινίες, οι οποίες διακρίνονται για τα ξεχωριστά υφολογικά χαρακτηριστικά τους και την ολότελα διαφορετική θεματική τους. Όπως, λόγου χάριν, η ταινία «Άλυτη» του πρωτοεμφανιζόμενου Μίνου Νικολακάκη, που δεν κατάφερε να πάρει κάποιο βραβείο ή διάκριση, είναι όμως τέτοιο το θέμα της, που θα μπορούσε κάλλιστα να βρει διανομή στις πιο mainstream κινηματογραφικές αίθουσες. Ευχή δική μας είναι και οι τρεις ελληνικές ταινίες που διαγωνίστηκαν να τύχουν διανομής και να βρουν το δρόμο τους, διότι- πάνω απ’ όλα- αυτός είναι ο προορισμός κάθε ταινίας: Οι αίθουσες αρχικά και οι τηλεοπτικοί δέκτες στη συνέχεια.

Αμέσως μετά την τελετή λήξης προβλήθηκε η ταινία «The Perfect Candidate» από τη Σαουδική Αραβία και ακολούθησε πάρτι στο μπαρ «Matchpoint», παρουσία των εκπροσώπων του φεστιβάλ και όχι μόνο. Εκεί ήταν ακόμη η Χλόη Λιάσκου, η Ελένη Φιλίνη, η Μαρία Καλλιμάνη, ο Γιάννης Οικονομίδης, ο Γιάννης Ψυχοπαίδης κ.α. 

* Photos: Κέλλυ Αθανασιάδου