Στην αρχή ήταν το Χάος

Η θεατρική ομάδα Patari Project ετοιμάζεται για το Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου όπου θα παρουσιάσει την παράσταση «Θεογονία, ένα μεγάλο γλέντι». Η σκηνοθέτιδα Σοφία Πάσχου γράφει για τις απαρχές του κόσμου και πώς αυτές συνδέονται με ένα σύγχρονο γλέντι. 

Η παράστασή μας «Θεογονία, ένα μεγάλο γλέντι» θα ενώσει δύο χωροχρόνους: το γλέντι ενός γάμου και στιγμές από τη «Θεογονία» του Ησίοδου. Η «Θεογονία» είναι μια από τις πρώτες απόπειρες εξήγησης του κόσμου. Θυμάμαι την πρώτη φορά που διάβασα τους στίχους του Ησίοδου πόση εντύπωση μου έκανε ότι κάποιος πριν από τόσα χρόνια προσπάθησε να εξηγήσει τι είναι αυτό που μας περιβάλλει, ποια ήταν η Νύχτα, η Γη, ο Ουρανός. 

Στην αρχή ήταν το Χάος, στη συνέχεια δημιουργήθηκαν οι άνθρωποι-πλάσματα και ακολούθησε ο πρώτος πόλεμος του σύμπαντος για την εξουσία, η Τιτανομαχία. Και μετά εμείς, αντί να γυρίσουμε στο Χάος, «στο άνοιγμα», μείναμε στους πολέμους, στα κουτάκια και στις μικρότητες. 

Η «Θεογονία» μου υπενθύμισε πόσο μικρή είμαι μέσα σε αυτό το σύμπαν και πόσο έχω μπει στα κουτάκια μου. Ούτε τον ουρανό δεν προλαβαίνω να κοιτάξω. Μου υπενθύμισε ότι όσο κλισέ και αν ακούγεται, η ζωή είναι μία. Ας γλεντήσουμε λοιπόν.

Παλεύουμε να βγούμε από τα κουτάκια που μας έχουν επιβάλει και θέλουμε να ξαναβρεθούμε στο χάος, στο τίποτε· να μηδενίσουμε και να το πάρουμε όλο από την αρχή. Ομως ζούμε στην εποχή της ταμπελοποίησης, όλα έχουν τίτλο, όλα πουλιούνται και αγοράζονται, όλα είναι τηλεοπτικό θέαμα.

Πλάι στο τραπέζι του γάμου θα βρίσκονται δύο μουσικοί με μια τυπική ενορχήστρωση που συναντούμε σε ελληνικούς γάμους, οι οποίοι θα συνοδεύουν το γλέντι. Είναι οι ίδιοι οι συνθέτες της παράστασης, οι οποίοι θα πλάθουν ζωντανά τον ηχητικό κόσμο της «Θεογονίας» με ακουστικά και ηλεκτρονικά μέσα, ούτως ώστε η κίνηση των ηθοποιών και η σωματοποίηση των εικόνων να γίνονται ένα με τον ήχο της παράστασης.

Το γλέντι και η «Θεογονία» ακολουθούν δύο αντίστροφες πορείες, από το Χάος προς το συγκεκριμένο και αντίστροφα. Παρακολουθούμε τις δύο διαστάσεις να συνυπάρχουν, να αλληλεπιδρούν, να συσχετίζονται. Στην παράστασή μας οι θεατές είναι οι καλεσμένοι του γάμου. Το γαμήλιο τραπέζι είναι ταυτόχρονα το πατάρι –ο τόπος στον οποίο θα συναντήσουμε τη Γη και τον Ουρανό, τον Κρόνο και τη Ρέα, τον Τάρταρο, τον Τυφώνα και όλα αυτά τα τρομακτικά μυθολογικά πλάσματα για τα οποία κάνει λόγο ο Ησίοδος– πάνω στο οποίο θα ξετυλιχτεί η ποιητική διάσταση του θεογονικού κόσμου. Μια τυχαία παρέα ανθρώπων συμβαίνει να βρεθεί στον δεδομένο χώρο τη δεδομένη στιγμή, όπου θα βιώσει και θα πραγματώσει σχεδόν αρχετυπικές καταστάσεις, των οποίων γινόμαστε μάρτυρες καθημερινά. Παράλληλα, βλέπουμε έναν μυστηριώδη ξένο καλεσμένο στον γάμο και τον ρόλο του στη σύζευξη των δύο κόσμων. 

Τελικά, με την παράσταση αυτή καλούμαστε να αναρωτηθούμε τι είναι αυτό που πραγματικά έχει αξία και αφού όλα κάποτε αρχίζουν και όλα κάποτε τελειώνουν να βιώσουμε το γλέντι όσο πιο έντονα μπορούμε και –γιατί όχι;– να σηκωθούμε και να χορέψουμε!

INF0

5 και 6 Ιουλίου, Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου

Με τον τρόπο του Ησίοδου

Στ᾽ αλήθεια πρώτα πρώτα το Χάος έγινε. Κι ύστερα/

η πλατύστερνη η Γη, η σταθερή πάντοτε έδρα όλων των αθανάτων/

που την κορφή κατέχουνε του χιονισμένου Ολύμπου,/

και τα ζοφώδη Τάρταρα στο μυχό της γης με τους πλατιούς τους δρόμους./

Αλλά κι ο Ερωτας που ο πιο ωραίος είναι ανάμεσα στους αθάνατους θεούς,/

αυτός που παραλύει τα μέλη και όλων των θεών κι ανθρώπων την καρδιά/

δαμάζει μες στα στήθη και τη συνετή τους θέληση./

Κι από το Χάος έγινε το Ερεβος κι η μαύρη Νύχτα./

Κι από τη Νύχτα πάλι έγιναν ο Αιθέρας και η Ημέρα:/

αυτούς τους γέννησε αφού συνέλαβε σμίγοντας ερωτικά με το Ερεβος./

Και η Γη γέννησε πρώτα ίσον μ᾽ αυτή/

τον Ουρανό που ᾽ναι γεμάτος άστρα, να την καλύπτει από παντού τριγύρω/

και να ᾽ναι έδρα των μακαρίων θεών παντοτινά ασφαλής./

Γέννησε και τα όρη τα ψηλά, τις όλο χάρη κατοικίες των θεών Νυμφών/

που κατοικούνε στα βουνά τα φαραγγώδη,/

μα και το πέλαγος το άκαρπο γέννησε που ορμάει με το κύμα,/

τον Πόντο, δίχως ζευγάρωμα ευφρόσυνο. Κι έπειτα/

ξάπλωσε με τον Ουρανό και γέννησε τον Ωκεανό το βαθυδίνη/

τον Κοίο, τον Κρείο, τον Υπερίονα, τον Ιαπετό,/

τη Θεία, τη Ρέα, τη Θέμιδα, τη Μνημοσύνη,/

τη χρυσοστέφανη τη Φοίβη και την εράσμια Τηθύ./

Μαζί μ᾽ αυτούς γεννήθηκε, πιο νέος απ᾽ όλους, ο δολοπλόκος Κρόνος,/

ο πιο δεινός απ᾽ τα παιδιά. Και το γονιό του το θαλερό εχθρεύτηκε./

Γέννησε και τους Κύκλωπες, που ᾽χουν πανίσχυρη καρδιά,/

το Βρόντη, το Στερόπη και τον Αργη με τη δυνατή ψυχή,/

που δώσανε στο Δία τη βροντή και του ᾽φτιαξαν τον κεραυνό./

Αυτοί σε όλα τ᾽ άλλα με τους θεούς παρόμοιοι ήταν,/ 

μα ένα μονάχα μάτι στη μέση του μετώπου τους βρισκόταν./

Και πήραν το φερώνυμο 

όνομα Κύκλωπες,/

γιατί στο μέτωπό τους ένα βρισκόταν μάτι κυκλικό./

Και ισχύς, δύναμη και τεχνάσματα στα έργα τους υπήρχαν./

Και άλλοι πάλι από τη Γη κι από τον Ουρανό γεννήθηκαν/

τρεις γιοι, μεγάλοι κι ισχυροί, ακατονόμαστοι,/

ο Κόττος, ο Βριάρεως κι ο Γύγης, τέκνα αλαζονικά…

Μτφρ.: Στ. Γκιργκένης