Ανέκδοτο ποιήμα του Παύλου Σιδηρόπουλου στο koutipandoras.gr

Με τη Μελίνα Σιδηροπούλου, την αδερφή και πνευματική κληρονόμο του Παύλου Σιδηρόπουλου, γνωριζόμαστε εδώ και αρκετά χρόνια. Είχα την τύχη, μάλιστα, να μου δώσει μία μεγάλη συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στο τεύχος της Οδού Πανός του Χρονά – αφιέρωμα στον αδικοχαμένο Έλληνα rocker. Επειδή σπανίως αποζητώ μία δεύτερη συνέντευξη με πρόσωπα, με τα οποία συνομίλησα εκ βαθέων την πρώτη φορά, δεν πίστευα έτσι πως θα τα ξαναλέγαμε δημοσίως με τη Μελίνα. Να, όμως, που υπάρχει λόγος σοβαρός: Σε δύο εβδομάδες, λίγο πριν τα Χριστούγεννα δηλαδή, στα βιβλιοπωλεία θα βρίσκεται μια μοναδική έκδοση με τα ανέκδοτα ποιήματα του Παύλου Σιδηρόπουλου, τότε που εν μέσω ηχογραφήσεων και συναυλιών με τη Σπυριδούλα και αργότερα με τους Απροσάρμοστους, εκείνος κλεινόταν στο δωμάτιο του κι έγραφε, όλο έγραφε, από ποιήματα και φιλοσοφικά κείμενα μέχρι σενάρια και θεατρικά έργα, που όμως έμειναν ημιτελή. Κατευθείαν ο λόγος στη Μελίνα Σιδηροπούλου αυτοπροσώπως:

– Το βιβλίο βγαίνει από τις εκδόσεις «Opportuna», εκεί που θα κυκλοφορήσει και το βιβλίο του Δημήτρη Πουλικάκου με διάφορα κείμενα του.

– Ο τίτλος του είναι «Έχω μια θλίψη για τα μακρινά αριστουργήματα», παρμένος φυσικά από ένα ποίημα του Παύλου.

– Όλο το υλικό προέρχεται από το αρχείο του Παύλου αυτούσιο χωρίς καμία παρέμβαση, εκτός της αναπαραγωγής των κειμένων στο μονοτονικό σύστημα. 

– Πέραν των ποιημάτων, περιλαμβάνονται και κάποια πρωτόλεια διηγήματα του Παύλου.

– Μια τέτοια έκδοση μ’ απασχολούσε για πολλά χρόνια, κάτι που ήξερα πως δεν ήταν εύκολο. Ευτυχώς βοήθησε πολύ το σκανάρισμα του αρχείου από τον Παναγιώτη Θερμογιάννη, στον οποίο το βιβλίο αφιερώνεται. Συνολικά δημοσιεύονται για πρώτη φορά 96 ανέκδοτα ποιήματα του Παύλου, άλλα με χρονολογίες – ημερομηνίες που είχε σημειώσει ο ίδιος από κάτω, και άλλα χωρίς. Τα πιο πολλά που δεν έχουν χρονολογία είναι ομοιοκαταληκτικά, άρα υποθέτουμε πως γράφτηκαν με σκοπό να τους βάλει μουσική και να γίνουν τραγούδια. 

– Το δυσκολότερο κομμάτι ήταν η επιλογή των κειμένων και των ποιημάτων. Για το λόγο αυτό φτιάχτηκε μια ομάδα τεσσάρων φίλων που δουλέψαμε όλοι μαζί σχεδόν για εννιά μήνες: Η συγγραφέας και νομικός Άννα Στάικου, οικογενειακή φίλη που γνώριζε καλά τον Παύλο, ο ποιητής και συνταξιούχος εκπαιδευτικός Δημήτρης Βέλλας, εγώ και ο σύζυγος μου, Ηλίας Καραλιάς.

– Στο βιβλίο αποφασίσαμε να μη μπουν φωτογραφίες, θέλοντας να εστιάσουμε στον γραπτό λόγο του Παύλου. Εξαίρεση κάναμε με τις απεικονίσεις ορισμένων σκαναρισμένων πρωτότυπων κειμένων.

– Το εξώφυλλο του βιβλίου φιλοτέχνησε η ζωγράφος Δώρα Βουτσινά.

– Είχα παρατηρήσει το ποιητικό ταλέντο του αδερφού μου, όσο ήμασταν νέοι, αλλά σε καμία περίπτωση στην έκταση που κι εγώ σήμερα το ανακάλυψα! Ήμουν σίγουρη, όμως, ότι θα έβρισκα όμορφα πράγματα στο αρχείο του, γνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα και την ευαισθησία του χαρακτήρα του. Ο Παύλος δεν ήταν άνθρωπος που ήθελε να «φαίνεται», να έγραφε δηλαδή κάτι και να έτρεχε να μας το δείξει για να του πούμε γνώμη. Πάντα θα τον θυμάμαι κλεισμένο στο δωμάτιο του να γράφει τραγούδια και ποιήματα.

– Δεν είχα κανένα, μα κανένα κουράγιο, να ασχοληθώ με το αρχείο του τα πρώτα χρόνια μετά την αναχώρηση του. Ένιωθα αδύναμη, σαν χαμένη, ένα συναίσθημα που δεν μπορώ να περιγράψω. Έτσι λέω και ξαναλέω πως η καλύτερη δουλειά έγινε με το σκανάρισμα σε ένα πρώτο στάδιο. Μετά άρχισα να σκαλίζω κι εγώ τα χειρόγραφα του, εκεί που ήμουν φοβισμένη – ναι, φοβισμένη, να η τέλεια λέξη για να περιγράψει αυτό που ένιωθα! 

– Δεν ξέρω με τι να απαντήσω, με ναι ή όχι, στο αν η έκδοση αυτή φανερώνει και σε μένα, την αδερφή του, το ποιητικό ταλέντο του Παύλου. Θα διαλέξω το ναι, καθώς από πριν είχα αντιληφθεί τον ανθρωπισμό που είναι διάχυτος στην τέχνη του. Αν πάρετε όλους τους στίχους των τραγουδιών του, θα αντιληφθείτε πόσο ουμανιστής ήταν βαθιά μέσα του ο Παύλος. Πλέον θα τον χαρακτήριζα ιδιαίτερο ποιητικό ταλέντο, περιμένοντας βέβαια να δω τι θα πουν και οι πιο ειδικοί. Πάντως, όσοι μέχρι τώρα έχουν διαβάσει το υπό έκδοσιν βιβλίο, έχουν να λένε τα καλύτερα γι’ αυτή την πτυχή του αδερφού μου. Μα γι’ αυτό άλλωστε δεν ήθελε κι ο ίδιος να τον λένε «ποιητή – συγγραφέα με ψευδώνυμο»; Είχε βρει και το ψευδώνυμο του, «Παύλος Αστέρης». 

–  Θεωρώ πως η ενασχόληση του Παύλου με τη μουσική, σίγουρα «κατάπιε» το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού – συγγραφικού οίστρου του. Απ’ την άλλη, όπως έγραψα και στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου, η ζωή όλη του Παύλου ήταν η rock μουσική, που τη θεωρούσε επαναστατική ή και ιδανική στο να εκφράζει τις απόψεις του και την ευρύτερη φιλοσοφία του. Δεν θα μπορούσε να έγραφε μόνο, να ήταν ένας «κλασικός» συγγραφέας. Η rock μουσική τον έκανε να είναι κι ένας εκπληκτικός performer στη σκηνή. 

– Τα ποιήματα στο βιβλίο μπορεί να μην εντάσσουν τον Παύλο σε μια συγκεκριμένη ποιητική σχολή, αλλά φανερώνουν τις επιρροές του από ποιητές που ο ίδιος αγαπούσε. Επαναλαμβάνω, δεν είμαι η αρμόδια να δώσω τέτοιου είδους πληροφορία. Υπάρχουν οι κριτικοί και οι τεχνοκριτικοί που μπορούν εκείνοι να μας δώσουν τα φώτα τους. 

* Ένα ανέκδοτο ποίημα του Παύλου Σιδηρόπουλου, ευγενική παραχώρηση της Μελίνας Σιδηροπούλου στο koutipandoras.gr:

Στην άκρη κάποιου ποταμού

την ώρα των λευκών φορεμάτων

συναντάς το παρελθόν

να χορεύει εκείνο το μακρινό χορό που κρατάει στη ζωή

αυτό το πέτρινο πρόσωπο

που πάνω του σκαλίστηκε η μάσκα των αναμνήσεων.

Μια γλυκιά δύναμη στο χρόνο είναι αυτή η ζωή

και την κρατάνε οι μουσικές μεσ’ απ’ τις χαράδρες

αλλοτινών εποχών

γέλια κοριτσιών που αγαπήθηκαν

κι αγάπησαν το νοτισμένο χώμα για έναν έρωτα.