Συνθήκη Macolin για τα στημένα: «Χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά»

Η Σοφία Σπανίδου, δικηγόρος και επικεφαλής τμήματος Ανάπτυξης Θέματος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Συνθήκη Macolin, μιλάει στο Κουτί της Πανδώρας για τα στημένα παιχνίδια στον αθλητισμό και τη συνθήκη που φιλοδοξεί να βάλει φρένο στο match fixing.

comit

Στο πρόσφατο αθλητικό νομοσχέδιο που πέρασε από τη Βουλή, ολόκληρο το πρώτο μέρος ήταν αφιερωμένο στη συνθήκη Macolin, για τα «στημένα» ματς. Πρόκειται για μια σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης που θέτει ένα πλαίσιο συνεργασίας για την αποτροπή του φαινομένου της χειραγώγησης των αγώνων. Μολονότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που το υπέγραψε, δεν το είχε επικυρώσει, αφού αντιμετώπισε αρχικά εμπόδια. Το συγκεκριμένο κομμάτι του νομοσχεδίου είχε άλλωστε την συναίνεση και της προηγούμενης κυβέρνησης, καθώς όταν υπερψηφίστηκε κατά πλειοψηφία από τη Διαρκή Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Μπουρνούς είχε τεθεί υπέρ της κύρωσης, τονίζοντας ωστόσο ότι δεν μπορούσε να ψηφίσει επί της αρχής το νομοσχέδιο, καθώς χαρακτήρισε κάποιες διατάξεις του αναχρονιστικές. Η συνθήκη Macolin τέθηκε σε ισχύ την 1η Σεπτεμβρίου, καθώς η Ιταλία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία, η Μολδαβία, η Ελβετία και η Ουκρανία έγιναν οι πρώτες χώρες που την υπέγραψαν.

Τι είναι όμως η σύμβαση και πώς μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα και την Ευρώπη στην αντιμετώπιση των στημένων; Η Σοφία Σπανίδου, δικηγόρος και επικεφαλής τμήματος Ανάπτυξης Θέματος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Συνθήκη Macolin μιλάει στο Κουτί της Πανδώρας για τις διαστάσεις του match fixing και για τη δουλειά που χρειάζεται ακόμα να γίνει.

Αρχικά, τι ακριβώς είναι η συνθήκη Macolin, πόσο σημαντική θεωρείτε ότι είναι για την καταπολέμηση του match fixing και ποια θεωρείτε ότι είναι τα σημεία-κλειδιά της;

Η συνθήκη Macolin είναι το μόνο νομικά δεσμευτικό κείμενο κατά της χειραγώγησης αθλητικών αγώνων. Παρόλο που είναι μια συνθήκη του Συμβουλίου της Ευρώπης, είναι ένα κείμενο που είναι ανοιχτό προς ψήφιση και προσχώρηση και σε άλλα κράτη μη-μέλη του Συμβουλίου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί δίνεται ένας περαιτέρω διεθνής χαρακτήρας στο κείμενο αυτό και έτσι είναι πιο δυνατή η επίτευξη των στόχων του, οι οποίοι είναι η πρόληψη και καταπολέμηση του φαινομένου των στημένων αγώνων και η διακρατική και διαρκή συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων στον αθλητισμό φορέων. Παρόλο που ως συνθήκη αφήνει ένα περιθώριο ελευθερίας στα κράτη για την εφαρμογή των διατάξεών της, σε ορισμένα σημεία θέτει στα κράτη συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την εφαρμογή της. Αυτά τα σημεία κλειδιά είναι κυρίως η υποχρέωση για την δημιουργία της εθνικής πλατφόρμας για την συνεργασία και καταγραφή των ζητημάτων χειραγώγησης που ανακύπτουν, αλλά και η υποχρέωση των κρατών μελών να θεσπίσουν την απαραίτητη ποινική νομοθεσία και να δημιουργήσουν ανάλογο πλαίσιο ποινών. Πέραν αυτών, σημείο κλειδί επίσης είναι και η προσπάθεια απόδοσης ορισμού για τα στημένα στην αρχή της Συνθήκης. Δεδομένου ότι δεν υπάρχει ένας ευρέως αποδεκτός ορισμός και οι διάφοροι φορείς δίνουν την δική τους «ερμηνεία» στον όρο του match-fixing, η απόπειρα της Συνθήκης να αποδώσει έναν νομικά δεσμευτικό ορισμό, είναι ιδιαίτερα σημαντική.

Η Ελλάδα ήταν μέλος της συντακτικής ομάδας της Συνθήκης Macolin το 2014. Τι ακριβώς έγινε όλα αυτά τα χρόνια και πέρασε μόλις φέτος σε νομοσχέδιο;

Μπορεί η Συνθήκη να συντάχθηκε το 2014, τέθηκε όμως σε ισχύ μόλις τον Σεπτέμβριο αυτού του έτους. Ο λόγος που συνέβη αυτό είναι ότι στις τελικές διατάξεις της Συνθήκης τίθεται η προϋπόθεση της προηγούμενης υπογραφής και επικύρωσης της Συνθήκης από τουλάχιστον 5 κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης. Άρα ένας από τους λόγους που δεν είχε περάσει σε νομοσχέδιο, είναι γιατί η Συνθήκη δεν ήταν σε ισχύ. Βέβαια το ερώτημα που γεννάται είναι, γιατί η Ελλάδα δεν πήρε την πρωτοβουλία να αποτελέσει ένα από αυτά τα κράτη μέλη που θα επικύρωναν πρώτα τη Συνθήκη. Η απάντηση σε αυτό είναι ότι μάλλον η νομική και αθλητική πραγματικότητα δεν της επέτρεπαν να αποτελέσει πρωτοπόρο- και ίσως και το παράδειγμα- στην εφαρμογή της Συνθήκης.

Υπήρχε πράγματι βέτο από κάποιες χώρες σχετικά με τις διαδικασίες; Γιατί θεωρείτε ότι συνέβη αυτό;

Ακριβώς. Το ισχυρότερο βέτο σε ορισμένες διατάξεις της Συνθήκης ασκήθηκε από την Μάλτα, η οποία υποστηριζόταν από ορισμένες στοιχηματικές εταιρείες. Ο λόγος είναι απλός: Όντας ένας στοιχηματικός παράδεισος, που βασίζει το 12% του ετήσιου κρατικού προϋπολογισμού της στην βιομηχανία του στοιχήματος, η Μάλτα δεν μπορεί να δεχτεί τον ευρύ και αόριστο ορισμό που δίνεται στην αρχή της Συνθήκης στο «παράνομο στοίχημα». Το παράνομο αθλητικό στοίχημα ορίζεται ως κάθε ενέργεια αθλητικού στοιχήματος, του οποίου ο τύπος ή ο χειριστής δεν είναι επιτρεπτός από το εφαρμοστέο δίκαιο της δικαιοδοσίας της τοποθεσίας που βρίσκεται ο καταναλωτής. Αυτό σημαίνει, δηλαδή, ότι εάν η νομοθεσία της Ελλάδος θεωρεί παράνομο έναν τύπο στοιχήματος, που στην Μάλτα είναι νόμιμος, το στοίχημα του Έλληνα καταναλωτή που στοιχηματίζει σε στοιχηματική εταιρεία με έδρα τη Μάλτα, θεωρείται παράνομο αθλητικό στοίχημα και θα έχει τις ανάλογες κυρώσεις.

Υπάρχει το νομοθετικό πλαίσιο ούτως ώστε να προχωρήσει η διαδικασία;

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο πιστεύω πως είναι επαρκές, ναι. Θεωρώ, όμως, ότι πρέπει να περάσει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να φανούν τα κενά που αφήνονται από τις διατάξεις της Συνθήκης και να υπάρξει και η ανάλογη νομοθετική τους ρύθμιση. Σε ελληνικό επίπεδο, φοβάμαι πως όχι. Ένα κρίνω από το νομοσχέδιο που τέθηκε σε συζήτηση για τη Συνθήκη, χρειάζεται ακόμα πολλή δουλειά και κυρίως πολλή προσπάθεια από το Υπουργείο Αθλητισμού και τη ΓΓΑ.

Υπάρχει πλέον πανευρωπαϊκή συνεργασία για το θέμα της χειραγώγησης, όπως προβλέπεται;

Παρόλο που έχει διαμορφωθεί ένας μεγάλος αριθμός από κρατικές πλατφόρμες στα πλαίσια της Συνθήκης, δεν θεωρώ ότι πράγματι υπάρχει πανευρωπαϊκή συνεργασία ανάμεσα στα κράτη στο θέμα της χειραγώγησης. Πιστεύω όμως ότι πραγματική συνεργασία για το θέμα αυτό έχουν οι διάφοροι εμπλεκόμενοι φορείς, όπως η EUROPOL, η UEFA, η GLMS, η ESSA, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, όπου με μνημόνια συνεργασίας έχουν καθορίσει και έχουν συμφωνήσει σε κοινές συνισταμένες για την ανίχνευση και καταπολέμηση του φαινομένου.

Ως Επικεφαλής Τμήματος Ανάπτυξης Θέματος του Ελληνικού Παρατηρητηρίου για τη Συνθήκη, τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει για την σωστή αντιμετώπιση του match fixing;

Προσωπικά πιστεύω πολύ στην επιτυχία του συστήματος με τις κρατικές πλατφόρμες. Επειδή, όμως, η Συνθήκη δεν προσδιορίζει το ποιος μπορεί να είναι ο χειριστής ή υπεύθυνος για την πλατφόρμα, θέλει ιδιαίτερη προσοχή από τα κράτη στην απόφαση του ποιον θα ορίσουν. Εάν λειτουργήσει σωστά το σύστημα με τις κρατικές πλατφόρμες πιστεύω ότι θα φέρει ορατά αποτελέσματα και σωστή προσέγγιση του φαινομένου του match-fixing. Σίγουρα όμως, για την αντιμετώπιση του φαινομένου χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο κρατικό πλάνο, που θα περιλαμβάνει συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων, επιχορήγηση των αρμόδιων οργάνων και εκπαίδευση των αθλητών και των ομοσπονδιών. Γιατί δυστυχώς, σύμμαχος του match -fixing είναι συχνά η άγνοια ή η έλλειψη γνώσεων από τους αθλητές.

Κάθε χώρα έχει τη δική της ιστορία στη χειραγώγηση αγώνων και το δικό της δεδικασμένο. Στην Ελλάδα που όπως έχει αποδειχθεί δεν είναι και τόσο εύκολο να υπάρξουν αποδείξεις και να αποδοθούν ευθύνες, είστε αισιόδοξη για την καταπολέμηση του φαινομένου;

Εαν η Συνθήκη εφαρμοστεί, με τον τρόπο που έχει προβλεφθεί κατά την δημιουργία της και δεν αποδυναμωθεί στην πορεία, τότε πιστεύω ότι η Ελλάδα θα αναγκαστεί να έρθει πιο κοντά στα ευρωπαϊκά δρώμενα. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το φαινόμενο για να καταπολεμηθεί ή έστω να μειωθεί χρειάζεται καλό συντονισμό και έλεγχο από την ΓΓΑ και το Υπουργείο Αθλητισμού. Και κυρίως χρειάζεται φορείς όπως το Ελληνικό Παρατηρητήριο για τη Συνθήκη που είναι κυβερνητικά ανεξάρτητοι και αποτελούνται από ομάδες ειδικών σε αθλητικά ζητήματα.

Υπάρχει κάποια χώρα, που θεωρείτε πρότυπο στο πλαίσιο των δράσεων που έχει πραγματοποιήσει;

Δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει κάποια χώρα που θεωρώ πρότυπο. Για παράδειγμα, η Αγγλία είναι μια χώρα που έχει πραγματοποιήσει πολλές δράσεις, όπως είναι η ποινικοποίηση του φαινομένου, η απαγόρευση του στοιχήματος για αθλητές και υπαλλήλους των ποδοσφαιρικών ομάδων από την FA, η νομιμοποίηση του αθλητικού στοιχήματος και η ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες, ωστόσο καμία από αυτές δεν ήταν ουσιαστικά αποτελεσματική. Παρομοίως και η Αυστραλία είναι σε διαρκή εγρήγορση και έχει πραγματοποιήσει πολλές δράσεις, αλλά το match fixing στο κρίκετ παραμένει ένα μεγάλο αγκάθι.

Αρκούν τα πειστήρια και οι ειδοποιήσεις για ύποπτη στοιχηματική συμπεριφορά για να δεθεί μια υπόθεση;

Παρόλο που συνήθως όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά, τα πειστήρια και οι ειδοποιήσεις για ύποπτη στοιχηματική συμπεριφορά δεν είναι μόνα τους αρκετά για να δεθεί μια υπόθεση. Χρειάζεται και τα υπόλοιπα αποδεικτικά στοιχεία που θα συλλεχθούν να δείχνουν προς την ίδια κατεύθυνση. Τέτοια στοιχεία είναι η φήμη της ομάδας και των αξιωματούχων της, το κατά πόσο συνηθίζεται να σκοράρει η αντίπαλη ομάδα στα τελευταία λεπτά του αγώνα, το κατά πόσο από τα βίντεο του αγώνα φαίνεται ότι σκόπιμα επέτρεψε η άμυνα το γκολ και άλλα πολλά.

Πόσο σημαντική θεωρείτε τη συμβολή των ίδιων των ποδοσφαιριστών για την καταπολέμηση της χειραγώγησης των αγώνων; Γνωρίζετε περιπτώσεις που ενδεχομένως να είχαν να καταγγείλουν κάτι και να φοβήθηκαν να το κάνουν;

Πάρα πολύ σημαντική. Οι ποδοσφαιριστές, πιστεύω, ότι είναι οι μεγαλύτεροι υπαίτιοι για την εξάπλωση του φαινομένου. Και αυτό γιατί και λόγω απουσίας γνώσεων και για λόγους πλουτισμού μπαίνουν στον κυκεώνα των στημένων. Διότι είτε συμμετέχουν οι ίδιοι στο στήσιμο ενός αγώνα αποβλέποντας σε μερικές χιλιάδες ευρώ είτε δεν μπορούν να αντιδράσουν όταν τους δίνεται εντολή να δεχθούν ένα γκολ για παράδειγμα σε έναν αγώνα. Και προφανώς από φόβο δεν προχωράνε στην καταγγελία ενός στημένου αγώνα, γιατί αυτό μπορεί να σημαίνει και το τέλος της ποδοσφαιρικής τους καριέρας.

Πόσο σημαντική είναι τελικά η ενημέρωση προς τον κόσμο και τους φιλάθλους και η δική τους ευαισθητοποίηση;

Είναι ιδιαίτερα σημαντική. Πλέον το στοίχημα -παράνομο και νόμιμο – είναι προσβάσιμο στον καθένα με ιδιαίτερη ευκολία. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων που στοιχηματίζουν έχουν ελάχιστη ή καθόλου ενημέρωση σχετικά με το τι είναι το match -fixing. Γνωρίζουν μεν, τον όρο των στημένων αγώνων, αλλά όχι και όλες τις πτυχές αυτού. Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε, ότι το match fixing δεν είναι ένα πρόβλημα που εμφανίζεται μόνο στο ποδόσφαιρο, όπως οι περισσότεροι θεωρούν. Είναι ένα φαινόμενο που συναντάται και σε πολλά άλλα αθλήματα, ακόμα και σε ατομικά, όπως το τένις.

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

InCollage 20240328 205245331

Μητσοτάκης: Όλο το παρασκήνιο για τις εκκαθαρίσεις Μπρατάκου και Παπασταύρου

O Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται πως «παραίτησε» τους δύο στενούς του συνεργάτες προκειμένου να μην απολογηθεί…

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

6167427

«Η ΛΑΡΚΟ ανήκει στους εργάτες» – Μαζικό συλλαλητήριο για τη ΛΑΡΚΟ στο κέντρο της Αθήνας

Στο μαζικό συλλαλητήριο για την ΛΑΡΚΟ συμμετέχουν και άλλα σωματεία, φορείς, συνδικάτα αλλά και φοιτητικοί…

Θρήνος στο Ρέθυμνο: Αυτοκτόνησαν σε μια μέρα, ένας 56χρονος επιχειρηματίας και ένας 84χρονος

5860197

Θρήνος στο Ρέθυμνο: Αυτοκτόνησαν σε μια μέρα, ένας 56χρονος επιχειρηματίας και ένας 84χρονος

Τον αυτόχειρα εντόπισαν οι οικείοι του. Λίγες ώρες αργότερα, ένας 84χρονος, έκοψε το νήμα της…