Νίκος Μερτζάνος: «Κανείς δεν ξέρει τη συνταγή της επιτυχίας και όλοι δοκιμές κάνουμε»

Για τον 31χρονο Νίκο Μερτζάνο τα πράγματα πήραν γρήγορα το δρόμο τους. Πριν μία πενταετία, που μας συστήθηκε ως τραγουδιστής μέσα από την Τέταρτη Ακρόαση της Μικρής Άρκτου, είχε τη μεγάλη τύχη να τραγουδήσει ο Γιώργος Νταλάρας το «Κάτι Ελλάδες», το κομμάτι που είχαν γράψει με τον στιχουργό Νίκο Μωραΐτη για τη φωνή της Δάφνης Λέμπερου. Ο Νταλάρας, για την ακρίβεια, δεν ήταν ο μοναδικός σπουδαίος ερμηνευτής που τραγούδησε το ντουέτο Μερτζάνος – Μωραΐτης, διότι περί ντουέτου πρόκειται και, μάλιστα, ένα απ’ τα πιο δημιουργικά στο σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. 

Απόδειξη είναι το πρόσφατο ολοκαίνουργιο άλμπουμ της Γιώτας Νέγκα, το οποίο περιέχει επίσης τραγούδια του Μερτζάνου και του Μωραΐτη, προσαρμοσμένα στη φωνή και την προσωπικότητα της. Το νέο προσεγμένο βήμα του Μερτζάνου ως συνθέτη, θα ισχυριζόταν κανείς, εφόσον – βάσει των όσων ο ίδιος εξομολογείται – ο προηγούμενος προσωπικός δίσκος του κάπου μπέρδεψε το ακροατήριο του με τις πιο «ποπ» καταβολές του.

Για όλα αυτά  μιλήσαμε στην παρακάτω συνέντευξη, που διαβάζεται σαν μια χαλαρή φιλική κουβέντα και στην οποία  ακούγονται πολλά και ενδιαφέροντα για κάθε πρωτοεμφανιζόμενο νέο δημιουργό, αλλά και για όσα συμβαίνουν σήμερα στο ελληνικό τραγούδι και στην εγχώρια μουσική βιομηχανία- αν δεχτούμε ότι αυτή υφίσταται.   

Δεν πάνε πολλά χρόνια που πέτυχα στην τηλεόραση τον Γιώργο Νταλάρα να μιλάει με τα πιο κολακευτικά λόγια για τον «Νίκο Μερτζάνο, τη νέα ελπίδα του ελληνικού τραγουδιού» κλπ. Ήταν η αφορμή που έκατσα κι έψαξα τη μουσική σας και ότι έχετε κάνει.

Αυτό πρέπει να ήταν γύρω στο 2015, όταν ο Νταλάρας έπαιζε στην Ιερά Οδό με Βιτάλη και Γλυκερία. Ο Νταλάρας είναι η εκπροσώπηση του ελληνικού τραγουδιού, το όνομα του έχει γίνει ατάκα πια, αλλά κι εγώ, ένα παιδί 26 χρονών τότε, θα μπορούσα να την ψωνίσω. Όχι! Ένιωσα χαρά μεγάλη, αφού όταν συμπεριέλαβε το τραγούδι μου σε εκείνο το πρόγραμμα του, δεν το ήξερε κανείς. Μου έστειλε ένα μήνυμα ο Νίκος Μωραΐτης, ο στιχουργός, που μου έλεγε: «Κάθεσαι;» και μαζί μού έβαλε και το βίντεο! Εκεί απλά πήρα δύναμη και, ειλικρινά, δεν την ψώνισα, όντας αρκετά προσγειωμένος. Ελπίζω να μην ακούγεται ψωνίστικο ούτε αυτό τώρα…

Εσείς δεν είστε ο συνθέτης που βγάζει συνεχώς δίσκους με σκοπό να ξεχωρίσει κάτι και να ακουστεί ή να μαθευτεί. Αντίθετα, θα λέγαμε ότι είστε ο δημιουργός του ή των τραγουδιών που κυκλοφορούν μεμονωμένα και αγαπιούνται.

Έχω μια φιλοσοφία, που δεν την είχα πάντα: Να μην πιέζω πολύ τα πράγματα, έχοντας όμως την τύχη να με στηρίζει ο Νίκος Μωραΐτης. Αυτός θα μπορούσε να προτείνει έναν ή και περισσότερους συνθέτες, με τους οποίους έχει συνεργαστεί, αλλά πρότεινε το δικό μου υλικό. Στην ουσία ο Νίκος με πρότεινε και με παρουσίασε, δίνοντας απόλυτη ελευθερία και στον τραγουδιστή. Τη Γιώτα Νέγκα, ας πούμε, δεν την πίεσε του στυλ «Θα πεις αυτό του Μερτζάνου». Άκουσαν το υλικό και από μόνη της η Γιώτα ζήτησε να κάνουμε μαζί ολόκληρο δίσκο.

Πότε και πως γνωριστήκατε με τον Νίκο Μωραΐτη;

Το 2013 του είχαν στείλει πολλά μηνύματα για το «Στάσου λίγο», το κομμάτι μου που έγινε γνωστό μέσω internet. Στην αρχή δεν πρέπει να του γέμιζα το μάτι, μα όταν του έστειλε μήνυμα κι ένα τρίτο άτομο, ο συνθέτης Γιώργος Κυριάκος, που έγινε φίλος μου στην πορεία, ο Μωραΐτης βρήκε ακόμη έναν κοινό γνωστό και του ζήτησε το τηλέφωνο μου. Μου τηλεφώνησε με τη μία κι αυτό ήταν!

Τό’χει αυτό το καλό ο Μωραΐτης: Ενώ τον έχουν τραγουδήσει οι σπουδαιότεροι Έλληνες τραγουδιστές, είναι εξίσου δεκτικός και με νέα άγνωστα παιδιά, αν δει το ταλέντο τους. 

Ισχύει. Αν του αρέσει κάτι, δεν έχει κανένα πρόβλημα. Αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί, ναι, εμένα ο Μωραΐτης με έβαλε για τα καλά στη δισκογραφία. 

Τα βήματα σας ωστόσο ποια ήταν προ Μωραΐτη;

YouTube και ένα single στη Universal προτού ακόμη γίνει Combalt. Δεν είχε πάει άσχημα, εγώ το τραγουδούσα και παιζόταν από τα ραδιόφωνα. Όταν γνώρισα τον Νίκο το ’13, έφτιαξα το υλικό για έναν ολόκληρο δίσκο που βγήκε τελικά το ’18 με πολλά παράξενα σκηνικά μέσα. Παράλληλα βγήκε και το τραγούδι μας «Κάτι Ελλάδες» με τη Δάφνη Λέμπερου. 

Της Λέμπερου της ανήκει σαφώς το «Κάτι Ελλάδες», αλλά εντάσσεται κι αυτή σε εκείνους τους τραγουδιστές που είχαν την τύχη – ατυχία να κάνουν επιτυχία το δικό τους τραγούδι ο Νταλάρας ή ο Κότσιρας.

Σε συνέντευξη του, σε εσάς νομίζω μάλιστα, ο Παντελής Θεοχαρίδης είχε πει ακριβώς το ίδιο. Και μιλάμε για έναν πολύ καλό τραγουδιστή, που εμένα το «Σελίδα λευκή» με τη φωνή του είναι από τα αγαπημένα μου τραγούδια! Συνειδητοποίησα μ’ αυτά που συζητούσατε πως αυτό έχει συμβεί δυστυχώς πολλές φορές. Μπορεί να πρόκειται για φωνές – φωνάρες, γιατί και η Λέμπερου είναι φωνή – βουνό, αλλά συνήθως έχει να κάνει και με το πως τα ραδιόφωνα προβάλλουν μία άλλη φωνή. 

Εννοείτε ότι τα ραδιόφωνα προτιμούν μία σίγουρη γνωστή φωνή από το να τολμήσουν να ποντάρουν. 

Ναι, υπάρχει μια δυσκολία και ένας δισταγμός επ’ αυτού.

Των παραγωγών;

Τώρα με το play list, αν αρέσει σ’ έναν παραγωγό, θα αρέσει σε όλους…Για να μη φανώ περίεργος, εμένα με βολεύει αυτό, γιατί όταν κάνω τραγούδια με τη Νέγκα, ξέρω ότι μπορώ να πειραματιστώ παραπάνω, μπορώ- ας πούμε- να προσθέσω και ένα όργανο που για έναν πρωτοεμφανιζόμενο θα έκανε τζιζ για έντεχνο ραδιόφωνο! 

Είναι άλλο νά’χεις όχημα τη φωνή της Νέγκα.

Ακριβώς. Μιλάω απλά για τους πρωτοεμφανιζόμενους, που τα πράγματα είναι δύσκολα, όχι όμως και σε απελπιστικό βαθμό. 

Αναρωτιέμαι αν η Λέμπερου σας εξέφρασε στενοχώρια που οι «Κάτι Ελλάδες» δεν ακούστηκαν με τη δική της πρώτη εκτέλεση.

Όχι σε μένα προσωπικά και δεν γνωρίζω αν εξέφρασε κάτι σε κάποιον άλλο. Φαντάζομαι, όμως, ειδικά αν έφερνα τον εαυτό μου στη θέση της πώς δεν θα της πέρασε και απαρατήρητο. Το «Κάτι Ελλάδες» το στήριξε πολύ και ο Γιάννης Κότσιρας, που το έβαλε και στο δίσκο απ’ τα live τους με τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα και την Παυλίνα Βουλγαράκη. Λογικό να έγινε πιο γνωστό με τη φωνή του αν συνυπολογίσουμε και την καλή ποιότητα μιας ζωντανής ηχογράφησης. 

Νιώθετε να έχετε την τύχη με το μέρος σας;

Νιώθω μια ευγνωμοσύνη μεγάλη βασικά. Εμένα δεν με πιάνει, ξέρετε, η αγωνία του «Τώρα τι θα γίνει; Ποιο θά’ναι το επόμενο βήμα;» Τα πράγματα μου έρχονται δια μαγείας επειδή ίσως είμαι χαλαρός και δεν τα πουσάρω. 

Απ’ την άλλη, έχετε δηλώσει ότι είστε πιο πολύ «ποπ».

Και στο τραγούδι, αλλά και ως περσόνα νομίζω. 

Δεν έχετε την ανησυχία μη χαρακτηριστείτε κάπως σαν τον διάδοχο του Γιώργου Θεοφάνους; Να σας κατατάξουν σε μια φουρνιά έντεχνων – ελαφρολαϊκών δημιουργών.

Όταν τραγουδάω εγώ τα δικά μου τραγούδια, θεωρώ ότι εκεί συμβαίνει αυτό που λέτε, παρότι πέρασα και από τη Μικρή Άρκτο του Παρασκευά Καρασούλου. Ο Καρασούλος άκουσε τα demo μου και με πήρε να τραγουδήσω σε μια σειρά από live.Τραγουδούσα το «Ποιος ειν’ τρελός από έρωτα», ήταν μεγάλο σχολείο ότι και να λέμε τώρα! Η φωνή μου ωστόσο ταιριάζει σε πιο ποπ πράγματα…Την ποπ, βέβαια, όπως εγώ την εννοώ. Την παλιά ποπ που έχει μέσα της τη χρυσή τομή. 

Όπως; Καρβέλας και Ευρυδίκη ξέρω γω;

Όχι, όχι. Χατζηγιάννης στα πρώτα του, όμως! Η «Εκδρομή» του Χατζηγιάννη, μια πιο βελούδινη ποπ χωρίς πολλές κορόνες. Με τον πρώτο μου προσωπικό δίσκο, επειδή ακούστηκαν πολλά, κατάλαβα ότι μέσα υπήρχαν κάνα δυο έντεχνα – ίσως και ένα, τα «Σπόρια» – στα οποία προσπάθησα να «μασκαρέψω» την ποπ σε κάτι λιγότερο ποπ. Αυτό μάλλον βγήκε αρνητικά προς τα έξω. 

Γι’ αυτό κι εγώ σας μίλησα για τον Θεοφάνους, που δεν αποτελεί απαραιτήτως μομφή.

Κατάλαβα. Εσείς λέτε Θεοφάνους, εγώ λέω κάτι άλλο, αλλά συνεννοούμαστε. Στη σύνθεση, βέβαια, δεν «φεύγω» κι έχω άλλους κόσμους μέσα μου, όπως π.χ. στα ζεϊμπέκικα που γράφω.

Και πάλι δε θα μπορούσα να σας πω αμιγώς λαϊκό συνθέτη.

Μα στο δικό μου δίσκο δεν είχα λαϊκό ύφος, καμία σχέση! Τώρα με τη Νέγκα προσαρμόστηκα στη φωνή της, αλλά έκανα και καμιά τρέλα. Ακούστε την «Πανοπλία» που αποτελεί εξαίρεση! Μπορεί να σκεφτόμουν την ερμηνεύτρια Νέγκα όταν το έφτιαχνα, αλλά σκεφτόμουν και ότι άρεσε πρωτίστως σε μένα. 

Να υποθέσω ότι όλοι θα ζητάνε τη συνεργασία σας πλέον.

Νέοι ή φτασμένοι;

Και τα δύο.

Νέοι, ναι, γιατί θεωρούν πως θα αποκομίσουν κάτι, που δεν ανταποκρίνεται απαραιτήτως στην πραγματικότητα. Οι φτασμένοι δεν θα πάρουν εμένα, αλλά μπορεί να δώσουν σήμα σε στιχουργό, του τύπου «Με ποιον θα το γράψεις αυτό; Με τον Μερτζάνο;» Να σας πω την αλήθεια, δεν μου αρέσουν τα πολλά τηλεφωνήματα και τα «Γράψε μου εκείνο και τ’ άλλο»…Το λέω αλήθεια, ακόμη κι αν πρόκειται για έντεχνους. Προτιμώ να με ειδοποιήσει ένας στιχουργός, θέλω την ηρεμία μου σ’ αυτά. Αφήνω τα PR στους στιχουργούς, είτε θά’ναι ο Μωραΐτης, είτε ο Σταύρος Σταύρου ή ο οποιοσδήποτε. Εγώ βρίσκομαι στο στούντιο μου με τα μηχανήματα μου, που το θεωρώ πιο εποικοδομητικό.

Έχετε home studio δικό σας;

Ναι, δουλεύω εκεί. Έχω ένα δωματιάκι πάνω απ’ το σπίτι μου που το χρησιμοποιώ ως στούντιο και μ’ ένα τρόπο τό’χω εξελίξει. Έχω αποκτήσει δηλαδή έναν καλό εξοπλισμό που μου επίτρεψε να γράψω εκεί τη φωνή της Γιώτας. 

Απ’ όσα μου έχετε πει ήδη, δεν φαίνεστε πράγματι αγχωμένος με τη δουλειά σας. 

Ας πούμε, το «Έλα στο live να γνωρίσεις τον τάδε», δεν παίζει με μένα! Δεν είμαι τόσο άκυρος, αλλά λέω πως αν γράψεις ένα καλό τραγούδι, υπάρχουν τα μέσα πια να βρεις έναν μάνατζερ. Θα στείλεις ένα email, θα το δει ο άλλος και θα σου απαντήσει, δεν χρειάζεται δηλαδή να τρέξω ή να κάνω PR και να πίνουμε ρακές ως τις 5 το πρωί για να γίνω συμπαθής σε κάποιον. Μ’ αυτή την έννοια το λέω, όχι ότι έχω ντε και καλά άρνηση. 

Ποιους θα θεωρούσατε συγγενείς ομότεχνούς σας;

Αυτούς που δεν γράφουμε τα ίδια, αλλά έχουμε μία συγγένεια. Θα έλεγα τον Γιώργο Κυριάκο και τον Σπύρο Παρασκευάκο, με τους οποίους έχουμε και πολύ καλές φιλικές σχέσεις. Ο Παρασκευάκος είναι πιο καλλιτέχνης, θα βάλει και τους πειραματικούς ήχους του, που τους λατρεύει, εγώ όμως είμαι πιο mainstream. Αν κάνω cover σε κάποιον, θα’ναι το πιο γνωστό κομμάτι του. Έχω – θέλω να πω – μία συγγένεια με τον Σπύρο σε κάποια σημεία, απλά δεν θα’ναι αυτά που θα έβγαιναν μπροστά. 

Με τον Παρασκευάκο έχετε ένα κοινό παρελθόν, τη Μικρή Άρκτο.

Ισχύει. Έχουμε καλές σχέσεις με όλα τα παιδιά, αλλά μ’ αυτούς που βλεπόμασταν πιο πολύ ήταν ο Απόστολος Κίτσος και τα Καλογεράκια που τα αγαπώ πολύ. Επαφή κρατάω σήμερα με τον Παρασκευάκο, με την Πολυξένη Καράκογλου και λίγο με τη Δήμητρα Σελεμίδου. Αυτό κρατάω από τη Μικρή Άρκτο, τις παρέες, αλλά και το ότι ήταν σχολείο στο θέμα του έντεχνου τραγουδιού. Αγόρια – κορίτσια τότε, περάσαμε εκεί τη φάση της εμφατικής ερμηνείας. Είχαν βγει η Μποφίλιου και η Ζουγανέλη που το’χαν πολύ αυτό με τις κορόνες τους και όλοι πηγαίναμε να τις αντιγράψουμε. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τότε τελείωσε αυτό για μένα και βρήκα τον δικό μου εαυτό κατόπιν παρότρυνσης. Υπήρξε τριβή με τη μελοποιημένη ποίηση και με τις συναυλίες που κάναμε στον Φ.Ο.Υ. στον Υμηττό. 

Να που τελικά προτιμήσατε, όμως, τις ποπ καταβολές σας στη συνέχεια.  

Κοιτάξτε, δεν είναι κι εύκολο να μελοποιήσεις το «Παράπονο» του Ελύτη, όπως το μελοποίησε ο Παπαδημητρίου. Άμα το γράψεις, όμως, εγώ που τ’ ακούω, μπορώ να κλαίω. Αυτό το τραγούδι και η «Μπαλάντα της Ιφιγένειας» της Αλεξίου μπορούν ακόμη να με κάνουν να κλάψω! Με συγκινούν βαθύτατα κάθε, μα κάθε φορά! Τελικά δεν είναι εύκολο να κάνεις καλές μελοποιήσεις, αλλά είναι και θέμα ψυχοσύνθεσης. 

Πείτε μου τώρα, γιατί πιστεύετε ότι είχαν τόση επιτυχία οι «Κάτι Ελλάδες»;

Ξέρετε ότι τη μελωδία αυτή δεν την έστελνα στον Μωραΐτη γιατί τη θεωρούσα αδιάφορη;  Μου’χε στείλει εκατό μηνύματα ο Νίκος: «Ρε συ, εκείνη τη μελωδία, το ”να- να- να”, μπορείς να μου την ξαναστείλεις;” κι εγώ του απαντούσα ”Έλα, μωρέ Νίκο, σιγά τη μελωδία”»…Του την έστειλα τελικά έως και κατά τύχη. Νομίζω, λοιπόν, ότι ήταν καλό το timing της εποχής και καίριο. Ο Μωραΐτης έδωσε ένα σαφές πολιτικό μήνυμα κι αυτό που μου αρέσει, ακόμη και σε πολιτικά τραγούδια, είναι κάπως να ανοίγει το θέμα τους, να μπορείς να τ’ ακούς με την κοπέλα σου ή με τ’ αγόρι σου. Δεν μπορώ ακριβώς να το εξηγήσω, έχει πολλές αναγνώσεις.

Να γίνεται το πολιτικό, ερωτικό.

Να έχει έναν ερωτισμό! Κι ας μιλάει πολιτικά! Σαν εκείνο του Οδυσσέα Ιωάννου που λέει «Τι αξίζουν τα λεφτά μας» κλπ. Βλέπεις τη σκηνή που ανάβει το τσιγάρο της κοπέλας, παρότι της λέει κάτι αμιγώς κοινωνικό. Οι «Κάτι Ελλάδες» βγήκαν το 2014 και το ’15 το είπαν ο Νταλάρας και ο Κότσιρας. 

Ήταν μία ταραγμένη πολιτικά περίοδος για την Ελλάδα.

Ακριβώς, βγήκε πριν την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Με τον Νίκο, επειδή αυτός έχει κι άλλα πράγματα στο μυαλό του, δεν είπαμε ποτέ να φτιάξουμε ένα πολιτικό ή κοινωνικό τραγούδι. «Δώσε μου μια μελωδία» μου’χε πει μόνο. Τότε δεν έγραφα και τόσο πολύ. Γνωριστήκαμε δηλαδή το ’13, όπως σας είπα, αλλά δεν πήρα αμέσως μπροστά για σύνθεση, έχοντας πολλά χρόνια να γράψω κάτι. Θυμάμαι ότι είχα φτιάξει δυο τραγούδια παλιότερα και κόμπλαρα, σταμάτησα να γράφω. Από μόνος του ο Νίκος πήρε την πρωτοβουλία κι έβαλε αυτούς τους στίχους στη μελωδία μου, που μου άρεσαν πολύ εξ αρχής, δεν του είπα δηλαδή «Α, εδώ είναι πολιτικό τραγούδι και γιατί δεν γράψαμε ένα ερωτικό;» Η περίοδος εκείνη ήταν πολιτικά ταραγμένη, αλλά βέβαια και όλη αυτή η περίοδος που ζούμε όσο πάει γίνεται και χειρότερη! Εμφανίζονται κι άλλα συνέχεια, καθημερινά…Από τον κορονοϊό μέχρι την έκρηξη στη Βηρυτό. Αναρωτιέμαι, θα ηρεμήσει καθόλου η δικιά μου γενιά; 

Τι να πουν και οι έφηβοι που τώρα γνωρίζουν τον κόσμο γύρω τους…

Και βασικά από πόση γκρίνια και μιζέρια έρχονται αυτοί οι έφηβοι, έτσι; Γκρίνια που εισπράττουν απ’ τους γονείς τους κι απ’ τους γύρω τους…

Καλή παρατήρηση αυτή. Το δικό σας οικογενειακό περιβάλλον ήταν αρμονικό;

Ναι, αφού μεγάλωσα σε μία οικογένεια κανονική, αν και τώρα το τι είναι κανονικό δεν το ξέρουμε…Είμαστε τρία αδέρφια, αγόρια κι οι τρεις, τα παιδιά μιας μεσαίας οικογένειας. Καμία σχέση με καλλιτεχνικά. Με υπολογιστές ασχολείται ο ένας, με μάρκετινγκ ο άλλος. Τη μουσική πάλι εγώ την ανακάλυψα από πιτσιρίκι, όταν γράφτηκα στη σχολική χορωδία και ήρθα κοντά με μία κοπέλα. Ήταν ο μεγάλος πλατωνικός μου έρωτας, μεγαλύτερη μου, που ήθελα να μάθω μουσική για να της αρέσω! Κάπως έτσι…Η μάνα μου μετά δεν μ’ άφηνε να κάνω φωνητική, γιατί ήμουν ανήλικος και φοβόταν. Ο πατέρας μου ήταν πιο υποστηρικτικός απ’ τη μάνα μου. Τους έχει βγει τ’ όνομα των πατεράδων, αλλά συμβαίνει καμιά φορά μ’ αυτούς (γέλια). Ξεκίνησα τελικά φωνητική και ακολούθησα μουσικές σπουδές στο Ωδείο του ΝΑΚΑ, κάνοντας ειδικό αρμονίας. Δεν ήμουν καλός φοιτητής, δεν πήγαινα στα μαθήματα, την κοπάναγα. 

Από αποστροφή στον ακαδημαϊσμό;

Ναι, αλλά χωρίς να’μαι και κακός. Έπαιρνα καλούς βαθμούς, αλλά χωρίς να πηγαίνω, χωρίς να καταβάλω μεγάλη προσπάθεια. Θυμάμαι ότι είχα ωδείο και ένας φίλος μου έκλεισε με πιστωτική εισιτήρια για να πηγαίναμε Ισπανία. Δεν είχα καν τα λεφτά τότε κι έλεγα «Ποιος τρέχει τώρα στα Ωδεία; Καλύτερα πήγαινε πιάσε μια δουλειά να βρεις λεφτά για το ταξίδι». Το έκανα! Έπιασα δουλειά σερβιτόρος, μάζεψα λεφτά και έκανα το ταξίδι στην Ισπανία. 

Καλό μου ακούγεται αυτό. Διατηρείτε και σήμερα τον ίδιο αυθορμητισμό;

Εγώ μπήκα πολύ νωρίς στο χώρο της ξενοδοχειακής μουσικής. 

Δηλαδή;

Σε αλυσίδες ξενοδοχείων που χρησιμοποιούν μουσικούς. Διάφορες βραδιές με τραγούδι και πριβέ events. Είναι κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. 

Θα αμείβεστε καλά, να υποθέσω.

Από πολύ νωρίς βιοποριζόμουν έτσι και ζούσα άνετα. Πέρασα βέβαια και μια πολύ δύσκολη φάση, που ήμουν κυριολεκτικά ταπί και αναγκάστηκα να πιάσω δουλειά ως ταμίας. Εκεί ακριβώς ήρθε και το βίντεο με τον Νταλάρα, που μου έστειλε ο Μωραΐτης και με ανέβασε ψυχολογικά. Ήμουν κουρέλι ένα βράδυ, θυμάμαι, και ένιωθα ένα τρομερό αδιέξοδο. Δεν το λέω υποτιμητικά γι’ αυτούς που κάνουν τη συγκεκριμένη δουλειά, αλλά για μένα που’χα καταβάλει αλλού προσπάθειες, ήταν σαφώς αδιέξοδο. Ίσως γι’ αυτό και δεν την ψώνισα. Ο Νταλάρας ήρθε σε μία περίοδο που ήμουν πολύ down και απλά ήταν σαν να μου’λεγε «Προσπάθησε λίγο ακόμα, μην το χάνεις, μην τα παρατάς»…

Πάντως, αυτό που κάνετε για τα ξενοδοχεία, είναι ένας τρόπος βιοπορισμού και για mega stars του εξωτερικού. Άλλα τα μεγέθη, σαφώς, ο Elton John, η Cher και η Celine Dion, όμως, τραγουδάνε στα καζίνα των ξενοδοχείων του Λας Βέγκας και κάνουν καλή μπάζα.

Το γνωρίζω! Είχα πάρει και το CD της Celine Dion live από κει (γέλια). Εντάξει, αυτοί μπορεί να παίρνουν τριακόσια χιλιάρικα σ’ ένα βράδυ, πάντως έχετε δίκιο, το κάνουν εκεί και όχι σ’ ένα στάδιο. Εδώ στην Ελλάδα είναι πολύ λίγα τα πόστα για τους Έλληνες μουσικούς. Τό’χω ψάξει και δουλεύω στάνταρ τώρα στην ίδια ξενοδοχειακή αλυσίδα. Έχω κάνει και αντικαταστάσεις επίσης, όπως στο Resort στο Λαγονήσι. 

Και τι ακριβώς παίζετε εκεί;

Αναλόγως το τι θέλουν! Ξεκινάς από πολύ κλασικά και τζαζ μέχρι όποιο όριο υπάρχει. Για την ακρίβεια, υπάρχει το όριο του μαγαζιού και υπάρχει κι αυτό του μουσικού. Αν εμένα μου πεις, ας πούμε, να παίξω νησιώτικα, δεν θα σου παίξω νησιώτικα! Θα σου φτάσω μέχρι λαϊκό, δεν μπορώ δηλαδή να σου τραγουδάω το «Strangers in the night» και μετά να σε πετάξω σε κάτι άλλο με μεγάλη απόκλιση απ’ το προηγούμενο. Δεν τίθεται θέμα ύφους, γιατί δεν είναι αμιγώς καλλιτεχνική δουλειά. Είναι κανονική δουλειά και σκληρή μάλιστα. Απ’ την άλλη, δεν πληρώνεσαι και τόσο πια που να’σαι κλασικός μουσικός και απ’ το «Phantom of the Opera» να περνάς σε τσιφτετέλι…Τα λεφτά είναι καλά σε μηνιαία βάση και εκτοξεύονται αν μιλάμε για τα καλοκαίρια που δουλεύεις εξαήμερα στα ξενοδοχεία. Τώρα με τον κορονοϊό πέσαμε στα διήμερα. 

Υπάρχουν και άλλοι γνωστοί μουσικοί, συνθέτες, τραγουδιστές κλπ. που κάνουν τη δική σας δουλειά;

Είναι πολύ λίγες οι θέσεις απ’ όσο ξέρω. Είναι πολύ λίγα τα μαγαζιά αυτά μέσα στα ξενοδοχεία. Λίγα υπάρχουν προς το Σούνιο, μπαρ ρεστοράν ή roof gardens. Όταν ήταν ανοιχτός και ο «Αστέρας», ήξερα πως ήταν γύρω στα τριάντα πόστα, δηλαδή τίποτα συγκριτικά με τους μουσικούς που υπάρχουν. Αν θέλουν, μάλιστα, έναν που να παίζει και να τραγουδάει, για να μην πληρώνουν χωριστά μουσικό και τραγουδιστή, οι θέσεις μειώνονται κι άλλο. 

Δεν σας απορροφά δημιουργικό χρόνο η εργασία αυτή;

Ναι, γιατί θες να κάνεις ένα δικό σου live κι είσαι κλεισμένος όλα τα Παρασκευοσάββατα. Πόσα live έχω χάσει και πόσα βράδια έχω φύγει τρέχοντας από ξενοδοχεία για να πάω σε live φίλου, που μπορεί να’χει ήδη τελειώσει, αλλά θέλω να με δει ότι τα κατάφερα και πήγα! Από ένα σημείο και μετά παύει να σου’χει εμπιστοσύνη ο άλλος, λέει «Μας τρολάρει ο Μερτζάνος, δεν γίνεται κάθε φορά να μη μπορεί νά’ρθει». Εντάξει, θες να κάνεις και την υπέρβαση σου για δικούς σου ανθρώπους, που εκτιμάς. Απ’ την άλλη, δεν έχω τραγουδήσει ποτέ μαζί με τον Νταλάρα και ίσως δεν πήγα κι εγώ προς αυτή την κατεύθυνση, αφού ο πρώτος προσωπικός δίσκος μου κάπου μπέρδεψε τα πράγματα. Υπήρξε μία διγλωσσία εκ μέρους μου, σαν να έλεγα «Εγώ ποπ θέλω να τραγουδήσω, αλλά έκανα κάτι άλλο επειδή ακριβώς η ποπ δεν είναι πια του ίδιου ύφους μ’ αυτή των αρχών του 2000». Όποτε έκανα ότι ήθελα ανέκαθεν, τραγουδιστικά μιλώντας πάντα, ξεκινούσα από μία καλύτερη αφετηρία και αυτή είναι μια συμβουλή που θέλω να δώσω σ’ όποιον πρωτοξεκινάει αυτή τη στιγμή. Όσες φορές έκανα το λάθος να πατήσω σε πράγματα, που άλλοι τα κάνουν πολύ καλύτερα, μου βγήκε σε κακό.

Ο δίσκος σας με τη Γιώτα Νέγκα κυκλοφόρησε στις αρχές του έτους, αλλά έπεσε μέσα στο lockdown, όπως κι οι δουλειές άλλων συναδέλφων σας. 

Είχαμε γράψει ένα ολόκληρο υλικό με τον Μωραΐτη που το προορίζαμε για τη Γιώτα, ευχόμενοι φυσικά να μη φάμε άκυρο (γέλια). Μιλάω για το ’15, για τόσο παλιά, γι’ αυτό και αρκετά κομμάτια ξαναγράφτηκαν κατά τη διαδικασία της παραγωγής του άλμπουμ. Τότε δεν γινόταν να κάνουμε δίσκο, γιατί κι η Γιώτα είχε διάφορες άλλες υποχρεώσεις. Να πω την αλήθεια, όντας ο μικρός ο συνθέτης, δεν τό’χα κάνει εγώ το ραντεβού μαζί της. Αργότερα που η Νέγκα θέλησε να κάνει άλμπουμ, τραγούδησε σε πρώτη φάση ένα τραγούδι του Κορκολή και του Μωραΐτη. Κάποια στιγμή μου τηλεφωνεί πάλι ο Νίκος και μου λέει ότι αφού άκουσαν πολλά τραγούδια με τη Νέγκα, αυτή προτιμάει τα δικά μου και θα τον κάνουμε παρέα ολόκληρο το δίσκο! Χάρηκα πάρα πολύ, γιατί με τη Γιώτα Νέγκα είχα μεγάλη τρέλα, απ’ όταν είχα ακούσει στο ραδιόφωνο το «Με τα μάτια κλειστά» του Καλαντζόπουλου. Να φανταστείτε ότι το 2006 τραβήχτηκα μέχρι το αεροδρόμιο για να βρω ένα τελευταίο αντίτυπο αυτού του CD – single, που υπήρχε μόνο εκεί! Ήμουν μέγας φαν της Γιώτας προτού ακόμη γίνει μεγάλη τραγουδίστρια! Θυμάμαι ακόμη που ήμουν στην τρίτη λυκείου κι είχα πάει να τη δω σε ένα live του Καλαντζόπουλου και της Ρεμπούτσικα, στο οποίο συμμετείχαν εκείνη και ο Κωστής Μαραβέγιας ως ακορντεονίστας τότε.  

Η ζωή σας τά’φερε όπως τα θέλατε κατά μία έννοια.

Ναι, αλλά όχι όλα…

Τι άλλο θα θέλατε που δεν έγινε;

Θέλω να κάνω έναν δικό μου δίσκο όπως θα τον ονειρευόμουν από τραγουδιστικής άποψης. Έχω ήδη ένα υλικό, που δεν τό’χω γράψει εγώ όλο. Υπήρχε ένα κομμάτι από ένα παμπάλαιο demo του 2004, γραμμένο από τον Tareq, που τον παρακαλούσα να μου το δώσει και δεν μου το έδινε. Αυτό, ας πούμε, θα ήθελα να πάει καλά τώρα που θα το φτιάξω. Για την ακρίβεια, κάνω ένα ep που θα επιμεληθώ εγώ όλη την παραγωγή και τις μίξεις, ενώ το master θα το στείλω στο εξωτερικό. Δεν θα πάω στις μόδες, το υλικό θα βγει σύμφωνα με τη φύση του και ότι γίνει, έγινε!

Περίμενα πριν να μου πείτε ότι μέσα στους συγγενείς ομότεχνους σας είναι και ο Θέμης Καραμουρατίδης.

Τον Θέμη τον εκτιμώ πολύ, γιατί γράφει και εξαιρετικές μπαλάντες σαν το «Σ’ έχω βρει και σε χάνω». Το ξέρει δηλαδή, γιατί μ’ έχει δει να το τραγουδάω 100 φορές! Μ’ αρέσει ο ήχος του και στην ποπ και στο έντεχνο, αλλά δεν θα μας θεωρούσα της ίδιας «οικογένειας», απ’ την άποψη του ότι εμένα τα λαϊκά μου είναι πιο λαϊκά, όπως και η ποπ που φτιάχνω είναι πιο ποπ. Ανοίγει πολύ η βεντάλια και ίσως εγώ είμαι λίγο πιο ευθύβολος στις μουσικές μου, που αυτό δεν είναι απαραιτήτως καλό. Μπορεί να στερείται βάθους, αν θέλετε. 

Στερείται βάθους; Βαριά έκφραση!

Το είπα σαν λογική, όχι σαν τελικό αποτέλεσμα. Αλίμονο! Η παραγωγή είναι ένα άλλο concept, άλλο πράγμα οι μίξεις και άλλο οι ενορχηστρώσεις. 

Δεν σας κόβω για ανταγωνιστικό στο χώρο σας.

Καθόλου, μα καθόλου όμως! Εδώ βρέθηκαν συνάδελφοι που μου έστειλαν κομμάτια τους για να τα πάω στη Νέγκα και το έκανα! «Καλά, κάνουμε μαζί δίσκο κι εσύ μου φέρνεις τραγούδια άλλων;» έλεγε η Γιώτα (γέλια). Ναι, δεν έχω τέτοια θέματα. Έχω ένα άγχος, η αλήθεια είναι, αλλά το θεωρώ αρνητικό συναίσθημα και λέω αμέσως όχι! Ακόμη κι αν η Γιώτα έπαιρνε κομμάτι άλλου και το τραγουδούσε, κατόπιν δικής μου παραίνεσης, θα έλεγα απλά ότι έχω καλό κριτήριο. Κανείς δεν ξέρει τη συνταγή της επιτυχίας και συνεπώς όλοι δοκιμές κάνουμε.  

Σήμερα που δεν υφίσταται η δισκογραφία α λα παλαιά, ταλαιπωρείστε ή απελευθερώνεστε;

Σήμερα έχει φύγει η «γκραντίλα» της δισκογραφίας. Δεν την έζησα τη δισκογραφία του ’90, όπως αυτή των αρχών του 2000, που- τηρουμένων των αναλογιών- ακόμη μια χαρά πήγαινε. Τώρα μιλάμε απευθείας με κάποιον: Ποιος είναι, τι θέλει και πότε το θέλει! Και το διαδίκτυο, όμως, έχει έναν άλλο κορεσμό: Ανεβάζουν όλοι άπειρα πράγματα, τα οποία κανείς δεν θα πάρει χαμπάρι. 

Πιστεύετε ακόμη στη δύναμη της εικόνας, στο βίντεο κλιπ;

Έχω παρατηρήσει το εξής: Μιλώντας για τα views και όχι για πωλήσεις, βλέπεις ότι τα views ενός τραγουδιού που δεν έχει κλιπ, συνεχίζουν να ανεβαίνουν ακάθεκτα. Όταν το ίδιο τραγούδι ξανανεβαίνει με κλιπ, τα views πάνε πολύ μέτρια. Στην καραεμπορική μουσική μετράει το κλιπ, γιατί θα δείξεις το ένα, θα δείξεις και τ’ άλλο, θα κάνει ένα χορευτικό, θα κάνει και μια τρέλα με το μαλλί – εκεί πουλάς κάτι προς πάσα χρήση, από μουσική μέχρι θέαμα! Στο έντεχνο δεν νομίζω, ρε παιδιά, ότι χρειάζεται το κλιπ, εκτός αν έχεις ένα σκηνοθέτη – auteur που θα σ’το αναδείξει σε ξεχωριστό καλλιτεχνικό έργο. 

Αν σας ζητούσα να μου προσδιοριστείτε ως συνθέτης;

Μου βάζετε προβλήματα τώρα…Τι να σας έλεγα; Είμαι λίγο πιο κλασικός στη δομή μου και στη γραφή μου. Δεν εννοώ κλασικός με την έννοια του Χατζιδάκι ή του Ξαρχάκου, αλλά το ότι οι μελωδίες μου είναι πιο στρωτές, που μπορεί να πατάνε σε κάτι γνώριμο. Εννοείται πως δεν θα τό’χω κάνει επίτηδες, αλλά διαισθητικά. Απορροφώ τις μελωδίες εκείνες που γίνονται εν συνεχεία οι αναφορές μου. 

Τι είναι αυτό, πιστεύετε, που σας έκανε να «δέσετε» τόσο καλά με τον Νίκο Μωραΐτη;

Αυτό που θαυμάζω στο Νίκο είναι η ευκολία στο ν’ αλλάξει το ύφος του στίχου του χωρίς να υπάρχει διάσπαση ή να νιώθεις ότι χάνει το κέντρο του. Δεν θα πεις «Α, δεν γίνεται να τό’γραψε αυτό ο Μωραΐτης» και νομίζω πως το καθιέρωσε αυτό ακριβώς κιόλας. 

Το δικό σας στίγμα έχει φανεί δίπλα στου Μωραΐτη; Να λέει ο ακροατής: «Αυτό είναι Μωραΐτης, αλλά είναι και Μερτζάνος».

Πολύ καλή ερώτηση! Είναι νωρίς για να φανεί αυτό, τουλάχιστον σ’ ένα κόσμο που ακούει μουσική στ’ αυτοκίνητο του. Μη νομίζετε, ο κόσμος δεν ασχολείται ιδιαίτερα με τους δημιουργούς, εκτός αν πέσει πάνω σε μία τριάδα Μποφίλιου- Καραμουρατίδης- Ευαγγελάτος. Εννοείται πως πάντα ξεχωρίζει ο τραγουδιστής, όπως και τα ζεϊμπέκικα, οι ελαττωμένες που λέω εγώ. Έρχονται λαϊκοί μουσικοί, μπουζουξήδες, και μου λένε: «Αμάν, ρε Μερτζάνε, κι άλλη συγχορδία έβαλες εδώ;» (γέλια). Πάντως, για να φανεί το δικό μου στίγμα δίπλα στου Νίκου, χρειάζεται να κάνουμε μαζί άλλες δύο δουλειές. 

Εσείς πάλι είστε χαμηλών τόνων άνθρωπος. Πως τα βρήκατε με τον Μωραΐτη που’ναι ιδιαίτερα πολιτικοποιημένος και βγαίνει κατά καιρούς στα social media και τα «χώνει»;

Σας μιλάω ειλικρινά τώρα, εγώ θα φοβόμουν αν ήμουν στη θέση του! Εγώ είμαι περισσότερο του «Ελάτε όσοι συνεννοούμαστε να βρούμε μια λύση» στο πρόσφατο θέμα με την ΕΔΕΜ και την Αυτοδιαχείριση. Ο Μωραΐτης όντως τα χώνει πολύ και στο twitter. Δεν φοβάται, κρατάει όμως και μια συνεπή στάση και του το αναγνωρίζω. Εμένα, όμως, δεν θα μου ήταν εύκολο, όπως και πολλών άλλων. Κι ας λένε κάποιοι ότι τα χώνουν. Το κάνουν στην παρέα τους, αλλά δημόσια δεν το τολμούν! Επίσης, εμένα μου είναι δύσκολο και σαν άνθρωπος να έρχομαι σε ρήξεις…

Σε ρήξεις που δεν έχουν να κάνουν με δημόσιες σχέσεις…

Όχι σ’ αυτό το επίπεδο! Μπορεί να’ναι παιδικό μου κατάλοιπο, αλλά με αγχώνουν οι εντάσεις και οι ρήξεις. Δεν μιλάμε- εννοείται- για το αν είναι ένα γουρούνι ο άλλος. Μιλάμε για το αν διαφωνείς πολιτικά με κάποιον και να πρέπει να διαλυθείτε μεταξύ σας. Εγώ την είχα βρίσει επίσης πολύ την ΑΕΠΙ και ήμουν υπέρ της ένωσης, όχι με      οποιοδήποτε κόστος. Συχνά ο κόσμος φωνάζει, «Βρείτε τα, κάντε το, φέρτε μια λύση» κι όταν του πηγαίνεις τη λύση, δεν του αρέσει και σου λέει «Α, τι λύση ειν’ αυτή;» Πρέπει δηλαδή να προσέχουμε και τι ευχόμαστε! Ήμουν, λοιπόν,  υπέρ της ένωσης των σωματείων, όχι αβασάνιστα. Μπλέκονται και πολλοί, οι οποίοι φωνάζουν και δεν γνωρίζουν. Το θεωρώ ότι χειρότερο, τη φωνή δίχως γνώση! 

Πως μοιράζετε τον επαγγελματικό με τον ιδιωτικό σας χρόνο;

Μια χαρά! Δεν είμαι και κάνας διάσημος να μη μπορώ να’χω την ισορροπία μου. Δεν πολυβγαίνω, όμως. Επειδή μένω στην Παλλήνη, οι φίλοι μου λένε για πλάκα ότι «ο Μερτζάνος αν έχει να πάει κάπου εκτός Παλλήνης, θα πρέπει να βγάλει διαβατήριο». Παλιά το’χα λιώσει το κέντρο μέχρι τα 25 μου, έβρισκα μέχρι και ταβέρνες που δεν τις ήξερε κανένας άλλος. Ακόμα και στις διακοπές αποφεύγω τα μεγάλα νησιά, που τα’χα φάει με το κουτάλι. Δεν θα μπορούσα με τίποτα να τραβηχτώ τώρα στη Σαντορίνη ή στη Μύκονο. 

Σαν ωρίμανση ακούγεται αυτό.

Ναι, είμαι 31, αλλά ψυχολογικά μπορεί να’μαι 41. Έκανα κι ένα τεστ στο facebook πρόσφατα και μ’ έβγαλε 89 ετών (γέλια). Για το Θεό δηλαδή! 

Σας εύχομαι να πάτε και στα 89 μαζί με όλα τα καλά για το νέο δίσκο σας.

Ευχαριστώ πολύ. Χαλαρή κουβέντα ήταν αυτή και όχι μια συνηθισμένη συνέντευξη. 

* Το άλμπουμ της Γιώτας Νέγκα «Αυτό που θέλεις στη ζωή το καταφέρνεις», σε μουσική Νίκου Μερτζάνου και στίχους Νίκου Μωραΐτη, κυκλοφορεί από την PanikOxygen