Μεγαλύτερες πυρκαγιές από του Αμαζονίου σαρώνουν την Αφρική – Τι λένε οι επιστήμονες

Την ώρα που η παγκόσμια κοινή γνώμη παρακολουθεί συγκλονισμένη την ανυπολόγιστη καταστροφή στο τροπικό δάσος του Αμαζονίου στη Βραζιλία και σε άλλες οκτώ χώρες της Λατινικής Αμερικής, αλλά και την απροθυμία τόσο των ΗΠΑ, όσο και της ίδιας της βραζιλιάνικης κυβέρνησης να αντιδράσουν, η Αφρική παραμένει για μια ακόμη φορά στο περιθώριο του ενδιαφέροντος των διεθνών ΜΜΕ.

Σύμφωνα με το παγκόσμιο παρατηρητήριο πυρκαγιών της NASA, τα τεράστια τροπικά δάση της υποσαχάριας Αφρικής στο Κονγκό, την Ανγκόλα, τη ΛΔ του Κονγκό, την Τανζανία και τη Ζάμπια, βρίσκονται σε πύρινο κλοιό που ξεπερνά κατά πολύ σε μέγεθος τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αμαζονίου.

Σύμφωνα με το Bloomberg, μόνο μέσα σε 48 ώρες σημειώθηκαν 6.902 πυρκαγιές στην Ανγκόλα, ενώ ο αριθμός ξεπερνά τις 10.000 αν συνυπολογιστούν οι πυρκαγιές που ξέσπασαν κατά το ίδιο 48ωρο (22-23 Αυγούστου) στη ΛΔ του Κονγκό. Για να γίνει σαφές το μέγεθος του προβλήματος, αρκεί να αναφέρουμε ότι τις ίδιες ώρες στη Βραζιλία σημειώθηκαν 2.000 πυρκαγιές.

Η εικόνα που καταγράφει το παρατηρητήριο της NASA είναι σοκαριστική: Ολόκληρη η περιοχή της υποσαχάριας Αφρικής που καλύπτεται από πυκνή τροπική βλάστηση έχει χιλιάδες κόκκινες κουκκίδες που αντιπροσωπεύουν μεγάλες ή μικρότερες πυρκαγιές. Εκατοντάδες φαίνεται να είναι και οι φωτιές που καταγράφονται και σε ολόκληρο το νησί της Μαδαγασκάρης. Παράλληλα, το παρατηρητήριο δείχνει σημαντικά μικρότερο αριθμό πυρκαγιών στον Αμαζόνιο.

Ωστόσο, όπως τονίζεται σε ρεπορτάζ του CNN, αυτή η εικόνα δε θα πρέπει να ξεγελά κανέναν, καθώς οι πυρκαγιές στον Αμαζόνιο, αν και λιγότερες αριθμητικά είναι πολύ μεγαλύτερες, ενώ ο συγκεκριμένος χάρτης απεικονίζει όλες τις πυρκαγιές (δασικές ή μικρές αγροτικές) με τον ίδιο τρόπο.

Διεθνές σιωπητήριο

Το πρόβλημα των πυρκαγιών στην κεντρική Αφρική, όπως άλλωστε και στο Αμαζόνιο, δεν είναι βέβαια αποκλειστικά φαινόμενο του φετινού καλοκαιριού.

Η αγροτική πρακτική της καύσης μεγάλων εκτάσεων αγροτικών περιοχών ώστε να ανανεωθούν και να προετοιμαστούν για την επόμενη σπορά είναι συνηθισμένη, όπως επίσης και η αποψίλωση μεγάλων δασικών περιοχών ώστε να ανεβούν οι τιμές της γης ή να χρησιμοποιηθούν για αγροτικούς και κτηνοτροφικούς λόγους.

«Υπάρχουν τρία μεγάλα τροπικά δάση: Ο Αμαζόνιος, το Κονγκό και το δάσος της Ινδονησίας και του Βόρνεο. Είναι όλα εξαιρετικά σημαντικά και σε όλα έχουμε δει τρομερά καταστροφικές πυρκαγιές τα τελευταία 20 χρόνια», εξηγεί στον Independent ο Richard Black, διευθυντής της βρετανικής Μονάδας Πληροφοριών για την Ενέργεια και το Κλίμα. 

Ωστόσο, το γεγονός ότι τα διεθνή ΜΜΕ δεν έχουν δώσει την αρμόζουσα σημασία στο θέμα τις τελευταίες δεκαετίες προκαλεί την αίσθηση ότι η καταστροφή του Αμαζονίου είναι πρόσφατο φαινόμενο, ενώ για την καταστροφή των τροπικών δασών της Αφρικής, η πληροφόρηση είναι ακόμη πιο περιορισμένη.

Ο Black, σημειώνει μάλιστα ότι είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς αν οι φωτιές στην Αφρική θα έχουν ίδιες συνέπειες με εκείνες που καταστρέφουν τον Αμαζόνιο.

Μάλιστα, στην πρόσφατη συνάντηση των G7, όπου αποφασίστηκε η παροχή περίπου 20 εκατομμυρίων ευρώ προς τη Βραζιλία ώστε να αντιμετωπιστούν οι πυρκαγιές (για να λάβουν λίγο αργότερα την αλαζονική αρνητική απάντηση του προέδρου Μπολσονάρου), ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έκανε σαφή αναφορά και στις πυρκαγιές της υποσαχάριας Αφρικής.

«Εξετάζουμε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουμε μια πρωτοβουλία παρόμοια με αυτή που ανακοινώσαμε για τον Αμαζόνιο», δήλωσε συγκεκριμένα ο Εμανουέλ Μακρόν, αναφερόμενος στο θέμα.

Στη «ζυγαριά» οι φωτιές σε Αμαζόνιο και Κεντρική Αφρική

Η σημαντική αύξηση των πυρκαγιών στην υποσαχάρια Αφρική έχει οδηγήσει τις τελευταίες μέρες σε μια σχετικά μεγαλύτερη δημοσιοποίηση του προβλήματος, ωστόσο δεν είναι λίγα τα διεθνή ΜΜΕ που έχουν πέσει στην παγίδα να βγάζουν συμπεράσματα για τα ποιοτικά στοιχεία των πυρκαγιών σε Αμαζόνιο και Αφρική, βασιζόμενα αποκλειστικά σε αριθμητικά στοιχεία.

«Ναι, περισσότερες φωτιές καίνε στην υποσαχάρια Αφρική απ’ ό,τι τη Βραζιλία, όμως το πλαίσιο είναι σημαντικό», εξηγεί από τον τίτλο του ήδη το CNN.

Στο άρθρο τονίζεται ότι ένα μεγάλο μέρος των πυρκαγιών στην Κεντρική Αφρική είναι ελεγχόμενο, καθώς αφορά αγροτικές εκτάσεις, ενώ σύμφωνα με τη NASA, «η τοποθεσία, η εξάπλωση και ο αριθμός των πυρκαγιών δείχνουν ότι αυτές έχουν ανάψει με πρόθεση ώστε να γίνει διαχείριση της γης».

Ωστόσο, όπως εξηγεί και πάλι η NASA, «αν και η φωτιά είναι ευεργετική για τις καλλιέργειες και την κτηνοτροφία, προκαλεί καπνό που υποβαθμίζει την ποιότητα του αέρα».

Τονίζεται επίσης ότι η σύγκριση των πυρκαγιών στον Αμαζόνιο με εκείνες στα δάση της Κεντρικής Αφρικής είναι ατυχής καθώς ο πλούτος του τροπικού δάσους του Αμαζονίου είναι ασύγκριτος. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το δάσος του Αμαζονίου παράγει το 20% το παραγόμενου στην ξηρά οξυγόνου του πλανήτη, ενώ φιλοξενεί το 10% των φυτών και των ζώων όλης της Γης.

Αυτό, σε καμία περίπτωση βέβαια δεν μειώνει την αξία των άλλων δύο μεγάλων τροπικών δασών του πλανήτη (Κεντρική Αφρική και Ινδονησία). 

«Είναι ξεκάθαρο ότι και στον Αμαζόνιο και στο Κονγκό, η χρήση της φωτιάς από αγρότες είναι τρόπος ζωής και συμβαίνει. Αυτό που είναι διαφορετικό είναι η αύξηση των πυρκαγιών στον Αμαζόνιο σε σχέση με πέρσι – οι φωτιές έχουν σχεδόν διπλασιαστεί», εξηγεί ο Richard Black, συμπληρώνοντας ότι αυτό είναι κάτι το οποίο ο πρόεδρος της Βραζιλίας Μπολσονάρου υποστηρίζει, ενώ, όπως λέει ο ίδιος, δεν φαίνεται να υπάρχει κυβερνητική υποστήριξη των πυρκαγιών σε καμία από τις αφρικανικές χώρες. Χαρακτηρίζει μάλιστα αυτή τη διαφοροποίηση, «κλειδί» για την κατανόηση του φαινομένου.

Με πληροφορίες από NASA, CNN, Bloomberg, Independent, ΠανΑφρικανική