Η Πορτογαλίδα Ευρωβουλεύτρια Sara Cerdas στο Κουτί Πανδώρας: Πως κατάφεραν το υγειονομικό «θαύμα»

Παρότι τον περασμένο χειμώνα η Πορτογαλία βρισκόταν στο επίκεντρο της πανδημίας, φέτος χαρακτηρίζεται από την ισπανική εφημερίδα El Periódico ως «όαση» στην πανδημική έρημο της Ευρώπης, σε μια περίοδο μάλιστα, που τα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη βλέπουν τα κρούσματα να κυμαίνονται σε επίπεδα ρεκόρ μετά από δυο χρόνια πανδημικής κρίσης.

Μετά από δυο μήνες πολύ σκληρού lockdown που επιβλήθηκε στην Πορτογαλία τον περσινό χειμώνα, πλέον οι Πορτογάλοι βιώνουν την «κανονικότητα» δεδομένου πως η χώρα τους κατάφερε να εξελιχθεί σε πρότυπο διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης. Πλέον, είναι ελάχιστα τα περιοριστικά μέτρα που βρίσκονται ακόμα σε ισχύ, ενώ, όπως πρόσφατα μετέδωσε η Deutsche Welle, είναι εξαιρετικά χαμηλός και ο αριθμός των σοβαρά νοσούντων με τις νοσηλείες στις ΜΕΘ να έχουν μειωθεί τις τελευταίες μέρες σε μόλις 55.

Τι διαφορετικό έκανε ο λαός και η κυβέρνηση της Πορτογαλίας; Πως κατάφεραν να αποτελέσουν -μαζί με την Ισπανία- το υγειονομικό θαύμα της Γηραιάς Ηπείρου; Πρόκειται για νίκη που πιστώνεται στο πολιτικό σύστημα και ιδιαίτερα στην κυβέρνηση του Αντόνιο Κόστα, ή συνέβαλε στο «θαύμα» και ο Πορτογαλικός λαός;

Η Sara Cerdas για το υγειονομικό «θαύμα» στην Πορτογαλία 

Για να καταλάβουμε τι κρύβεται πίσω από τη συνταγή επιτυχίας, ζητήσαμε από την Ευρωβουλεύτρια και γιατρό Sara Cerdas του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Πορτογαλίας να μας εξηγήσει τι μέτρα έλαβε η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την πανδημία, αλλά και να μας περιγράψει τη στάση που κράτηση ο λαός της Πορτογαλίας.

Από την αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρηση η Sara Cerdas στο Κουτί Πανδώρας, προκύπτει πως η αύξηση των κλινών ΜΕΘ, οι προσλήψεις 29.000 επαγγελματιών υγείας, η αύξηση του προϋπολογισμού για την Υγεία, οι καμπάνιες ενημέρωσης για την ασφάλεια των εμβολίων, αλλά και η σχεδόν απόλυτα πλειοψηφική επιλογή της κοινωνίας να εμβολιαστεί, αποτέλεσαν τους κρίσιμους παράγοντες του υγειονομικούς θαύματος. 

Ολόκληρη η συνέντευξη με την Ευρωβουλεύτρια και γιατρό Sara Cerdas του Σοσιαλιστικού Κόμματος στην Πορτογαλία:

1.    Πως κατάφερε η κυβέρνησή σας να πείσει τους πολίτες να εμβολιαστούν;

Στην Πορτογαλία, υπάρχει πολύ έντονα η συλλογική μνήμη των  καταστροφικών συνεπειών της δικτατορίας στον τομέα της Υγείας. Μέχρι το 1974, το δικαίωμα της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη ήταν εξαιρετικά συρρικνωμένο.

Για το λόγο αυτό, κάθε Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού σημειώνει πολύ μεγάλη επιτυχία, με αποτέλεσμα, διαχρονικά να καταγράφονται ποσοστά εμβολιασμού άνω του 90% στον εκάστοτε επιλέξιμο πληθυσμό. Στην περίπτωση της Covid-19, βιώσαμε μια παρόμοια κατάσταση. Αυτή τη στιγμή ο πλήρως εμβολιασμένος πληθυσμός στην Πορτογαλία είναι περίπου 87%, ποσοστό που κατ’ ουσίαν αντιστοιχεί σχεδόν στο 100% του πληθυσμού που μπορεί και πρέπει να εμβολιαστεί, δεδομένου ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός είναι ηλικίας κάτω των 12 ετών και δεν μπορεί ακόμα να κάνει το εμβόλιο. 

2.    Υπήρξαν αντιδράσεις για το εμβολιαστικό πρόγραμμα ενάντια στην Covid-19; Και αν ναι, ποιες ήταν οι ηλικιακές και κοινωνικές κατηγορίες που τις προκάλεσαν; Υπήρξαν στοχευμένες εκστρατείες εμβολιασμού;

Στην Πορτογαλία τα κινήματα κατά των εμβολίων έχουν πολύ μικρή έκφραση και δεν καταγράφηκε κάποια σημαντική αντίσταση στον εμβολιασμό κατά της Covid-19. Παρόλα αυτά, η κυβέρνηση δημιούργησε αρκετές επικοινωνιακές εκστρατείες υπέρ τους εμβολιασμού, που πρώτα και κύρια αφορούσαν στην ασφάλεια των εμβολίων. Επιπλέον, υπήρξαν ορισμένες εκστρατείες εμβολιασμού που στόχευαν κυρίως τον νεότερο πληθυσμό, ο οποίος μερικές φορές υποτιμά τις συνέπειες της COVID-19, επειδή θεωρητικά έχει μικρότερες πιθανότητες να νοσήσει σοβαρά και επίσης θεωρητικά, καταγράφει πολύ χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας. 

3.    Ποιες ήταν οι κρίσιμες στιγμές για το εμβολιαστικό πρόγραμμα στην Πορτογαλία; 

Υπήρξαν ορισμένες κρίσιμες στιγμές κατά τη διάρκεια του προγράμματος εμβολιασμού. Μεταξύ αυτών ήταν η έναρξη της διαδικασίας εμβολιασμού, ο εμβολιασμός των πιο ευάλωτων πληθυσμών και των επαγγελματιών υγείας. Ο εμβολιασμός των νεότερων γενεών και τέλος, η έναρξη της τρίτης δόσης.  

4.    Προκειμένου να πείσετε περισσότερο κόσμο να εμβολιαστεί, επιστρατεύσατε μόνο ειδικούς ή και προσωπικότητες εκτός της ιατρικής κοινότητας;

Επιστρατεύσαμε πολύ κόσμο. Όχι όμως μόνο ειδικούς για τη δημόσια υγεία αλλά και συμπεριφοριστές, που συμμετείχαν στο σχεδιασμό επικοινωνιακών εκστρατειών για την πανδημία. Σε ό,τι αφορά τις καμπάνιες υπέρ του εμβολιασμού, πραγματοποιήθηκαν εκστρατείες με διάσημες προσωπικότητες, δημόσια πρόσωπα, αθλητές… γενικά πρόσωπα με μεγάλο δημόσιο εκτόπισμα, με σκοπό να εξουδετερωθεί οποιαδήποτε αντίσταση λόγω πιθανών κινδύνων των εμβολίων αλλά και για να προωθηθεί το εμβολιαστικό πρόγραμμα.

5.    Λάβατε κάποια επιπρόσθετα μέτρα για την ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας; Και αν ναι, ποια;

Ναι, η κυβέρνηση της Πορτογαλίας επένδυσε σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς της υγείας. Πρώτα απ’ όλα, επενδύσαμε στην απόκτηση βασικού προστατευτικού εξοπλισμού, όπως είναι οι μάσκες και οι αναπνευστήρες. Έπειτα, αυξήσαμε την εργαστηριακές δομές, γεγονός που μας έδωσε την ικανότητα να διεξάγουμε πολλά περισσότερα test για την ανίχνευση του κορονοϊού. Επίσης, επενδύσαμε στην αύξηση του αριθμού των κλινών ΜΕΘ και προσλάβαμε περισσότερους από 29.000 επαγγελματίες υγείας. Το 2020 και το 2021 αυξήσαμε τον προϋπολογισμό στον τομέα της υγείας κατά περίπου 2,2 δισ. ευρώ, ενώ το 2022 θα αυξηθεί επιπλέον κατά 700 εκατ. ευρώ, αγγίζοντας έτσι τα 14 δισ. ευρώ σε ετήσιες συνολικές δαπάνες για την υγεία. 

6.    Είναι γεγονός ό,τι τα μέσα μαζικής μεταφοράς εν μέσω πανδημίας αποτελούν μια εν δυνάμει «παγίδα θανάτου». Λάβατε επιπλέον μέτρα για την αποσυμφόρηση τους;

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας εφαρμόστηκαν μια σειρά από μέτρα όχι μόνο στις δημόσιες συγκοινωνίες (π.χ. τρένα, μετρό κλπ) αλλά και στις ιδιωτικές, με κυριότερο μέτρο αυτό του περιορισμού της χωρητικότητας, που βέβαια, όσο προχωρούσε ο εμβολιασμός, αίρονταν σταδιακά.  

7.    Για την κυβέρνησή σας, η απαγόρευση της εισόδου σε μαζικούς κοινωνικούς χώρους (όπως εστιατόρια, σχολεία και πανεπιστήμια) από όσους δεν έχουν εμβολιαστεί ή δεν έχουν νοσήσει θεωρήθηκε ως μέτρο που θα οδηγήσει στην αύξηση των εμβολιασμών ή απλά μια απαραίτητη συνθήκη για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού;

Κατά τη διάρκεια της σταδιακής άρσης των οριζόντιων περιορισμών αποφασίστηκε η πρόσβαση σε ορισμένα μέρη και εκδηλώσεις με την επίδειξη είτε αρνητικού τεστ είτε πιστοποιητικού εμβολιασμού, γεγονός που κατέληξε να έχει διπλό αποτέλεσμα. Αφενός διασφάλισε τη μειωμένη πιθανότητα μετάδοσης του κορονοϊού σε κλειστούς χώρους αλλά αφετέρου ενθάρρυνε ιδιαίτερα τους νέους για να εμβολιαστούν, δεδομένου ό,τι είναι αυτοί που παρευρίσκονται κυρίως σε τέτοιου είδους χώρους ή εκδηλώσεις.

8.    Στην Ελλάδα, ολοένα και αυξάνονται οι περιπτώσεις των υγειονομικών που αρνούνται να εμβολιαστούν. Έχετε έρθει αντιμέτωποι με αντίστοιχες περιπτώσεις; Τι κάνατε για να τις διαχειριστείτε;

Πράγματι υπάρχουν ορισμένες αντίστοιχες περιπτώσεις επαγγελματικών υγείας, αλλά είναι περιορισμένες σε αριθμό, και η κυβέρνηση προσπαθεί να βρει μια λύση. Προς το παρόν, ένα από τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση για τους ανεμβολίαστους υγειονομικούς είναι να υποβάλλονται σε τακτικά τεστ ανίχνευσης κορονοϊού.