«Studieren, Propagadieren, Organisieren»: Η πορεία προς το 21ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Μεταξύ 30ής Ιανουαρίου και 14ης Φεβρουαρίου δημοσιεύθηκαν στον Ριζοσπάστη οι «Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ» για το επερχόμενο 21ο Συνέδριο του κόμματος, το οποίο θα πραγματοποιηθεί κάποια στιγμή τους θερινούς μήνες του 2021, επιδημίας επιτρέπουσας. Βάσει του καταστατικού του το ΚΚΕ διενεργεί συνέδριο ανά τέσσερα χρόνια, κάτι που τηρεί απαρέγκλιτα από τη μεταπολίτευση κι έπειτα. Η διαδικασία ορίζει τη δημοσίευση των «Θέσεων της Κ.Ε. του ΚΚΕ» στο επίσημο όργανο της Κ.Ε., στον Ριζοσπάστη.

Οι θέσεις τίθενται σε εσωκομματική και δημόσια διαβούλευση· η εσωκομματική διενεργείται σε όλα τα επίπεδα οργάνωσης του κόμματος, όπου τα αντίστοιχα σώματα εμπλουτίζουν, εξειδικεύουν, συνδιαμορφώνουν και ψηφίζουν τα προτεινόμενα κείμενα, ενώ η δημόσια μέσω του Ριζοσπάστη και της Κομμουνιστικής Επιθεώρησης, όπου μπορεί όποιος/α επιθυμεί είτε μέλος είτε φίλος/η του κόμματος να τοποθετηθεί πλατιά, οριζόντια και δημόσια.

Η δημοσίευση των θέσεων του 21ου Συνεδρίου, με κεντρικό σύνθημα «Δυνατό ΚΚΕ Νους· Καρδιά· Οργανωτής της Εργατικής – Λαϊκής Πάλης για τον Σοσιαλισμό», μας ξάφνιασε, μιας και περιλάμβανε τρία διακριτά κείμενα, τα οποία δημοσιεύτηκαν σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις του Ριζοσπάστη και θα συζητηθούν σε ξεχωριστές συνεδριάσεις των οργάνων. Οι κεντρικοί άξονες των κειμένων είναι, με σειρά δημοσίευσης:

* «Το κόμμα ως καθοδηγητής του επαναστατικού εργατικού κινήματος, της κοινωνικής συμμαχίας στην πάλη για τον σοσιαλισμό – κομμουνισμό. Ο απολογισμός και τα συμπεράσματα από τη δράση της Κεντρικής Επιτροπής και όλου του κόμματος από το 20ό στο 21ο Συνέδριο».

* «Η σημερινή διεθνής πραγματικότητα. Το πολιτικό – στρατιωτικό πλαίσιο του σύγχρονου κόσμου. Η κατάσταση στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα και η δράση του ΚΚΕ. Οι εκτιμήσεις του ΚΚΕ για τις εξελίξεις, την εγχώρια οικονομία και στο αστικό πολιτικό σύστημα».

* «Η ταξική διάρθρωση της ελληνικής κοινωνίας. Η κατάσταση της εργατικής τάξης. Το εργατικό – Συνδικαλιστικό κίνημα. Η Κοινωνική Συμμαχία και η παρέμβαση του ΚΚΕ».

Τα τρία κείμενα των συνολικά 149 θέσεων και των 162 σελίδων συνομιλούν μεταξύ τους με έναν ιδιότυπο τρόπο, επαναλαμβάνονται σε κάποιο βαθμό και βρίθουν αμφισημιών -το τελευταίο ίσως οφείλεται στην «εφήμερη» φύση των θέσεων. Πρόκειται για κείμενα υπό συζήτηση, άρα ανοιχτά στην ενδεχομενικότητα.

Κεντρικό στόχο του συνεδρίου αποτελεί η ανάγκη «…να γίνεται ακόμα πιο διακριτός ο ρόλος του ΚΚΕ ως ισχυρής οργανωμένης ιδεολογικοπολιτικής – εργατικής – λαϊκής πρωτοπορίας σε πλατιές εργατικές – λαϊκές δυνάμεις. Να γίνει ακόμα πιο διακριτός ο ρόλος του κόμματος ως του φορέα των νέων ιδεών της επαναστατικής κοινωνικής προοπτικής, της απάντησης στα μεγάλα ζωτικά προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί και απαιτούν επιτακτικά τη λύση τους στον 21ο αιώνα».

Ενώ το πρώτο κείμενο, το οποίο αναλώνεται σε ζητήματα ιδεολογικοπολιτικής θωράκισης, εσωκομματικής λειτουργίας και προετοιμασίας του κόμματος, αποτελεί το πρίσμα διαμέσου του οποίου πρέπει να ιδωθούν και αναλυθούν τα επόμενα κείμενα, που αφορούν το διεθνές οικονομικοπολιτικό περιβάλλον και μια εξαντλητική ανάλυση της ταξικής διάρθρωσης της ελληνικής κοινωνίας.

Δηλαδή, σε αυτή την περίπτωση, το κόμμα (ως συλλογικό πολιτικό υποκείμενο ΚΚΕ, αλλά και ως θεσμός) αποτελεί τόσο εργαλείο ανάλυσης και κατανόησης της πραγματικότητας, όσο και μέσο ανατροπής. Ωστόσο το κόμμα νέου τύπου αποτελεί, στη μαρξιστική – λενινιστική παράδοση, το πρωτοπόρο τμήμα της εργατικής τάξης, δηλαδή ένα συλλογικό πολιτικό υποκείμενο κομμάτι της κοινωνίας. Συνεπώς θα αξιοποιηθεί ως μέτρο της πραγματικότητας ή ως εργαλείο ανάλυσης της;

Στο πρώτο κείμενο διαπιστώνεται η ελλιπής αφομοίωση του προγράμματος του κόμματος (19ο Συνέδριο 2013), που έχει αποτέλεσμα, αλλά ταυτόχρονα απορρέει, από την αδύναμη ιδεολογική κατάρτιση των οργάνων και των στελεχών. Φαινόμενα που είχαν παρατηρηθεί και στο προηγούμενο 20ό Συνέδριο (2017), γι’ αυτό και η Κ.Ε. επιχειρεί μια αναλυτική περιγραφή της ευκταίας λειτουργίας ενός επαναστατικού κόμματος, πραγματικά ένα εγχειρίδιο για κάθε αριστερό κόμμα, απόλυτα χρήσιμη και απαραίτητη παρέμβαση, η οποία, ωστόσο, θυμίζει περισσότερο ιδεολογικό μάθημα και λιγότερο θέσεις συνεδρίου.

Από την πληθώρα εκδόσεων και εκδηλώσεων όλη την προηγούμενη τετραετία και με την αφορμή της συμπλήρωσης των 100 ετών από την ίδρυση του κόμματος, σε συνδυασμό με τη συνεχή αναφορά στην ανάγκη ιδεολογικοπολιτικής ενίσχυσης των στελεχών και των μελών, προκύπτει μια προτεραιοποίηση της ιδεολογικής πάλης, μάλλον στη λενινιστική λογική του «χωρίς επαναστατική θεωρία δεν μπορεί να υπάρχει επαναστατικό κίνημα».

Μολαταύτα, όπως τονίζουν γλαφυρά οι Μαρξ και  Ένγκελς, η ταξική πάλη προκύπτει από τον συνδυασμό της οικονομικής, ιδεολογικής και πολιτικής πάλης και πιο συγκεκριμένα στο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» βρίσκουμε ότι «κάθε ταξικός αγώνας είναι πολιτικός αγώνας».  Άρα πώς επιχειρεί το ΚΚΕ να γεφυρώσει τις δυο αντικειμενικές αναγκαιότητες;

Ενδεχομένως στη συνεχή υπενθύμιση της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ θεωρίας και πράξης και στην προτροπή προς τα στελέχη του κόμματος να στρέφονται στη θεωρία για να γενικεύσουν τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν στην πράξη να βρίσκεται η απάντηση.

Οι αναλύσεις του διεθνούς περιβάλλοντος (δεύτερο κείμενο) και της ταξικής διάρθρωσης της ελληνικής κοινωνίας (τρίτο κείμενο) είναι σχοινοτενείς και σχολαστικές, οπότε οποιαδήποτε προσπάθεια παρουσίασής τους θα τα αδικούσε, όμως, δεδομένου ότι είναι προσβάσιμα ηλεκτρονικά, προτείνουμε να τα συμβουλευτείτε. Παρ’ όλα αυτά μπορούμε να τονίσουμε ότι, σύμφωνα με το ΚΚΕ, έχει οξυνθεί η βασική αντίθεση κεφαλαίου – εργασίας, ενώ στα καθ’ ημάς η κατάσταση της εργατικής τάξης δυσχεράνθηκε περαιτέρω μέσα από τη δεκαετή οικονομική κρίση και δεν βελτιώθηκε με την αναιμική ανάπτυξη.

Ιδιαίτερη σημασία, για το κίνημα εν γένει, αποκτούν η κριτική και ο σχεδιασμός που γίνεται για την παρέμβαση του ΚΚΕ στο συνδικαλιστικό κίνημα. Το ΚΚΕ εξακολουθεί, ορθώς κατά τη γνώμη μας, να επιμένει στην ανασύνταξη του συνδικαλιστικού κινήματος προτείνοντας τη διάταξη σε παραγωγική / κλαδική βάση και όχι με ομοιοεπαγγελματικά χαρακτηριστικά, επί της ουσίας ακολουθεί μια εδαφοπαραγωγική διευθέτηση, η οποία ακολουθεί τα χαρακτηριστικά της ίδιας της παραγωγής.

Με μια ιδιαιτέρως αυτοκριτική διάθεση αναλύεται η ορθή σχέση κόμματος – συνδικάτου και τονίζεται η αναγκαιότητα της παρέμβασης σε κάθε συνδικαλιστικό χώρο, ακόμη και σε εκείνους που οι δυνάμεις του ΚΚΕ δεν έχουν ισχυρή παρουσία. Ενώ ξεκαθαρίζεται ο ρόλος του ΠΑΜΕ ως ενός μετωπικού σχήματος, το οποίο δεν έχει ούτε πολιτική, ούτε οργανωτική ευθύνη και σίγουρα δεν αποτελεί συνδικαλιστικό όργανο, πολλώ δε μάλλον συνδικαλιστική οργάνωση.

Η πολιτική «αντεπίθεσης» που σκοπεύει να ακολουθήσει το ΚΚΕ το επόμενο διάστημα δεν μας κάνει εντύπωση, μιας και εκκινεί από πολύ νωρίτερα. Προάγγελοι ήταν τόσο η διεκδίκηση ρόλου, με έναν μάλλον ιδιόμορφο τρόπο, στο τελευταίο συνέδριο της ΓΣΕΕ όσο και οι επιλογές κοινής πορείας σε μια σειρά συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις (κυρίως του δημοσίου τομέα), αλλά και στο φοιτητικό κίνημα το τελευταίο διάστημα.  Όμως αυτό που μας κάνει εντύπωση είναι η επιμονή στην ενασχόληση με τα πρωτοβάθμια σωματεία. Είναι λογικό να προτείνεται η κομματική παρέμβαση στη βάση, ωστόσο στη μαρξιστική – λενινιστική λογική οι οργανώσεις συγκροτούνται από πάνω προς τα κάτω.

Συνοψίζοντας οι θέσεις της Κ.Ε. του ΚΚΕ παρουσιάζουν πληθώρα χρήσιμων στοιχείων, έναν υγιή προβληματισμό για την εσωκομματική λειτουργία ενός αριστερού κόμματος, όπως και τη σχέση του εν λόγω κόμματος με το κίνημα. Προτεραιοποιείται η ιδεολογικοπολιτική θωράκιση του κόμματος και η ανασύνταξη του συνδικαλιστικού κινήματος ξεκινώντας από τη βάση του.

Το κυριότερο είναι ότι και στα τρία κείμενα, όπως και στις κεντρικές πρωτοβουλίες του ΚΚΕ το προηγούμενο διάστημα, διακρίνεται μια πρόθεση για ανάληψη πρωτοβουλιών και συμμετοχή σε κοινωνικές δράσεις σε συνεργασία με άλλους πολιτικούς παίκτες. Το τελευταίο, χωρίς να σημαίνει κατ’ ανάγκην πολιτική σύμπλευση όμως, δεδομένης της τεταμένης οικονομικοπολιτικής περιόδου που διανύουμε, μπορεί να παραγάγει ενδιαφέρουσες διαδικασίες.

* «Studieren, Propagadieren, Organisieren» = «Να μελετάμε, να προπαγανδίζουμε, να οργανώνουμε» Karl Liebknecht

** Η Αιμιλία Βήλου είναι υποψήφια δρ. Πολιτικής Επιστήμης

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr