Συ-ριζικό κακό

Η κυρίαρχη άποψη για την ηθική εδράζεται σε ένα σύστημα απαγορεύσεων, το οποίο μπορεί βέβαια να έχει ιστορική αξία, δεν παύει -όμως- να αποτελεί μια απλοποιημένη διαδικασία επιβολής με στόχο την δημιουργία ενοχών και τη χειραγώγηση. Παρ’ όλα αυτά, η ηθική δεν κρίνει αν μία πράξη είναι καλή ή κακή, δίκαιη ή άδικη, αλλά την επιλογή αυτή καθαυτή. Δηλαδή, είτε πρόκειται για μια επιλογή που κάνουμε a priori –με βάση την λογικότητα του ανθρώπου– είτε κάνουμε a posteriori –με βάση την ανθρώπινη εμπειρία–, το αποτέλεσμα μίας πράξης δίνει σ’ εμάς όλα εκείνα τα λογικά επιχειρήματα, ώστε να κρίνουμε αν η επιλογή είναι καλή ή κακή. Με άλλα λόγια, για να κρίνουμε μια επιλογή είτε θα αναζητήσουμε τον υποκειμενικό γνώμονα ή την υποκειμενική αρχή κάτω από την οποία έγινε η πράξη είτε θα κρίνουμε τις συνέπειές της.

Η αλήθεια είναι πως δυσκολεύτηκα αρκετά να διαμορφώσω μια εικόνα για το τι συμβαίνει στον Σύριζα μετά τις εθνικές εκλογές, διότι η δημόσια σφαίρα κατακλύστηκε από ρητορικές που επικεντρώνονταν κυρίως στις προθέσεις και στα κίνητρα των εμπλεκόμενων μερών. Όμως, οι προθέσεις και τα κίνητρα του καθενός δεν βοηθούν την λογική, ώστε αυτή να κρίνει αν οι επιλογές που έγιναν στο κόμμα είναι καλές ή κακές, κι αυτό γιατί δεν αποτελούν επαρκή κριτήρια των πράξεων. Δεν τα γνωρίζει κανένας άλλος, εκτός από τους ίδιους τους ενεργητές . Άρα, καμία λογική δεν μπορεί να εξασφαλίσει μία κρίση προσωπικών κινήτρων και προθέσεων για το αν οι πράξεις είναι ορθές ή εσφαλμένες. Χρειάζεται η πράξη αυτή καθαυτή για να δούμε αν οι επιλογές των μελών της Ομπρέλας, των 6+6 και γενικότερα των πολιτικών συμπτωμάτων της ελληνικής Αριστεράς λειτούργησαν με τρόπο ηθικό.

Τα λογικά δεδομένα δεν είναι αν οι ομάδες αυτές είχαν προσωπικά συμφεροντολογικά κίνητρα ή επιζητούν να κρατήσουν τη βουλευτική τους έδρα ή επιθυμούν να εξασφαλίσουν την «ηγεμονία» της δικής τους τάσης στο χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αυτά που γνωρίζουμε και πρέπει να κρίνουμε λογικά είναι τρία αποτελέσματα (φαινόμενα) πράξεων. Πρώτον, το γεγονός πως αναγνώρισαν ως ισότιμο διεκδικητή στην προεδρία του κόμματος τον Στέφανο Κασσελάκη, δεύτερον, η άρνηση να αποδεχτούν το αποτέλεσμα της δημοκρατικής διαδικασίας, στην οποία και οι ίδιοι συμμετείχαν και τρίτον, ο χρόνος και ο τρόπος απόσχισής τους από την κοινοβουλευτική ομάδα του Σύριζα. Πάμε να δούμε ένα ένα τα δεδομένα, ώστε να κρίνουμε αν και σε ποιο βαθμό οι επιλογές της Ομπρέλας και των 6+6 έγιναν σύμφωνα με έναν καλό ή κακό ηθικό γνώμονα, αλλά και αν έγιναν με βάση κάποιες ροπές που σκοπό είχαν να ωφελήσουν τις τάσεις τους, αδιαφορώντας αν κάτι τέτοιο βλάψει το κόμμα τους.

1. Η αποδοχή της υποψηφιότητας του Στέφανου Κασσελάκη από τα πολιτικά όργανα του Σύριζα, σηματοδότησε εξαρχής το ελάχιστο που χρειάζεται ένα μέλος να διεκδικήσει με πολιτικούς όρους την προεδρία του κόμματος. Αν η Έφη Αχτσιόγλου και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος αρνούνταν από την αρχή να συμμετέχουν στην εκλογική διαδικασία με επιχείρημα την πολιτική ασυμφωνία και ιδεολογική απόσταση με το πρόσωπο του Κασσελάκη, η άρνησή τους αυτή θα κρίνονταν ηθικώς ορθή και η απόσχισή τους από το κόμμα θα ήταν πολιτικά αιτιολογημένη και συνεπής. Κάτι τέτοιο δεν συνέβη. Επομένως, η Αχτσιόγλου και ο Τσακαλώτος ενήργησαν με βάση έναν κακό ηθικό γνώμονα.

2. Αναφορικά με το δεύτερο δεδομένο, ας ξεκινήσουμε με μία ερώτηση, ώστε να κρίνουμε επί τη βάσει των συνεπειών μιας πράξης. Η άρνηση αποδοχής του αποτελέσματος των δημοκρατικών εσωκομματικών εκλογών είχε τη μεγαλύτερη δυνατή ωφέλεια για το κόμμα και την κοινωνία; Σαφώς και όχι, διότι κάθε διάσπαση δημιουργεί σύγχυση, ανησυχία, αβεβαιότητα και ανασφάλεια στα μέλη και τους ψηφοφόρους καθώς βρίσκονται μπροστά σε διλήμματα για τα οποία δεν ευθύνονται οι ίδιοι/ες. Ωφέλεια σε μεγάλο βαθμό υπάρχει μόνο στους ενεργητές.

3. Το τρίτο δεδομένο είναι ίσως το πιο σημαντικό, διότι δηλώνει την ύπαρξη της κακοήθειας, την οποία συναντά κανείς τις περισσότερες φορές σε ακραία πολιτικά σχήματα και ιδεολογίες. Αν το αποτέλεσμα της διαδικασίας δεν ήταν το επιθυμητό για την Αχτσιόγλου, τον Τσακαλώτο και τις ομάδες τους, και την ίδια βραδιά των αποτελεσμάτων παραιτούνταν από μέλη του κόμματος και της κοινοβουλευτικής ομάδας, επιλέγοντας μια εξωκοινοβουλευτική προσπάθεια για τις επόμενες εκλογές, η πράξη τους αυτή θα σηματοδοτούσε μια πολιτική στάση που θα εδράζονταν στην συνεπειοκρατική αρχή της μεγαλύτερης ωφέλειας για τους ψηφοφόρους και την κοινωνία (όπως φάνηκε από την επιλογή του Νίκου Παππά). Δεν έγινε κάτι τέτοιο. «Χρονοτριβώντας», έδειξαν πως η επιλογή τους να παραμένουν στον Σύριζα για αρκετό διάστημα, σκοπό είχε την οργάνωση μιας αυτόνομης κοινοβουλευτικής ομάδας, παρόλο που εκλέχθηκαν με τον Σύριζα. Μάλιστα, ο τρόπος φανέρωσης αυτής της ομάδας στον πρόεδρο της βουλής και όχι στα όργανα του κόμματος, δείχνει μια κακή επιλογή που στερείται κάθε ηθικής ορθότητας και εξηγείται κυρίως με βάση την κακοήθεια της ανθρώπινης φύσης.

Εκτός όμως από τις διαπιστώσεις των κακών επιλογών των ομάδων εντός του Σύριζα υπάρχουν και οι ερμηνείες των κακών ηθικών γνωμόνων που ακολούθησαν. Αρχικά, αυτό που συνενώνει και θεμελιώνει τα παραπάνω λογικά δεδομένα είναι πως οι επιλογές έγιναν από έλλογα όντα και οι πράξεις τους μπορούν να καταλογιστούν. Ο Φίλης, ο Βίτσας, ο Σκουρλέτης κοκ. δεν λειτούργησαν σαν μαινάδες, θολωμένοι από τη μανία που δημιούργησε ο φόβος να χάσουν το κόμμα του ή ο φθόνος προς έναν ξένο που έγινε αρχηγός. Η ρητορική τους ήταν μία ρητορική έλλογων όντων που οι πράξεις και τα λόγια τους, ανεξαρτήτως προθέσεων και κινήτρων, μπορούν να καταλογιστούν. Επίσης, εν σχέσει με τον καταλογισμό των πράξεων, υπάρχει και μία σημαντική ερμηνεία αναφορικά με την προσωπικότητα του ανθρώπου. Έχοντας εκούσια κάνει μια κακή επιλογή, ως παλαιά στελέχη του κόμματος ζητούν μία εξαίρεση. Παρόλο που έθεσαν κανόνες λειτουργίας του καταστατικού και του κόμματος, ζητούν για τους εαυτούς τους μία εξαίρεση. Δηλαδή έβαλαν κανόνες που οι ίδιοι δεν θέλησαν να ακολουθήσουν. Αυτό, τόσο στον Καντ όσο και στην Άρεντ, δημιουργείται εξαιτίας μιας μηχανικής φιλαυτίας, ενός εγωισμού και μιας ματαιοδοξίας. Αυτά είναι ελαττώματα του πολιτισμού, είναι αποτελέσματα της συμβίωσης τόσων τάσεων και ομάδων μέσα στους κόλπους της σύγχρονης Αριστεράς.

Οι πολιτικές ροπές προς το κακό, ίσως υπάρχουν λόγω των ιστορικών καταβολών της μεταπολιτευτικής Αριστεράς και σίγουρα μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού. Δηλαδή, παρόλο που η αριστερά ιδεολογικά έχει επιλέξει τους σωστούς ηθικούς γνώμονες, λόγω της αδυναμίας των αριστερών κομμάτων και των προσώπων να αντισταθούν στο καπιταλιστικό σύστημα, δεν μπορούν να σταθούν στο σωστό ύψος χωρίς υπαρκτό και ρεαλιστικό σημείο ιδεολογικής αναφοράς. Αυτή είναι μια ασθένεια της σύγχρονης Αριστεράς και αιτιολογεί την πολιτική ευθραυστότητά της. Μια δεύτερη ερμηνεία αυτών των ροπών προς το κακό είναι η τάση της Ομπρέλας και των 6+6 να αναμειγνύουν την ηθική πηγή της ελεύθερης βούλησής τους με μια ανήθικη. Εκ των υστέρων, έφτιαξαν στη συνείδησή τους ένα αμάλγαμα πολιτικών αιτιάσεων, επικαλούνται πολιτικές και ιδεολογικές ανεπάρκειες του Κασσελάκη, για να αποκρύψουν είτε φαύλες πράξεις ή άλλες προσπάθειες να επωφεληθούν από τις πράξεις τους, αποβλέποντας σε κάποιο απώτερο συμφέρον. Μια τέτοια σύγχυση των ηθικών κανόνων ονομάζεται φαυλότητα. Η τρίτη και χειρότερη ερμηνεία των πολιτικών ροπών τους, σχετίζεται με την εξαρχής αποδοχή των κακών υποκειμενικών κανόνων. Δηλαδή, είχαν από πριν επιλέξει να κάνουν το κακό χωρίς να κρύβουν την πηγή της ελεύθερης βούλησής τους και τα συμφέροντα στα οποία αποσκοπούν. Έτσι, συνειδητά αποδέχτηκαν έναν κακό ηθικό νόμο, που φτάνει ή ξεπερνά τα όρια της πολιτικής διαστροφής. Μια τέτοια διαστροφή των ηθικών κανόνων ο Καντ την ονομάζει corruptio, δηλαδή διαφθορά.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε πως το Συ-ριζικό κακό είναι η ροπή της Ομπρέλας και των 6+6 να προτιμήσουν την ικανοποίηση της φιλαυτίας τους έναντι του ηθικού νόμου, με αποτέλεσμα να την υιοθετήσουν στον γνώμονά τους ως επαρκές κίνητρο για πράξη. Υπ’ αυτή την έννοια, η ηθική/αγαθή πολιτική πράξη, την οποία προστάζει ο ηθικός νόμος και το ηθικό πλεονέκτημα της αριστεράς, μπήκε σε δεύτερη μοίρα, υποτάχθηκε στις ροπές των μελών των τάσεων, νοθεύτηκε και διαστρεβλώθηκε. Αυτή η συστηματική και επαναλαμβανόμενη νοθεία και πολιτική διαστρέβλωση ρίζωσε μέσα τους, δικαίωσε τις επιλογές τους να πράξουν σύμφωνα με την κακή υποκειμενική αρχή που είχαν επιλέξει και εν τέλει δικαιολόγησε τις κακές πράξεις τους.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr