Stand up κωμικοί για λογοκρισία: «Eνας γελωτοποιός αξίζει μόνο όταν απειλείται με αποκεφαλισμό από τον βασιλιά»

Αναλυτικά η ανακοίνωση της Εργατικής Ομάδας Stand-Up Κωμικών & Ηθοποιών Improv

Οι απαγορεύσεις που ξεκίνησαν από το δρόμο, περνάνε και στον λόγο. Μετά από μήνες ανεργίας και καλλιτεχνικής απραγίας, έρχονται περικοπές και στα αστεία μας. Την ημέρα που επιβάλλεται lockdown μέσα στο lockdown, η κυβέρνηση επιχειρεί να περάσει ένα νομοσχέδιο που θα περιορίσει σημαντικά την ελευθερία του λόγου και της έκφρασης.

Ο νόμος Λιβάνιου για τα ΜΜΕ, θα τιμωρεί με φυλάκιση όποιον/α δημοσιεύσει «οπτικοακουστικό υλικό στο διαδίκτυο» το οποίο παρακινεί σε «πράξεις βίας» ή «τέλεσης τρομοκρατικού εγκλήματος». Προφανώς, πρόκειται για ένα νόμο που θα έπρεπε να ανησυχεί τον καθένα και την καθεμία, αλλά θεωρούμε ότι ως κωμικοί είναι ακόμα πιο εύκολο να μπούμε στο στόχαστρο. Σχεδόν όλοι και όλες στον χώρο δρούμε ανεξάρτητα, χωρίς μεγάλες εταιρείες να μας προστατεύουν στα μετόπισθεν. Ανεβάζουμε το υλικό μας στο διαδίκτυο με αποκλειστικά δική μας ευθύνη. Είναι ζωτικής σημασίας και απολύτως απαραίτητο για την δουλειά/τέχνη μας. Εκεί βρήκαμε ένα καταφύγιο που κανένα άλλο μέσον δε θα μας προσέφερε ποτέ. Αν εξαιρέσουμε τον αλγόριθμο, μιλάμε για μια ελευθερία παρόμοια με αυτή της ζωντανής σκηνής, όπου μόνος κριτής είναι το ίδιο το κοινό.

Δεν έχουμε ανάγκη από κανέναν “μπαμπούλα” ή “μέντορα” να μας νουθετεί πώς να γράψουμε ένα αστείο και πόσο μάλλον να καθοδηγεί τον κόσμο με τι να γελάσει. Τα όρια τα ανακαλύπτουμε, και τα επαναπροσδιορίζουμε, κάθε φορά μέσα από την αλληλεπίδρασή μας με το κοινό. Και μάλιστα, όσον αφορά την αυτοσχεδιαστική κωμωδία, είναι αδιανόητο να ποινικοποιηθεί ο “αυθορμητισμός” και οι χαρακτήρες που δημιουργούνται επί σκηνής. Η κωμωδία πάντα έπαιζε με τα όρια της κοινωνίας. Θα λέγαμε ότι ο ρόλος των κωμικών, και γενικά των καλλιτεχνών, είναι να τα πιέζουν λίγο παραπέρα κάθε φορά. Λέμε άβολες αλήθειες, εκφραζόμαστε ωμά, και μιλάμε για θέματα ταμπού. Ζώντας σε μια συντηρητική χώρα, όπως η Ελλάδα, τα πράγματα είναι ήδη αρκετά δύσκολα από μόνα τους.

Ο καλλιτεχνικός τρομονόμος θα μας πάει κάμποσα χρόνια πίσω (ή πολύ μπροστά, για όποιον και όποια φαντάζεται μια τεχνοκρατική δυστοπία για μέλλον) και θα σφραγίσει επισήμως τα συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας μας. Κι ενώ εμείς, εδώ τόσο καιρό, συζητούσαμε με ανοιχτό μυαλό, για την πολιτική ορθότητα ή τα όρια της σάτιρας, η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, πατώντας πάνω σε νομοσχέδιο του 2019 του ΣΥΡΙΖΑ, μας λέει στην ουσία ότι θα μπαίνουμε στη φυλακή όταν οι ακροδεξιοί ταγοί της Βουλής και των ΜΜΕ δεν ικανοποιούνται με τα αστεία μας. Ο νόμος είναι επίτηδες τόσο γενικόλογος, ώστε το κράτος να αποφασίζει το ίδιο τι συνιστά, όχι μόνο τρομοκρατία και βία, αλλά και τι υποκίνηση σε αυτά. Στον φανταστικό κόσμο των κειμένων μας πάντως, πολλές φορές έχει πέσει το πολίτευμα, έχουν λιντσαριστεί πολιτικοί, έχει καταστραφεί η κοινωνία, κι έχει επικρατήσει ατελείωτο χάος. Δίνουμε άραγε έμπνευση για καταφυγή σε βία έτσι; Aναρωτιόμαστε αν μια κυβέρνηση, που με το ζόρι δέχεται την κριτική χωρίς να την μετασχηματίσει σε πύρινο πολιτικό λόγο αυτοχτυπήματος στην πλάτη, θα δεχτεί και λίγη σάτιρα ή αν θα αποφασίσει ότι υποκινούμε τη βίαιη αφαίρεση ψήφων της από το εκλογικό σώμα. Γνωρίζουμε ήδη ότι ο νόμος θα εφαρμοστεί επιλεκτικά στοχεύοντας, όπως πάντα, την εργατική τάξη και τους αδυνάμους.

Δε θα το ρισκάρουμε. Θα προτιμήσουμε να μπλοκάρουμε το νομοσχέδιο. Στην Ισπανία, όπου υπάρχει παρόμοια νομοθεσία, ο ράπερ Pablo Hasel ήδη διώκεται για τους αγωνιστικούς του στίχους και επειδή «προσέβαλε το στέμμα». Εμείς ξέρουμε ότι ένας γελωτοποιός αξίζει μόνο όταν απειλείται με αποκεφαλισμό από τον βασιλιά. Ειδάλλως, είναι αυλικός. Δείχνουμε για ακόμη μια φορά την ενότητα της σκηνής μας. Καλούμε σωματεία, καλλιτέχνες, και το κοινό να πάρουν θέση. Καταδικάζουμε την κρατική λογοκρισία και απαιτούμε να αποσυρθεί άμεσα αυτό το “παλαιάς κοπής” αυταρχικό νομοσχέδιο. 

 Η άτακτη αναδίπλωση της κυβέρνησης

Μετά τις σφοδρές αντιδράσεις που προκάλεσε στον καλλιτεχνικό χώρο αλλά και συνολικά στην κοινωνία το άρθρο 8 του νομοσχεδίου Λιβάνιου στο νομοσχέδιο για τα οπτικοακουστικά Μέσα, που προκαλεί λογοκρισία, ο αρμόδιος υφυπουργός ανακοίνωσε την τροποποίηση του άρθρου, αφαιρώντας ουσιαστικά τη σύνδεση με τον τρομονόμο καθώς και την «υποκίνηση βίας και μίσους κατά πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης».

Συγκεκριμένα, με δήλωσή του σήμερα ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ στον υπουργό Επικρατείας, Θεόδωρος Λιβάνιος έδωσε διευκρινίσεις αναφορικά με το άρθρο του νομοσχεδίου σχετικά με τα οπτικοακουστικά Μέσα, σημειώνοντας τα ακόλουθα:

«Η τέχνη ως μορφή έκφρασης δεν μπορεί να υπόκειται σε κανενός είδους περιορισμό. Το άρθρο 8 του νομοσχεδίου για τα οπτικοακουστικά Μέσα, επιβάλλει στους παρόχους περιεχομένου την υποχρέωση να αποκλείουν περιεχόμενο που αφορά σε μη αποδεκτές για μία δημοκρατική κοινωνία συμπεριφορές, όπως είναι ο ρατσισμός, η μισαλλοδοξία, ο βίαιος λόγος και η προτροπή σε τρομοκρατικές ενέργειες. Σύμφωνα με την ίδια πρόβλεψη, που αποτελεί ενσωμάτωση ευρωπαϊκής οδηγίας, οι διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται σε τέτοιες περιπτώσεις αφορούν τον πάροχο περιεχομένου και όχι τον καλλιτέχνη».

Παράλληλα, επικαλέστηκε το ότι «πολλοί πάροχοι (όπως ενδεικτικά το YouTube), στο πλαίσιο των όρων λειτουργίας που έχουν θεσπίσει, έχουν τη δυνατότητα αποκλεισμού οπτικοακουστικού υλικού, αποκλειστικά σύμφωνα με τα δικά τους κριτήρια».

Όπως ο ίδιος υποστηρίζει, «δεν θέλουμε να υπάρχει ουδεμία παρανόηση, που να οδηγεί σε ανυπόστατες καταγγελίες περί λογοκρισίας».

Έτσι, το άρθρο 8 του νομοσχεδίου τροποποιείται ως εξής:

Άρθρο 8

Απαγόρευση υποκίνησης σε βία ή μίσος

(Άρθρο 6 της Οδηγίας (ΕΕ) 2010/13)

«Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων δεν πρέπει να εμπεριέχουν υποκίνηση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων ή μέλους ομάδας, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού».

Αντίστοιχη τροποποίηση θα γίνει και στο άρθρο 32».

Η προηγούμενη μορφή του άρθρου έχει ως εξής:

Οι υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων δεν πρέπει:

α) να εμπεριέχουν υποκίνηση σε βία ή μίσος εναντίον ομάδας ανθρώπων ή μέλους ομάδας, ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώματος, εθνοτικής καταγωγής, ιθαγένειας ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονημάτων ή κάθε άλλης γνώμης, ιδιότητας μέλους εθνικής μειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού,

β) να εμπεριέχουν δημόσια πρόκληση σε τέλεση τρομοκρατικού εγκλήματος, σύμφωνα με τα άρθρα 187Α ΠΚ, 187Β ΠΚ και 32 έως 35 του ν. 4689/2020 (Α΄103).