Στα ύψη η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα

Υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας σε ενήλικες και παιδιά καταγράφονται τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας όπως προκύπτει από επίσημα στατιστικά στοιχεία. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, τα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ελλάδα παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα την περίοδο της κρίσης.

Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της Πρωτοβουλίας Επιτήρησης της Παιδικής Παχυσαρκίας (COSI) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) που αφορούν την περίοδο 2015-17, 42% των αγοριών και 38% των κοριτσιών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα. Το ποσοστό των αγοριών κατατάσσει την Ελλάδα στη δεύτερη θέση στην Ευρώπη, μαζί με την Ιταλία και την Ισπανία, ενώ στην πρώτη θέση βρίσκεται η Κύπρος με ποσοστό 43%. Σε ό,τι αφορά τα κορίτσια που είναι υπέρβαρα η Ελλάδα κατατάσσεται στην τρίτη θέση στις χώρες της ΕΕ μαζί με την Ιταλία. Στην πρώτη θέση έρχεται και πάλι η Κύπρος με ποσοστό 43% και στη δεύτερη η Ισπανία με 41%.

Ψηλά στην ευρωπαϊκή κατάταξη βρίσκεται η χώρα μας και σε ό,τι αφορά τα παχύσαρκα αγόρια όπου καταλαμβάνει την τρίτη θέση με ποσοστό 20%. Την πρώτη θέση καταλαμβάνουν η Κύπρος και η Ιταλία με ποσοστό 21%. Σε ό,τι αφορά τα παχύσαρκα κορίτσια η Ελλάδα καταλαμβάνει την τέταρτη θέση μαζί με την Ιταλία με ποσοστό 14%, ενώ στην πρώτη θέση βρίσκεται η Κύπρος με 19% και ακολουθούν η Ισπανία με 17% και η Μάλτα με 15%. Τα χαμηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, από 5% έως 9% του συνόλου των παιδιών, καταγράφονται σε Γαλλία, Νορβηγία, Ιρλανδία, Λετονία και Δανία.

Το ενθαρρυντικό με τη συγκεκριμένη έκθεση είναι ότι αν και η παιδική παχυσαρκία καταγράφει υψηλό ποσοστό, εντούτοις εμφανίζει πτωτική τάση. Σε ό,τι αφορά τις αιτίες που ευθύνονται για την παιδική παχυσαρκία η έκθεση επισημαίνει πως σημαντικό ρόλο παίζουν οι διατροφικές συνήθειες. Για την αποφυγή της παχυσαρκίας οι ειδικοί προτείνουν να τρώνε τα παιδιά πρωινό σε τακτική βάση, καθώς επίσης και να καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά κάθε μέρα, ενώ συστήνεται και η τακτική σωματική άσκηση. Επιπλέον οι ειδικοί επισημαίνουν ότι θα πρέπει να αποφεύγονται τα επεξεργασμένα τρόφιμα (κρέατα κ.ά.), τα σνακ και τα αναψυκτικά με ζάχαρη.

Αύξηση στους ενήλικες

Αυξητικά ποσοστά καταγράφονται όμως τα τελευταία χρόνια και για τους ενήλικες στη χώρα μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια της πενταετίας 2010-2014 το ποσοστό των παχύσαρκων ενηλίκων στην Ελλάδα αυξήθηκε ελαφρά από 21,3% το 2010, σε 22,9% το 2014, όπως προκύπτει από την έρευνα που διεξήγαγε η ΜΚΟ διαΝΕΟσις σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής με τίτλο «Η υγεία των Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης». Ανάλογα συμπεράσματα προκύπτουν και από τη μελέτη ΥΔΡΙΑ, που πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα του ελληνικού πληθυσμού κατά την περίοδο 2013-2014.

Σύμφωνα με αυτή, επτά στους δέκα ενήλικες μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, με το υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων ενήλικων ατόμων να παρατηρείται στην περιοχή νήσων Αιγαίου και Κρήτης (43%), ενώ το μικρότερο ποσοστό στην Αττική (30%). Επιπλέον οι άντρες είναι συχνότερα υπέρβαροι, ενώ οι γυναίκες είναι συχνότερα παχύσαρκες. Ως προς την ηλικία, το υψηλότερο ποσοστό υπέρβαρων ατόμων παρατηρήθηκε στην ηλικιακή ομάδα 50-64 ετών, ενώ το υψηλότερο ποσοστό παχύσαρκων ατόμων παρατηρήθηκε στην ηλικιακή ομάδα 65-79 ετών.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, κατά την περίοδο 2010-2014 υπάρχει μια σταθεροποίηση του ποσοστού παχυσαρκίας τόσο στην Ελλάδα και την Ευρώπη όσο και παγκόσμια. Η Ελλάδα το 2013 εμφάνιζε ποσοστό παχυσαρκίας 19,6% του πληθυσμού, ενώ ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ είναι 19%. Μάλιστα το 2010 η Ελλάδα κατείχε την πρώτη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης, ενώ «από το 1998 καταγράφεται αυξητική τάση στο ποσοστό των παιδιών και των εφήβων με υπερβάλλον σωματικό βάρος, η οποία από το 2010 φαίνεται να σταθεροποιείται».

Πώς επηρέασε η οικονομική κρίση

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, η παιδική και εφηβική παχυσαρκία συναντάται συχνότερα σε χαμηλά οικογενειακά εισοδήματα. Μάλιστα η οικονομική κρίση φέρεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στα ποσοστά παχυσαρκίας, καθώς «είναι πιθανόν να οδηγεί σε αύξηση του βάρους σε όλο τον πληθυσμό (παιδιά, εφήβους, ενήλικες) λόγω της κατανάλωσης θερμιδογόνων φτηνών τροφίμων». Επίσης, η πολύωρη καθημερινή καθιστική ζωή μπροστά στην οθόνη (τηλεόραση, ηλεκτρονικός υπολογιστής, κινητό, tablet κ.λπ.) καθώς και η μη συστηματική εφαρμογή διατροφικής αγωγής στα σχολεία φαίνεται να ενισχύουν το πρόβλημα του υπερβάλλοντος βάρους σε παιδιά και εφήβους.

Σε ό,τι αφορά άλλους παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουν τα ποσοστά της παιδικής παχυσαρκίας, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη έρευνα, αυτοί είναι η ηλικία της μητέρας, ο δείκτης μάζας σώματος των γονέων και το επάγγελμα του πατέρα. Συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη ηλικία της μητέρας και ο φυσιολογικός δείκτης μάζας σώματος των γονέων βρέθηκαν πως ασκούν προστατευτική επίδραση έναντι της πιθανότητας να είναι τα παιδιά υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Επίσης, προέκυψε πως όσο λιγότερο χειρωνακτικό είναι το επάγγελμα του πατέρα τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να είναι η κόρη υπέρβαρη ή παχύσαρκη.

* Περιοδικό HOT DOC #170, O πλανήτης των αντιθέσεων