Λιζέτα Καλημέρη: Έχω κρατήσει πολλές πλευρές μου αθέατες ώστε να νιώθω ελεύθερη

Φωνή – λυγμός, φλόγα που καίει και σε παρασύρει. Γυναίκα – αερικό, επίσης, σαν αυτήν που «Ήτανε αέρας» και ακόμα «ψάχνει το χαμό». Για τη Λιζέτα Καλημέρη λέω, που πλέον στα 50 της, μοιάζει να καθάρισε μια και καλή με τους δαίμονες του παρελθόντος και ρίχνεται ξανά στη μάχη. Διότι για να υπάρξεις στο τραγούδι, πόσο μάλλον σε μία απονεκρωμένη δισκογραφία, απαιτείται καθημερινή μάχη. Κι όποιος αντέξει…

Η Λιζέτα Καλημέρη άντεξε κι έτσι από κοινού με τον Ορφέα Περίδη μόλις μας παρέδωσαν μια σειρά καινούργιων τραγουδιών, πιο «επικοινωνιακών» και πιο εξωστρεφών, σύμφωνα με την ίδια. Αφορμή για να ξαναβρεθούμε μετά από πάρα πολλά χρόνια, στον προσωπικό μου χώρο αυτή τη φορά, και να κάνουμε μία εκ βαθέων, σχεδόν ψυχαναλυτική, δημόσια συζήτηση.

Έχουμε στα χέρια μας τον καινούργιο σας δίσκο μετά από πολύ καιρό. Αναρωτιέμαι πως μπορεί να «κοινωνηθεί» μέσα σε τρομερά δύσκολους καιρούς για όλους, καλλιτέχνες και μη…

Πρέπει καταρχάς να προσδιορίσουμε τι ακριβώς εννοούμε «κοινωνηθεί». Αν το μετρήσουμε με τα πεδία κατανάλωσης, που έχουν δημιουργηθεί, δεν αγωνιώ και πάρα πολύ. Ποτέ στη ζωή μου δεν αγωνιούσα γι’ αυτή την πλευρά των πραγμάτων. Απ’ την άλλη, 25 χρόνια μετά ακούγονται ακόμη η «Ζωή λαθραία», το «Ήτανε αέρας», οι προηγούμενοι δίσκοι μου, είμαι χαρούμενη και βρίσκω πολύ νορμάλ το διάστημα που μεσολάβησε στο να ωριμάσουν τα τραγούδια, όπως και οι συντελεστές τους, εμείς που τα κάναμε, μαζί με τον κόσμο. Αυτή η τάση της βιομηχανίας να βγάζει κάτι, να το πουλάει και να το θεωρεί επιτυχημένο, δεν μου είπε ποτέ τίποτα, ούτε και τώρα!

Ένα τραγούδι μπορεί να ωριμάσει και στον καιρό του, να μη χρειάζεται μια περίοδος σιωπής.

Υπάρχουν και τα δύο, εξαρτάται απ’ το τραγούδι. Υπάρχουν τραγούδια του καιρού τους, πως λέμε «της ώρας»; Έρχονται στην ταβέρνα και σου λένε «έχω της ώρας» ή «έχω παστό και καπνιστό», πού’ναι άλλης κλάσης – κάπως έτσι. Τα τραγούδια που εγώ διάλεξα να τραγουδήσω, μάλλον θα τα βάλω στην κατηγορία όχι «της ώρας». Δεν αποκλείω φυσικά κάτι να σκάσει αμέσως, σαν πυροτέχνημα. Πάντοτε κρατάω μια επιφύλαξη, επειδή είμαι ένας περήφανος άνθρωπος με την έννοια της αξιοπρέπειας και ενοχλούμαι ακόμα και με την υποψία να εκβιάσω με τον τρόπο μου ή να εκβιάσουν άλλοι για μένα τον κόσμο. 

Αν αφήσουμε τα τραγούδια, εσείς έχετε ωριμάσει σαν άνθρωπος όλο αυτό το διάστημα;

Ναι, πολύ νωρίτερα απ’ αυτή τη στιγμή που μιλάμε. Τώρα έχω πάρει την ανάποδη πορεία, γιατί έτσι πρέπει. Άρχισα να ξανακάνω παρέα με το παιδί μέσα μου αφού ωρίμασα. Δεν έχω μεσ’ στο μυαλό μου την αξία των πραγμάτων σαν ωριμότητα. Το βλέπω ένα απαραίτητο στάδιο την επαναπροσέγγιση του παιδιού. Αν τα καταφέρει κανείς να μείνει παιδί πάντοτε, μπράβο του, δεν θα κουραστεί κιόλας!

Άρα η παιδικότητα ή η κάθε έλλειψη σκοπιμότητας, αν θέλετε, είναι αυστηρά καλλιτεχνικό ίδιον; Σε βρίσκει όταν κάνεις τέχνη;

Όταν δεν έκανα τέχνη, δεν είχε να κάνει με το τραγούδι. Ήταν άλλες οι ευθύνες της ζωής. Ξέρετε, όταν είμαστε εκεί, μεταξύ 30 και 40, έχουμε στόχους. Νομίζουμε σ’ εκείνη τη φλογερή δεκαετία ότι θα κατακτήσουμε την κορυφή του Έβερεστ. Σωστό ειν’ αυτό, γιατί ίσως ταιριάζει και με το σώμα μας εκείνη τη στιγμή. Ανεβαίνουν οι αδρεναλίνες, ξέρω γω τι γίνεται; Καλά κάνει και γίνεται έτσι! Τελικά, όμως, αυτό δε μπορεί να συνεχιστεί για πολύ, το ίδιο το σώμα μας το λέει και ευτυχώς πάλι. Κάθε πράγμα στον καιρό του κι ο κολιός τον Αύγουστο, να το πούμε απλά.

Ήταν κοινή η ιδέα σας με τον Ορφέα Περίδη να κάνετε μαζί δίσκο;

Για να είμαι ειλικρινής, ήταν όνειρο μου να δισκογραφήσω τραγούδια του Ορφέα. Και όχι μόνο: Είχα κι ένα τρομερό παράπονο…Α, μου είπαν ότι σας αρέσει να βγάζετε λαυράκια, οπότε θ’ ακούσετε πράγματα για πρώτη φορά. Για σας το κάνω, να ξέρετε μια και δεν εκτίθεμαι στη δημόσια εικόνα μου (γέλια). Παράπονο, λοιπόν…Ανήκω στη γενιά των τραγουδιστριών και το υπογραμμίζω αυτό – και των τραγουδιστών φυσικά, αλλά οι γυναίκες κάτι παραπάνω – που δεν είχαμε υλικό στα χέρια μας για να τραγουδήσουμε. Οι συνθέτες δεν γράφανε για μας. Ίσως είναι μια μεγάλη ιστορία και βαρετή για να την αναλύσουμε. 

Βαρετή δεν είναι, αλλά αναφερθήκαμε σε τραγούδια που αγαπήθηκαν. Σας θυμίζω και τη «Σαλώμη» του Λουδοβίκου των Ανωγείων, ντουέτο με τον Μάλαμα.

Αυτό ήταν μια συγκυρία.

Συγκυρία – ξεσυγκυρία, αλλά πάντως έμεινε!

Συμφωνώ. Αναφέρομαι στους τραγουδοποιούς, αυτό το υπέροχο είδος, που απ’ τη μια μας έδωσε πολλά…

Και που είστε ταυτισμένη απόλυτα…

Ναι, και ως ακροάτρια, που προέρχομαι απ’ αυτή τη γενιά. Απόλαυσα δημιουργήματα και φυσιογνωμίες καλλιτεχνικές, και την παρέα τους και τα πάντα. Ωστόσο, σαν τραγουδίστρια πτώχευσα, αισθάνθηκα να στερούμαι. Δεν ήρθαν πολλά τραγούδια, όχι σε μένα, αλλά και σ’ άλλες τραγουδίστριες της ίδιας φουρνιάς. Δεν εναντιώνομαι, άλλο το παράπονο, άλλο η κατηγόρια και είναι δικαίωμα του καθενός να φτιάχνει τραγούδια και να τα λέει μόνος του. Ούτως ή άλλως απειλούμαστε από ολοκληρωτικά μοντέλα, συγκεντρωτικά μοντέλα. 

Βαρύ αυτό που λέτε.

Ναι, είναι βαρύ, ξέροντας όμως τι σημαίνει «τρία σε ένα». Τουλάχιστον στα σούπερ μάρκετ τα πλασάρουν καλά τα προϊόντα τους. Σου λέει «Γιατί να πάρω σαμπουάν, conditioner και μαλακτική; Δεν τα παίρνω τρία σε ένα;» Αν το δείτε απ’ την άποψη παραγωγής, γιατί να φτιάξει ο άλλος ένα τραγούδι και να μοιραστεί τα ποσοστά με τον στιχουργό και τον τραγουδιστή; Τα λέει όλα μόνος του, κάνει και το live κι είναι μια χαρά!

Ας μην παραβλέπουμε, όμως, ότι όλοι οι τραγουδοποιοί των 90s «πάτησαν» στον Σαββόπουλο και λιγότερο στον Λοΐζο ίσως. Πιο πολύ σ’ αυτούς, παρά στον Θεοδωράκη και τον Χατζιδάκι.

Ασφαλώς. Και μια γενιά τραγουδοποιών ήταν που άφησαν στίγμα και όλα αυτά τα ωραία, όμως το ότι κάθε μεμονωμένη περίπτωση ήταν άξια στην εποχή της, δεν αθωώνει τη γενικότερη τάση του πράγματος, που στέρησε το ελληνικό τραγούδι από τους συνθέτες και τους τραγουδιστές. Ξαφνικά αυτά τα δύο είδη εξαφανίστηκαν! Συρρικνώθηκαν στο πρόσωπο των τραγουδοποιών με αποτέλεσμα να μη φτιάχνονται πολύ σπουδαία μουσικά έργα, που φτιάχνανε οι συνθέτες, και να μην έχουμε πολύ καλά τραγούδια, που ερμήνευαν οι τραγουδιστές. Βρέθηκε λοιπόν μία μέση κατάσταση, η οποία στέγασε και μία μέση μουσική, είτε φωνητικά, είτε αρμονικά.

Έχουν μια πικρία τα λόγια σας.

Μου πήρε πολύ καιρό για να συμφιλιωθώ με το να λέω αντιφατικά πράγματα. Όντως, αυτό λέω και δεν το παίρνω πίσω! Ναι, την έζησα αυτή την πικρία, γιατί ήμουν σαν ένα όχημα, το οποίο ήταν για να τρέχει σε καλοστρωμένο δρόμο με όλα τα γκάζια του κι αναγκαζόμουν να πηγαίνω απ’ τα στενά. Ευτυχώς σ’ αυτά τα στενά δρομάκια βρήκα λαμπρές καταστάσεις να βιώσω κι έτσι ξέχασα τη μεγάλη λεωφόρο. Τώρα πια λέω ευτυχώς που έγινε έτσι! Μέχρι στιγμής δηλαδή…Και το «ευτυχώς» δεν το λέω κάτω από ιδεολογική ομπρέλα, ότι έτσι πρέπει να γίνεται. Διαπιστώνω ότι η ιδιοσυγκρασία μου είναι τέτοια που μπορεί να σκοτωνόμουν στο μεγάλο δρόμο. 

Πριν λίγο καιρό συνάντησα την αδερφή σας, τη Μελίνα Κανά. Τη ρωτάω «Κάνεις δίσκο;» και μου απαντάει: «Τραγούδια έχεις;» Δεν μου «έκοψε» βέβαια να της πω ότι εσείς κάνατε δίσκο με τον Περίδη. Φαντάζομαι, επομένως, πόσο φλέγον θά’ναι αυτό το ζητούμενο, τα νέα τραγούδια.

Τώρα θα χρεώσω και τη δική μας πλευρά! Είχαμε τη νοοτροπία – εγώ τουλάχιστον την είχα – να μη σηκώνουμε το τηλέφωνο για να ζητήσουμε τραγούδια! Τώρα θα την πω ελιτίστικη τάση, αν και δεν τη βίωνα έτσι τότε. Την έλεγα ρομαντική, πίστευα ότι η φύση του ερμηνευτή είναι θηλυκή και ότι ο δημιουργός πρέπει να έρθει σαν αρσενικό – κυνηγός. Δεν ταίριαζε στη φύση μου να κυνηγήσω τραγούδια και είχα την τύχη να με κυνηγήσουν οι άλλοι. 

Είχατε καλομάθει μάλλον.

Καλόμαθα, ναι…

Μου θυμίζετε τους τραγουδιστές του Χατζιδάκι, που μετά το θάνατο του, οι άλλοι συνθέτες δίσταζαν να τους πλησιάσουν, χρεώνοντας τους ελιτισμό ή και σνομπισμό.

Είναι νοοτροπίες που τις βλέπεις μ’ άλλο μάτι, καθώς περνούν οι εποχές. Στην ισχύ τους, πάντως, ίσως είχε νόημα να είναι έτσι τα πράγματα. Μιλάω ακόμα για τα πρώιμα 90s, μη σας πω για τα τέλη του ’80, στην εφηβεία μας πάνω. 

Να σας πω κάτι άλλο: Δεν πάνε πολλά χρόνια που στην Τεχνόπολη είχε γίνει μια συναυλία για κοινωνικό σκοπό με τον Γιώργο Ανδρέου, την Τσαλιγοπούλου, την Κανά και τη Μητρίτσα. Είχε μαζέψει μετά βίας 600 άτομα…Λίγες μέρες μετά η Μποφίλιου στον ίδιο χώρο είχε μαζέψει 7.000 άτομα. Κοινωνιολογικά έχει ενδιαφέρον αυτό.

Σίγουρα όλοι τό’χουμε παρατηρήσει αυτό. Θέλω να προσπαθώ να σέβομαι το λαϊκό αίσθημα, ακόμα κι αν δε μπορώ να «διαβάσω» εύκολα από που προέρχεται. Στις μέρες μας είναι εμφανές πως υπάρχει έντονη χειραγώγηση στην κοινωνία απ’ το κομμάτι της αγοράς. Θα είναι φοβερή εξαίρεση αν βρούμε κάποιους που δεν υπόκεινται σ’ αυτό. Κι εγώ η ίδια, που σας μιλάω αυτή τη στιγμή, επηρεάζομαι από πολλά άλλα πράγματα που δεν θα ήθελα να με επηρεάζουν και μάλιστα χωρίς να το παίρνω χαμπάρι. Πως να σταθώ επικριτικά απέναντι στην κοινή γνώμη και μάλιστα των νέων ανθρώπων που γεννήθηκαν μέσα σ’ ένα πάρα πολύ επιθετικό σύστημα πληροφοριών και αξιών;

Είστε φύσει κλειστός άνθρωπος…

Βρίσκετε;

Πάρα πολύ! Το τραγούδι σας δείχνει άνθρωπο κλειστό και ευαίσθητο.

Για την άλλη πλευρά μου, δεν έχετε ακούσει;

Όχι. Θέλω να πω ότι δεν σας έχουμε δει τελευταία να βγαίνετε στον Σπύρο Παπαδόπουλο, ας πούμε.

Βγήκα πολλές φορές κιόλας, αλλά όχι τελευταία. Δεν έγινα μαϊντανός, πήγα σε συγκεκριμένα αφιερώματα και το έκανα με μεγάλη οικονομία. Φρόντιζα να λείπω. Είχα πάντα το κριτήριο να μ’ ενδιαφέρει το project, επειδή ήταν Ζαμπέτας ή Παπαϊωάννου κλπ. Μόνο αυτό! Λίγο νερό υπάρχει; Μ’ έπιασε τρακ και στέγνωσε το στόμα μου.

Βεβαίως (πηγαίνω και της φέρνω ένα ποτήρι νερό). Ας μιλήσουμε για τους τραγουδιστές που κυκλοφορούν στις τηλεοράσεις ως προϊόντα εταιρειών, αυτών των εταιρειών που συντηρούνται απ’ τα κανάλια.

Περάσαμε στην εποχή που η μουσική υπηρετεί την τηλεόραση και όχι η τηλεόραση τη μουσική! Παλιότερα, που η τηλεόραση υπηρετούσε τη μουσική, πήγαινα εκεί που με καλούσαν. Τώρα σ’ αυτά τα τηλεγλέντια και λυπάμαι αν ακούγεται χοντροκομμένα, δεν μας αποκαλύπτεται η προσωπικότητα και το έργο ενός ανθρώπου. Σήμερα εξυπηρετείται μόνο η συγκεκριμένη εκπομπή με αποτέλεσμα να σε καλούν ως εργαλείο, όχι να γίνει η τάδε εκπομπή το δικό σου εργαλείο.

Ούτε τα βασικά έξοδα δεν καλύπτουν συνήθως.

Καλά, δεν το συζητώ! Κι έχεις και πάρα πολλά εξοδα για να πας, και σε χρήμα, και σε χρόνο. Και πες δε βαριέσαι, βρε αδερφέ, αλλά νά’ναι και τόσο κακό αισθητικά το αποτέλεσμα…Βοήθεια δηλαδή, δεν τ’ αντέχει κανείς άλλο!

Πάμε πάλι στον Ορφέα Περίδη.

Θα το επαναλάβω, είμαι ρομαντικός άνθρωπος. Αν είμαι δηλαδή ερωτευμένη μαζί σου, δεν θα στο πω ποτέ. Ούτε καν θα σκεφτώ να ήμασταν μαζί, μπορεί να γράφω ποιήματα, να τραγουδάω. Μ’ αυτή την έννοια ήμουν ερωτευμένη με το έργο του Ορφέα, ήμουν θαυμάστρια και ακροάτρια του. Σ’ ένα βαθύ μου όνειρο, ίσως νά’θελα να τραγουδήσω τραγούδια του. Σε μια συνεργασία μας, στο live, η πιο φανερή προσέγγιση που του έκανα, ήταν να του ζητήσω να λέω τα τραγούδια του. Του είπα ότι προτιμώ να λέω αυτά παρά τα δικά μου. Έτσι φανέρωσα τον έρωτα μου.

Μεγάλο κομπλιμέντο αυτό για κάθε δημιουργό.

Σίγουρα…

«Πέσιμο» είναι.

Μπορεί, ναι…Έτσι την «πέφτω» εγώ, να το ξέρει ο κόσμος. Αν και δεν την «πέφτω» πια (γέλια). Πραγματοποιήθηκε, λοιπόν, αυτό το βαθύ μου όνειρο, καθώς εκτιμώ πάρα πολύ τη γραφή του Ορφέα.

Μοιάζετε κιόλας. Μοιράζεστε την ίδια αγοραφοβία;

Τό’χουμε αυτό και οι δύο, πιστεύω. Έχουμε και πολύ έντονες αντιθέσεις.

Για πείτε μου.

Ο Ορφέας μπορεί να σωπάσει, να συγκρατηθεί και να μη μιλήσει. Θα μετρήσει τα λόγια του. Υποκλίνομαι στην ψυχραιμία του, που εγώ δεν έχω και παίρνω φωτιά εύκολα. Ευτυχώς με τα χρόνια η ταχύτητα μου έχει γίνει λιγότερο επιζήμια συγκριτικά με το παρελθόν που ζούσα μεσ’ στις εξάρσεις. Υπήρξα ο τύπος που ξυπνούσα κι έλεγα «Ωχ, ρε γαμώτο, γιατί το είπα αυτό τώρα;»

Τι θα λέγατε σήμερα τότε με τα social media που γίνεται ο κακός χαμός;

Δεν έχω μεγάλη σχέση με τα media, μην έχοντας και το καλλιτεχνικό εκτόπισμα. Εμπορικά νιώθω νεογνό κι ας τραγουδώ τριάντα χρόνια! Τα social media δεν τα παρακολουθώ. Έχω ανθρώπους να μ’ ενημερώνουν για να μη φαίνομαι τελείως ούφο. Δε νιώθω περήφανη, αλλά δυσφορώ μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον. Δεν έχω δηλαδή ιδεολογικό πρόβλημα και χαίρομαι τους ανθρώπους που τα πάνε καλά μ’ αυτό. Η Λιζέτα Καλημέρη των social media δεν είναι ένα fake πρόσωπο, αλλά σίγουρα εγώ η ίδια όταν με βλέπω στα media, mass και social, βλέπω ένα διαφορετικό πρόσωπο (σ.σ. τη στιγμή αυτή οι δύο γάτες μου καυγαδίζουν και γίνονται μαλλιά – κουβάρια) Να, είδες; Εγώ κι αυτή η Λιζέτα γινόμαστε έτσι (γέλια). Όχι ότι δεν εκτιμώ τη δημόσια εικόνα μου που μπορεί να δει ο καθένας, πάντως δεν ζω μέσα απ’ αυτό κι έχω κρατήσει πολλές πλευρές μου αθέατες ώστε να νιώθω ελεύθερη. Η όποια σχέση μου με τα social media εξαντλείται στο να έχω οντότητα σήμερα στο τραγούδι. 

Σας λείπει η περίοδος που υπήρχε μία εταιρεία από πίσω σε κάθε σας βήμα;

Μου βάζεις ένα ουίσκι; Άσε, έχω φέρει το δικό μου, γιατί με τα άλλα μεθάω! Πίνω ένα ιρλανδέζικο, πολύ soft, γυναικείο. Μπορώ να σας κεράσω! (σ.σ. της φέρνω ένα ποτήρι με κρύο νερό, βάζει ουίσκι) Λοιπόν, σ’ αυτό που με ρωτήσατε, καλύτερα να τηλεφωνήσω του Ορφέα να με συμβουλέψει τι θα πω (γέλια). Αν σας πω ότι δεν είχα ποτέ σχέση μ’ αυτό που λέμε εταιρεία; Νόμιζα ότι είχα σχέση, παρόλα αυτά βγήκαν μερικές δουλειές που μείνανε και σώθηκε το όλο πράγμα. Νομίζω, όμως, πως περισσότερο εφθάρην εκεί…

Είστε σίγουρη γι’ αυτό που λέτε;

Ναι, είμαι σίγουρη, απλώς δεν το χρέωσα ακόμη. Σ’ ένα βαθμό το χρεώνω στη νοοτροπία που είχαν οι εταιρείες και δεν ήταν μόνο η Lyra, η οποία μπορεί και να ήταν απ’ τις καλύτερες περιπτώσεις, διότι έκανα κι άλλες δουλειές αλλού. Στη Libra, ας πούμε, όπως και στο Πολύτροπον, που δεν το θεωρώ εταιρεία. Δεν ένιωσα ως πρόσωπο ότι κάποιοι ενδιαφέρθηκαν για μένα, για να με προωθήσουν ή για να με βοηθήσουν να βρω το δρόμο μου. Ένιωσα τελείως το αντίθετο: Ότι μου δέσμευσαν το χρόνο μου, με καθυστέρησαν πάρα πολύ και δεν μου πρότειναν τίποτα. Εκτός απ’ του Καζαντζή, όλα τα βρήκα μόνη μου. Η διαδικασία ήταν ότι πηγαίναμε κι ακούγαμε demo διαφόρων συνθετών. Τον αγαπημένο μου Μιχάλη Χανιώτη, λόγου χάριν, τον βρήκα εγώ και με το ζόρι έσπρωξα τη συνεργασία μας. Μετά χρωστούσα ακόμη ένα δίσκο και δε μπορούσα να βρω υλικό. Έπρεπε να περιμένω για δέκα χρόνια να γίνει αυτός ο δίσκος και να μη μπορώ να κάνω άλλες δουλειές, επειδή απορρίπτονταν. Τις πρότεινα δηλαδή και τις έκοβαν. Πήρα μυρωδιά μία πολιτική «τον κρατάω στο ψυγείο τον άλλον», που ίσχυε απόλυτα στην περίπτωση μου. Θα βάλω εδώ μία τελεία, όμως, γιατί δε θέλω ούτε μεσ’ στο κεφάλι μου να τό’χω. Θεωρώ ότι ήμουν ένα καλό χαρτί στην ώρα μου, το οποίο έμεινε εκεί άκαυτο. Το ότι έμεινα βέβαια άκαυτο χαρτί, τώρα το απολαμβάνω, τότε όμως ήταν πικρό…Μην ξεχνάμε δεν υπήρχε μόνο η καλλιτεχνική ανάγκη να δημιουργήσω και να επικοινωνήσω με τον κόσμο. Είμαι και μία τραγουδίστρια επαγγελματίας και όλο αυτό με δυσκόλευε στο βιοπορισμό μου. Ένιωθα όλα τα εμπόδια, με κρύβανε! Ακριβώς όπως σας το λέω!

Όλο για τον Περίδη λέμε και πάει αλλού η συζήτηση, αυτό παρατηρώ.

Σωστά! Ο Ορφέας μου πρότεινε μ’ αυτό τον απλούστατο τρόπο που έχει να σε πάει μια βόλτα στον Παράδεισο, τόσο απλό ώστε δε μπόρεσα να ζητωκραυγάσω. Είπα «Ναι, Ορφέα, δεν το δένω και κόμπο», παρότι με διαβεβαίωνε ότι θα τον κάνουμε το δίσκο. Ε μετά χοροπήδησα στο δωμάτιο μου! Πολύ γρήγορα μου τηλεφωνούσε κι άρχισε να μου παίζει τραγούδια, μια κι εγώ ζω στη Θεσσαλονίκη τα τελευταία χρόνια. Κάναμε skype, επίσης, μου διάβαζε στίχους, δοκιμάζαμε τα κομμάτια.

Γιατί φύγατε στη Θεσσαλονίκη;

Κυρίως για προσωπικούς λόγους. Είμαι από τη Θεσσαλονίκη, εκεί έχω ζήσει τον περισσότερο καιρό μου και ήρθε μια τέτοια ισορροπία των πραγμάτων. Ο γιος μου μεγάλωσε, ο πατέρας μου κι εκείνος μεγάλωσε, ο μεγάλος – μεγάλος με είχε πιο πολύ ανάγκη απ’ τον μικρό – μεγάλο. Εδώ η αποστολή εξετελέσθη με την οικογένεια μου. Ήρθαν τα πράγματα σ’ ένα στάδιο ενηλικίωσης, έφτιαξα μια όμορφη οικογένεια στη ζωή μου που εξακολουθεί να είναι όμορφη και αγαπημένη. Ο καθένας μας πλέον ως ενήλικας ζει στο χώρο του. Υπήρχε βέβαια και κάτι που με καλούσε πίσω στη Θεσσαλονίκη.

Όλα τα χρόνια ή τώρα;

Όχι, τώρα, μετά το ’11 δηλαδή. Έκανα το γνωστό καλαμπούρι ότι είμαι οικονομικός μετανάστης και δεν είναι μόνο καλαμπούρι, γιατί έχω και το πατρικό μου εκεί, άρα έχει βάση. Τα έξοδα ζωής εδώ μού ήταν δυσβάστακτα. Γύρισα πίσω επειδή είμαι και άνθρωπος που ζω αρκετά δραματικά τις καταστάσεις. Για κάνα δυο χρόνια ήμουν λίγο drama queen του στυλ «Αθήνα μου, μου λείπεις» ή «Τι θέλω εγώ πάλι πίσω στη φαντασματούπολη», μια και περιείχε όλα τα δικά μου φαντάσματα τα παλιά. Λίγο μου πήρε για να ισορροπήσω και τώρα είμαι εφτά χρόνια πάνω.

Εμφανίζεστε εκεί κάπου, τραγουδάτε;

Ναι, φέτος ενεργοποιήθηκα. Τα χρόνια που μεσολάβησαν περισσότερο εδώ κινήθηκα παρά στη Θεσσαλονίκη. Έκανα live με τη Φωτεινή Βελεσιώτου, με τον Ορφέα μετά στον Σταυρό του Νότου, συνέχεια ήμουν εδώ. Φυσικά κινήθηκα στη γύρα, σε περιοδείες. Κακά τα ψέματα, η Θεσσαλονίκη δεν έχει και πολλούς χώρους. Θα ήθελα να παίζω περισσότερο στη Θεσσαλονίκη και γι’ αυτό προσπάθησα να εμφανίζομαι σε μικρούς χώρους, με σκοπό να γίνουν στέκι και να έχουν διάρκεια. Δυστυχώς το κοινό δεν ήταν το κατάλληλο λόγω των οικονομικών συνθηκών, όπως γίνεται συχνά σ’ αυτές τις περιπτώσεις. Το όνειρο μου δηλαδή, να βγάλω σεζόν στη Θεσσαλονίκη, δε μπόρεσε να γίνει πραγματικότητα, τό’χω κατά νου πάντως. 

Είχατε ποτέ μάνατζερ;

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει η στενή συνεργάτιδα μου, Ελένη Συμεωνίδου, που δεν θα την έλεγα μάνατζερ. Δεν έχει άλλους καλλιτέχνες, ας πούμε, σχετίζεται μαζί μου μόνο και είναι το φίλτρο μου. Καταλαβαίνω ότι είναι ενοχλητικό να τηλεφωνείς σε κάποιον και να πρέπει να «περάσεις» απ’ άλλον πρώτα…

Τη στιγμή που μπορείς να μιλάς απ’ ευθείας με τη Μαρία Φαραντούρη ή τη Δήμητρα Γαλάνη…

Εσείς προσωπικά μπορείτε να το λέτε αυτό! Μην παραβλέπετε, όμως, πως ζούμε στην τυραννία της οικειότητας μ’ αυτά τα ρημάδια τα μέσα που ο καθένας νομίζει πως μπορεί να σηκώσει ένα τηλέφωνο και να εισβάλει στην προσωπική σου ζωή. Εμένα μου συνέβη να μου κάνει παρατήρηση τηλεοπτικός μάνατζερ γιατί δεν το σηκώνω το τηλέφωνο εγώ και το σηκώνει η Ελένη. «Γιατί δε μου δίνεις και μένα τον Βαγγέλη να μιλήσω;» του είπα, εγώ που δεν υπήρξα ποτέ προστατευμένη και ο άλλος δεν ξέρει τι ζόρια μπορεί να τράβαγα. Η Ελένη είναι τώρα τέσσερα χρόνια συνεργάτιδα μου και πριν την παρουσία της έφτασα στο σημείο να νομίζω πως θα κάψω εγκεφαλικά κύτταρα. Τα έκανα όλα μόνη μου, μιλούσα με τα μαγαζιά, κανόνιζα τα σχήματα, ήταν υπεράνθρωπο αυτό το πράγμα. Ο τρόπος, όμως, που γίνεται η προσέγγιση κι απ’ την πλευρά τη δική σας πρέπει λίγο να γίνει πιο κομψός. Δε μπορούμε να τα βάζουμε όλα στο ίδιο σακί. Υπάρχει ένα πρωτόκολλο ευγενείας που πρέπει να τηρείται, διαφορετικά γινόμαστε μπάτε σκύλοι αλέστε. Αν ο άλλος σου μιλήσει με προσβλητικό τρόπο, μόνο τότε να ενοχληθείς, ναι! Το αν θα κάνεις εσύ τον άλλον «νταβατζή» σου ή προστάτη σου, έχει να κάνει με την ποιότητα της σχέσης που έχετε. Υπάρχουν δυστυχώς τέτοιες σχέσεις που άλλοι τις απολαμβάνουν και ίσως μ’ αυτό τον τρόπο να χτίζουν και το ίματζ τους. Εγώ, πάντως, δεν το κάνω για ίματζ! Σημειωτέον, τα τρία πρώτα χρόνια η Ελένη απλά παρακολουθούσε τις κινήσεις μου, όλα μου τα τηλεφωνήματα, τις επαφές μου χωρίς να μιλάει. Κρατούσε σημειώσεις.

Το βρίσκω τρομερά μεθοδικό.

Μα είναι συγκάτοικος μου η Ελένη, στο σπίτι μέσα έχουμε και το γραφείο μας. Μόνη μου το εμπνεύστηκα. Ε, τώρα αν με έναν δημοσιογράφο είμαστε από παλιά φιλαράκια, δεν είμαι κι εγώ απρόσωπη, μιλάμε κατευθείαν. 

Τι θα γίνει μ’ αυτόν τον Περίδη; Θα πούμε και για το δίσκο τελικά;

(γέλια) Μέχρι να μπούμε στην τελική ευθεία, είχα πάντα ένα ερωτηματικό και ο Ορφέας μπορεί να έπαιρνε πίσω την απόφαση του, οπότε εγώ ήμουν έτοιμη να το δεχτώ. Πήγα ταπεινά γιατί ο Ορφέας είναι και μεγαλύτερος μου σε πορεία, σε ιδιότητα – ως δημιουργός – αλλά και ισότιμος τραγουδιστής!

Παρεμπιπτόντως σε εκείνη την παλιά συνέντευξη του, ο Νταλάρας μου είχε πει πως μόνο οι Κατσιμιχαίοι και ο Περίδης δικαιούνται να λένε τα τραγούδια τους.

Αλήθεια! Κι εγώ το επιβεβαιώνω! Μπράβο στον Νταλάρα που το είπε! Όλο και μου πετάγεται στο μυαλό μου κάποιο τραγούδι του Ορφέα που δεν το’ χω πει και ψάχνομαι. Τις προάλλες, στη Θεσσαλονίκη, του τηλεφώνησα: «Αχ, ξέρεις ποιο τραγούδι τραγουδάω συνέχεια; Το ”Εικόν’ αχειροποίητη”. Μου λέει: ”Το πάμε; Πες μου τόνο, τώρα παίρνω την κιθάρα κατευθείαν”»! Βρήκαμε ένα τόνο και πήγαμε να το προβάρουμε στη «Σφίγγα», αλλά από την ίδια μέρα είχα αποφασίσει κατά 50% πως δεν μου «πήγαινε». Ήξερα πως δεν θα τό’λεγα σαν τον Ορφέα και δεν ήθελα να το ακούσω αλλιώς κιόλας. Έχει ένα χάρισμα, όπως η ίδια η αρμονία στη μουσική του, που την έχει και στη συμπεριφορά του. Καμιά φορά θέλω να τον «χαλάσω» για να δω τι έχει μέσα, αλλά δεν τα καταφέρνω, ούτε καν το επιδιώκω. 

Όταν ξεκινήσατε να γράφετε στο στούντιο, είχατε υπόψιν από ποια εταιρεία θα έβγαινε;

Όχι, πηγαίναμε στα τυφλά ακόμη. Αρκετά πελαγωμένοι, αλλά δε φρενάραμε. Ψάχναμε να βρούμε την άκρη με εταιρεία. Εγώ ήθελα να το υποστηρίζαμε και διαδικτυακά το όλο πράγμα, να πω την αλήθεια. 

Παρότι δεν έχετε στενή σχέση με το διαδίκτυο.

Ναι, αλλά όχι στο επίπεδο της επικοινωνίας των τραγουδιών με τον κόσμο. Δοξάζω το Θεό που υπάρχει το διαδίκτυο, όταν άλλοτε οι εταιρείες μπλόκαραν τα τραγούδια μας και μας στερούσαν την επικοινωνία με τον κόσμο. Τα πουλούσαν πολύ ακριβά για δικό τους κέρδος! Θα γελάσει κανείς…Είναι ντροπή να πω εγώ τι πήρα απ’ τους δίσκους μου, θα’ναι σαν να λέω δημόσια «Είμαι βλάκας»! Πέρα απ’ τα δικαιώματα που δεν τα’χω στα χέρια μου, ώστε να μπορώ τουλάχιστον να προχωρήσω σε επανεκδόσεις! Κι ας μην είχα και κέρδος! Ντροπή, αλλά συνέβη όμως!

Ο Περίδης, πάντως, μου έλεγε ότι δεν έχει ιδέα τι γίνεται με τα κλικ στο YouTube και το πως μπορεί κανείς να κερδίσει χρήματα.

Ναι, κι εγώ έχω άγνοια και άρνηση ταυτόχρονα. Δεν το εμπιστεύομαι αυτό το κριτήριο. Σαν ένα φτηνό τζόγο τα βλέπω τα κλικ, χάλια, του στυλ «ξυστό – λαχεία». Αν έχει πάρει πολλά κλικ κάποιος που έχει κάνει μια εκκεντρικότητα αισχίστου είδους, μου αποδεικνύει εμένα κάτι; Πείτε μου, δε μοιάζει λίγο όλο αυτό με το προφυλακτικό με γεύση φράουλα; Συγγνώμη, αλλά μου θυμίζει μια Κρητική μαντινάδα: Άμα δεν σου σηκώνεται μ’ αγγούρι και ντομάτα, τι να την κάνεις φίλε μου την αχινοσαλάτα; Εκεί πάει το πράγμα! Μας έχουν «αυτώσει το αυτό» με όλα τα μαρκετίστικα κόλπα. «Αυτά είναι κόλπα ζόρικα που κάνουν στην Ινδία» που έλεγαν και οι Κατσιμιχαίοι! Ψάχνουμε να βρούμε την ουσία, καταζητείται το αυτονόητο, θέλω να βγάλω αφίσα που να λέει αυτό!

Να το κάνετε.

Κάντε το εσείς, βαριέμαι! Και δεν την πουλάω την ιδέα, τη χαρίζω! Τέλος πάντων, η δουλειά με τον Ορφέα θέλαμε να κυκλοφορήσει, βρεθήκαμε και σε εναγώνια κατάσταση προς το τέλος ώσπου βρέθηκε η αναπαυτική πολυθρόνα που λέγεται «όγδοο», διότι έτσι νιώσαμε. Εγώ τουλάχιστον ένιωσα έτσι από κάθε άποψη, απ’ αυτές τις πολυθρόνες μάλιστα που σου κάνουν μασάζ. Δεν ήταν τόσο το αποτέλεσμα, αλλά το όλο κλίμα στο «όγδοο» που ήρθε να λειτουργήσει ως διορθωτική εμπειρία αναφορικά με ότι έλεγα στην αρχή. Νιώθω ευγνωμοσύνη, χαλαρότητα και το λέω απ’ την καρδιά μου, σοβαρά.

Γιατί τραγουδάτε, κυρία Καλημέρη;

Γιατί είμαι αηδόνι! Δεν το λέω ψωνίστικα του τύπου «Επειδή δεν είμαι καναρίνι», αλλά είμαι ωδικό πτηνό. Κάποια στιγμή συνεργαζόμασταν με τη Μελίνα και όταν ερχόταν η στιγμή να ετοιμαστούμε, πάντα γκρινιάζαμε. «Μπες εσύ πρώτη στο μπάνιο», «Όχι, εσύ μπες»…«Βαριέμαι, βαριέμαι, βαριέμαι» λέγαμε κι οι δυο μας. Σε κάποια φάση τη ρωτάω: «Να σου πω, ρε Μελίνα, μόνο εμείς βαριόμαστε ή έτσι κάνουν κι οι άλλοι;» «Μπα, ξέρω περιπτώσεις» μου απαντάει, «που δε βλέπουν την ώρα να βγουν να τραγουδήσουν»! «Σοβαρά;» τη ρωτάω. Και μετά: «Πως γίνεται; Εμείς γιατί δεν το παθαίνουμε αυτό;» Μου απαντάει: «Γιατί είμαστε αηδόνια και το αηδόνι, ρε κορόιδο, δε θέλει να τραγουδάει. Τραγουδάει μια φορά το χρόνο και κρυμμένο κιόλας, τη νύχτα». Αυτό!

Πιστεύετε ότι μία τραγουδίστρια μπορεί να χτίσει ένα μύθο, να είναι ένα διαχρονικό αηδόνι, χωρίς να γίνει επαγγελματίας;

(σκέφτεται) Πιστεύω ότι μπορεί, όχι μόνο και μία τραγουδίστρια ή τραγουδιστής, αλλά και ο οποιοσδήποτε χωρίς να προβληθεί στην εποχή του ή να αφήσει έντονο το αποτύπωμα του. Κι εσείς με τη δουλειά σας τι νομίζετε ότι κάνετε; Για το στίγμα στο μέλλον κάνετε όσα κάνετε! 

Εγώ κάνω μια δουλειά για την επιβίωση, όπως κι εσείς άλλωστε, που τραγουδήσατε «Ήτανε αέρας» σαν ο Γιώργος Χρονάς να περιέγραφε τη Φλέρυ Νταντωνάκη. Σας τό’χα ξαναπεί, νομίζω.

Ναι και με συγκινεί όποτε τ’ ακούω αυτό! Για το «Ήτανε αέρας» έχω μια μικρή ιστορία: Είχα μιλήσει με τον Γιώργο Χρονά και δε θυμάμαι τώρα αν έκανε αυτή τη σύνδεση εκ των προτέρων ή εκ των υστέρων στο μυαλό του. Μιλάω για τη γυναικεία φιγούρα στο «Ακρογιαλιές – δειλινά» του Τσιτσάνη με τη φιγούρα την «Ήτανε αέρας». Επειδή το «Ακρογιαλιές – δειλινά» σκιαγραφεί ένα νέο κορίτσι που αναζητά τον έρωτα και καταστρέφεται απ’ το πάθος του, έρχεται και κουμπώνει με όσα μου’πε ο Χρονάς, ότι η δική του ηρωίδα είναι τι απέγινε τελικά εκείνο το κορίτσι του Τσιτσάνη. 

Ήταν και ευτυχισμένη η ένωση του Χρονά με τον Καζαντζή σ’ αυτό το τραγούδι.

Το νιώθω κι εγώ άφθαρτο το τραγούδι αυτό, αλλά προσωπικά μου αρέσουν όλα τα τραγούδια του Γιώργου Καζαντζή. Δεν μπορεί να γράψει κακό τραγούδι ο Γιώργος, το πιστεύω. Πιθανώς αν ζούσε στην Αθήνα, να είχε πιο εμπορικό έρεισμα, αλλά εγώ τον έζησα σε προσωπικό επίπεδο, είμαστε φίλοι όλα αυτά τα χρόνια. Έχει κι αυτός μια ρομαντική σχέση με το τραγούδι κι εδώ θέλω να βγάλω απ’ τη μέση τα ηλιοβασιλέματα και το ροζ, όταν μιλάω για ρομαντισμό. Δεν μιλάω γι’ αυτό, ούτε και για τον Μποντλαίρ όμως! Ούτε για το ροζ, ούτε για τους καταραμένους. Μιλάω για έκφραση που έχει ανάγκη την αρμονία και την ομορφιά. Ο Καζαντζής δεν θα μπορούσε να κατασπαράξει τη σχέση του με το τραγούδι, ούτε να κατασπαραχτεί απ’ αυτήν.

Συνεργαστήκατε και με τον Νίκο Μαμαγκάκη εσείς, προλάβατε να δουλέψετε με έναν απ’ τους «μεγάλους».

Για μένα είναι μέσα στην τριάδα, δηλαδή είναι Θεοδωράκης – Χατζιδάκις – Μαμαγκάκης και μετά βάζω όλους τους υπόλοιπους. Είχα την τύχη να τραγουδήσω σε δίσκο μαζί του, τον «Αιφνιδιασμό» με πολλά ποιήματα της Πολυδούρη. Τρομερά sui generis περίπτωση ο Νίκος Μαμαγκάκης και αυτό νομίζω τον κάνει μεταξύ των «μεγάλων». Μερικές φορές θυμώνω και θέλω να το πω: Αισθάνομαι ότι περάσαμε μια περίοδο ειδωλολατρείας και φτιάξαμε τοτέμ, τα οποία όχι ότι δεν το άξιζαν με το έργο τους, αλλά αυτό τελικά δημιούργησε ένα σύμπλεγμα. Γιατί ν’ ακούμε συνέχεια «Αχ, δεν θα υπάρξει άλλος Χατζιδάκις»; Τι λες, ρε, που δεν θα υπάρξει; Χίλιοι Χατζιδάκιδες υπάρχουν έξω που δεν θα τους ανακαλύψεις ποτέ και ούτε θα τους επιτρέψεις να γίνουν Χατζιδάκιδες! Και θα θες άλλα εκατό χρόνια μετά το θάνατο τους, μέχρι να το χωνέψεις. Στο μεταξύ αυτοί θα έχουν χαθεί…

Να σας πω τι μου είχε πει η Χάρις Αλεξίου επ’ αυτού; Ότι, όπως στη Μεταπολίτευση γεμίσαμε από υδροκέφαλα του Θεοδωράκη, έτσι και στο «έντεχνο» των 90s γεμίσαμε από αντίστοιχα υδροκέφαλα του Χατζιδάκι, ώσπου ήρθε ένας αυτόφωτος Μάλαμας και τα σάρωσε όλα!

Είναι φίλη μου η Χαρούλα και την εκτιμώ βαθύτατα! Βέβαια, εσείς πριν είπατε ότι οι τραγουδοποιοί των 90s απ’ τον Σαββόπουλο προέρχονταν περισσότερο. Τίποτα ίσως δεν είναι τόσο αυτόφωτο, όσο φαίνεται, πάντως αυτό που είπε η Χαρούλα είναι παρενέργεια του ίδιου πράγματος, που σας είπα κι εγώ. Φυσικά και όταν έχουμε αυθεντίες, θα έχουμε παράγωγα τους. Ας πούμε, στην Ανατολή υπάρχει η Φεϊρούζ, για την οποία ισχύει το «Μια φορά στα χίλια χρόνια κελαηδούν αλλιώς τ’ αηδόνια». Θα συμβεί κι αυτό!

Όπως και με τον Καζαντζίδη.

Ναι, αλλά σε μια μικρή χώρα μπαίνουν δημιουργικές γραμμές με άξονα κάποια αυθεντία και η διανόηση στηρίζεται εμμονικά σ’ αυτό. Φτάσαμε δηλαδή στο σημείο για να αρθρώσουμε λόγο να πρέπει να μιλάμε με βιβλιογραφία! Διαρκείς αναφορές: Πως τό’πε ο Καστοριάδης κι ο τάδε κλπ. Πρέπει να περάσουμε τα 45 για ν’ αρθρώσουμε λόγο, καταλαβαίνετε;

Εσείς πάλι θα τό’χατε έτοιμο αυτό απ’ τον άντρα σας, τον βιβλιοκριτικό Κώστα Καλημέρη.

Α, ναι; Τα λέει κι ο Κώστας; (γέλια) Δεν ξέρετε, όμως, από ποιον τα έχει μάθει πρώτος ο άλλος! Αν δεν ταιριάζαμε, δεν θα συμπεθεριάζαμε κιόλας…

Πως και κρατήσατε το όνομα του άντρα σας; Πράγματι, είναι ωραίο όνομα.

Βρέθηκα στη δύσκολη θέση να πρέπει ν’ αλλάξω το όνομα μου. Προηγήθηκε η Μελίνα που έκανε «Κανά» το «Κανατά», οπότε εγώ είπα ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιήσω το ήδη αλλαγμένο όνομα. Δεν μ’ άρεσε…Αν έβγαινε η Μελίνα ως Κανατά, θα έβγαινα κι εγώ ως Λιζέτα Κανατά.

Σαν τις αδερφές Μπρόγερ θα ήσασταν.

(γέλια) Είχα την καλή τύχη ο άντρας μου να έχει αυτό το όμορφο όνομα, το οποίο δεν ένιωσα ποτέ σαν ψευδώνυμο. Πήγαινα στο σχολείο του γιου μου κι έλεγα «Είμαι η μαμά του Καλημέρη», η κυρία Καλημέρη. Νιώθω Καλημέρη, είναι δικό μου το όνομα. 

Για να ξαναπάμε στο δίσκο, ξεκινήσατε τα live στο πλαίσιο της προώθησης;

Είχα πρόβλημα ρεπερτορίου ως προς τα live. Όλα τα τραγούδια που ευτύχησα να τραγουδήσω είναι το ένα καλύτερο απ’ τ’ άλλο, δεν είναι όμως τραγούδια εύκολα για το σαββατόβραδο και τη μεγάλη σκηνή αστικών κέντρων.

Δεν είναι εξωστρεφή δηλαδή;

Ακριβώς! Ήθελα, λοιπόν, ο Ορφέας να μου δώσει τραγούδια πιο εξωστρεφή, που να μιλάνε στον κόσμο, χωρίς έκπτωση. Γι’ αυτό το έργο του Ορφέα το θεωρώ πολύ σημαντικό αυτή τη στιγμή. Και τραγουδώντας μαζί του, αλλά και μόνη μου. 

Μιλάτε για τραγούδια «εύκολα», αλλά στο δίσκο έχετε μέχρι και μελοποιημένο Τίτο Πατρίκιο.

Είδατε; Αλήθεια είναι πως είμαι κι εγώ ιδιότροπη με το στίχο. Την ιδέα την είχε ο Ορφέας, ο οποίος είχε ήδη συνεργαστεί με τον στιχουργό Γιώργο Σιδερή στα συγκεκριμένα τραγούδια. Εμένα μου άρεσαν όλοι οι στίχοι του Σιδερή, ακόμα και στα τραγούδια που έμειναν εκτός. Ο στίχος είναι ο αναφλεκτήρας μου εμένα, βιώνοντας δραματικά τα τραγούδια. Ας με πω drama persona και όχι drama queen, μη μας διαβάσει κάνας ψυχίατρος και μας κυνηγάει μετά. Τα ζω δραματικά τα πράγματα.

Πόσο ωραίο είναι να δραματοποιούν οι άνθρωποι τη ζωή τους;

Σίγουρα είναι μαρτυρικό! Μακάρι να είχα κάποιον καλό μέντορα στη νεανική μου ηλικία να μού’λεγε «Τζάμπα πόνος, ρε κορίτσι μου»…Τι νά’κανα, όμως; Δεν με πείθανε. Το κατάλαβα μόνη μου αργότερα.

Είναι μια μορφή αποθεραπείας αυτό;

Βέβαια είναι. Δεν μετανιώνω γιατί κατάφερα κι απόκτησα μια πολύ ωραία γκαρνταρόμπα συναισθημάτων. Εννοώ πως δεν είναι ψεύτικο ρούχο το συναίσθημα που «φοράω». Δικό μου ρούχο είναι το τραγούδι, αλλά το βάζω και το βγάζω. Δεν χρειάζεται να πάσχω πια. 

Εισέρχεστε σε μία κατάσταση που μπαινοβγαίνετε μέσα της.

Ακριβώς και παλιά δεν συνέβαινε. Μ’ ακολουθούσαν οι ρόλοι, ζούσα στα τραγούδια ή αυτά ζούσαν μέσα μου. Υπήρχε ένα μπέρδεμα, μια συνουσία μαρτυρική…Έτσι ήταν η ζωή μου όμως, όχι μόνο τα τραγούδια. Αυτή ήταν η δική μου ανάγνωση του κόσμου. Όπου και να πήγαινα, σε όποιο περιβάλλον, ήθελα αυτού του είδους την ώσμωση, μία συν-ουσία, να μπαίνω μέσα σ’ αυτό κι αυτό να μπαίνει μέσα μου. Αποκόμισα πολλά απ’ αυτή τη στάση μου στη ζωή, και καλά, και κακά. Τα καλά κρατώ ακόμη σαν εφόδια και τα αξιοποιώ, αλλά δεν ζω έτσι πια.

Και πως τραγουδάτε σήμερα; Μπορεί με ότι μόλις είπατε, να δώσατε την αφρόκρεμα των ερμηνειών σας.

Σίγουρα, αλλά σας είπα, δεν είναι ξένο ρούχο, είναι δικό μου και τό’φτιαξα με αίμα και ιδρώτα.

Σας απασχολεί να είναι καλή η φωνή σας στο μέλλον;

Κοιτάξτε, είμαι 50 χρονών και δεν με έχει απασχολήσει μέχρι στιγμής η φωνούλα μου. Το λέω με τρυφερότητα σαν να μιλάω για ένα μικρό κορίτσι. Αντιθέτως, εγώ δεν τη σεβάστηκα όσο θά’πρεπε. Δεν τη γύμνασα και την ταλαιπώρησα με καταχρήσεις. Δεν έκανα ότι κάνει ο μέσος τραγουδιστής, έδινα πάντα βαρύτητα στο συναισθηματικό κομμάτι και δεν μου έμενε χρόνος για το άλλο. Ξέρω ότι κάποια στιγμή θα το πληρώσω και γι’ αυτό λέω με καμάρι ότι είμαι 50 χρονών, αποδεικνύοντας ότι δε συνέβη αυτό! Να, λοιπόν, μπορούμε να τραγουδάμε κι έτσι, δεν χρειάζεται να είμαστε αθληταράδες! Μου χτυπάει στα νεύρα όλη αυτή η μοντέρνα μανία του «well living»…Καλό είναι να συμπεριφέρεται κάποιος καλά στο σώμα του και στην ψυχή του, αλλά ας μη γίνεται μανιέρα και εμμονή, διότι έτσι καταντά πολύ άσχημο. Στο μεταξύ, οι διαπροσωπικές σχέσεις θέλουν και λίγο φωτιά μέσα, βρε αδερφέ, αλλιώς πως θα λιώσει το σίδερο;

Εξ ου και είσαστε κατά των ριάλιτι και των «Μουσικών Ακαδημιών», αφού το – από ψυχής – τραγούδι δεν διδάσκεται. 

Ναι! Δεν το αναιρώ αυτό και εξακολουθώ να νιώθω έτσι, απλά επειδή είμαι μητέρα η ίδια και νιώθω μητέρα όλων των παιδιών που πηγαίνουν στα talent shows, δεν θα ήθελα να τα πικράνω τα παιδιά, θέλω να έχει πλέον κατανόηση η ματιά μου. Ποτέ δεν θα πήγαινα σε κριτική επιτροπή, θα έλεγα ότι θα πούλαγα την ψυχή μου στο διάολο. Μην το γράψετε αυτό…

Για ποιο λόγο; Κάτι παρεμφερές μού είπε και ο Μανώλης Λιδάκης προ εβδομάδων.

Ή μάλλον γράψτε ότι το βλέπω πιο μαλακά σήμερα, διότι δε θα ήθελα να μιλήσω υποτιμητικά έστω και για έναν συνάδελφο, ο οποίος βρίσκεται στην κριτική επιτροπή για λόγους που μπορεί να μη γνωρίζω. Μόνο γι’ αυτό σας ζήτησα πριν να «συμμαζέψετε» την άποψη μου επ’ αυτού. 

Τι περιμένετε από δω και πέρα;

Το είπα πολύ πηγαία στην πρεμιέρα μας στη «Σφίγγα», παρότι μιλάω σπάνια στον κόσμο, ειδικά τώρα που’μαι με τον Ορφέα. Είπα «Μ’ αυτό το δίσκο και με τα τραγούδια μου που φέρουν την υπογραφή του Ορφέα, μπορώ πλέον να συνεχίσω την πορεία μου στο τραγούδι σαν μια βόλτα». Και η ίδια εξεπλάγην όπως το εξέφρασα! Δεν είμαι προληπτική και δε φοβάμαι να δηλώσω μια ολοκλήρωση και ένα χόρτασμα απ’ το τραγούδι. Στην κορυφή λοιπόν της μέσης ηλικίας των 50 χρόνων, που βρίσκομαι, μπορώ ν’ απολαμβάνω καλύτερα τις γεύσεις, χωρίς να πεινάω. Είμαι πια σε μια θέση πολυτέλειας.

Είχε χτυπήσει όλα αυτά τα χρόνια το τηλέφωνο σας από κάποιον σημερινό συνθέτη;

Συνθέτες…(σκέφτεται) Εγώ ειλικρινά, ζητώ συγγνώμη απ’ αυτούς που’ναι συνθέτες και δεν τους γνωρίζω, αλλά πραγματικά δεν γνωρίζω συνθέτες τη σήμερον ημέρα. Δεν λέω ότι δεν υπάρχουν, αλλά δεν έχουν πέσει στην αντίληψη μου. Ούτε το λέω για να υποτιμήσω τη δημιουργική τέχνη του καθενός, αλλά για να διαχωρίσω κάπως τα πράγματα. Τραγουδοποιός δεν είναι μόνο αυτός που λέει τα τραγούδια του, αλλά κι αυτός που φτιάχνει τραγούδια. Τραγουδοποιοί, λοιπόν, υπάρχουν πολλοί, συνθέτες όχι…Μόνο ο Καζαντζής έρχεται στο μυαλό μου ως συνθέτης με τις παρτιτούρες του, τις φούγκες του και όλα, που τα είχα δει μόνο στον Μαμαγκάκη.  

Μιλάμε τόση ώρα και δεν έχουμε αναφερθεί καθόλου στον Θανάση Παπακωνσταντίνου.

Υπάρχει μια παρεξήγηση για τον κόσμο με το όνομα Καλημέρη σε σχέση με τον Θανάση και με τον Σωκράτη και με ότι συνεπάγεται η «σχολή της Θεσσαλονίκης» κλπ. Εγώ δεν αισθάνθηκα ότι ανήκα ποτέ μέσα σ’ όλο αυτό και ούτε κατηγορώ τον κόσμο αν με ταύτισε. Για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομα τους, εγώ συνέπραξα με τον Σωκράτη μόνο στην αρχή της καριέρας μου, τραγουδώντας τα τραγούδια της αδερφής μου, και δισκογραφικά δεν συναντηθήκαμε ποτέ πέραν φωνητικών που έκανα στους δίσκους του κι εκείνο το ντουέτο μας στη «Σαλώμη». Με τον δε Θανάση, τραγούδησα μόνο στον «Βραχνό Προφήτη» του και μεγάλη μου τιμή! Απ’ τον Θανάση, επίσης, γνώρισα τον Μιχάλη Χανιώτη που ήταν φιλαράκια. Δεν μου πέφτει επομένως λόγος, ούτε έχω άποψη.

Θέλω να μου περιγράψατε μία – δύο εικόνες απ’ την παιδική σας ηλικία με την αδερφή σας και τους γονείς σας.

Μια στιγμή ρουτίνας: Εγώ με τη Μελίνα στο παιδικό δωμάτιο. Παίζω κιθάρα κι εκείνη τραγουδάει αγαπημένα τραγούδια της εποχής, σαν του Νικόλα Άσιμου. Η μητέρα μας ανοίγει την πόρτα εκνευρισμένη και λέει «Επιτέλους θα κάνετε καμιά δουλειά, τι κορίτσια είστε εσείς;» Ο πατέρας μου νά’ναι λίγο υπεράνω, να μην ασχολείται. Αυτό πάντως, η σχέση μου με τη Μελίνα και το τραγούδι που μας ένωνε από πάντα! Γίναμε πιο πολύ αδερφές με τη Μελίνα μέσω του τραγουδιού, το τραγούδι μας αδελφοποίησε και όχι η συγγένεια αίματος. Επίσης, με τη Μελίνα γράφαμε κασέτες και τις μοιράζαμε σε συγγενείς. Δυστυχώς δεν σώθηκε καμία, εκτός κι αν μας διαβάσει κανείς τώρα και φανερώσει κάτι απ’ τα κιτάπια του (γέλια). Μία ακόμη σκηνή, όχι ρουτίνας: Είμαστε στο σαλόνι και βλέπουμε τηλεόραση ως τις 12, γιατί μετά το πρόγραμμα τελείωνε. Εγώ και η Μελίνα ξαπλωμένες στο χαλί και η μαμά μας άκουγε στο τηλέφωνο το λαχείο. Τη δουλεύαμε πάρα πολύ γι’ αυτό…Θεός σχωρέστην, «έφυγε» το 2000. Κάποια στιγμή, βέβαια, κέρδισε. Όχι μεγάλο ποσό, ένα αυτοκίνητο αγοράσαμε. 

Σας ελκύει ο κόσμος των νεκρών εκεί που οι άλλοι τον φοβούνται;

Τον νιώθω τον κόσμο των νεκρών, όχι ότι έχω τη σκέψη του. Είμαστε συγκοινωνούντα δοχεία όλοι οι άνθρωποι και το πνεύμα είναι κάτι που ρέει απ’ τον έναν στον άλλον και δεν είναι δυνατό να χαθεί. Αν η φυσική οντότητα φθείρεται και φεύγει, το οτιδήποτε υπήρξε ένας άνθρωπος, σίγουρα το κουβαλάμε, το γευόμαστε και το νιώθουμε.

Τελειώσαμε, κυρία Καλημέρη. Σας ευχαριστώ πολύ.

Εγώ σας ευχαριστώ γι’ αυτή τη συνέντευξη – ψυχοθεραπεία. 

* Ο δίσκος της Λιζέτας Καλημέρη «Εν φλύα» σε μουσική Ορφέα Περίδη και στίχους Γιώργου Σιδερή, κυκλοφορεί από το Ogdoo Music Group.

** Η Λιζέτα Καλημέρη & ο Ορφέας Περίδης εμφανίζονται στη μουσική σκηνή «Σφίγγα» (Ακαδημίας & Ζωοδόχου Πηγής) τα Σάββατα 30/3, 6/4 και 13/4. Τιμή εισόδου στο μπαρ: 13 ευρώ με μπίρα ή κρασί