Στα χαρακώματα του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου

Το απόγευμα της Πέμπτη (21/01), οι Times του Λονδίνου δημοσίευσαν αποκλειστικές λεπτομέρειες για την περιβόητη, πλέον, ευρωπαϊκή Super League, την κλειστή ποδοσφαιρική διοργάνωση που φέρονται να σχεδιάζει το λόμπι των ισχυρών συλλόγων της ηπείρου, προκειμένου να αναλάβει τα ηνία και να πετάξει εκτός την UEFA. Όπως ανέφερε το ρεπορτάζ, η διοργάνωση θα αποτελείται από 20 ομάδες, εκ των οποίων οι 15 θα έχουν μόνιμη θέση, ως ιδρυτικά μέλη. Τα κλαμπ αυτά θα λάβουν περίπου 350 εκατομμύρια ευρώ για να συμμετάσχουν στη διοργάνωση. Τα έσοδά τους σε σχέση με το Champions League θα είναι περίπου τα τριπλάσια. 

Είχε προηγηθεί μια σπάνια κοινή τοποθέτηση, η οποία συνυπογράφηκε από τη FIFA, την UEFA, καθώς και όλες τις άλλες ποδοσφαιρικές συνομοσπονδίες. «Με αφορμή τα πρόσφατα δημοσιεύματα των ΜΜΕ για τη δημιουργία μιας κλειστής “Super League” από κάποιους ευρωπαϊκούς συλλόγους, η FIFA και οι έξι συνομοσπονδίες για άλλη μια φορά θέλουν να τονίσουν ότι μια αντίστοιχη διοργάνωση δεν θα είναι αναγνωρισμένη από τη FIFA oύτε από κάποια άλλη Ομοσπονδία», ανέφερε ξεκάθαρα η κοινή ανακοίνωση, η οποία κατέληξε: «Κάθε ομάδα ή παίκτης που θα λάβει μέρος σε μια ανάλογη διοργάνωση θα αποκλειστεί από κάθε άλλη διοργάνωση της FIFA ή των άλλων συνομοσπονδιών». Ουσιαστικά, απειλεί ξεκάθαρα με αποκλεισμό από τις μεγάλες διοργανώσεις εθνικών ομάδων (Γιούρο, Μουντιάλ), αλλά και συλλόγων όλους όσοι τολμήσουν να γίνουν αποστάτες. Το τσεκούρι του πολέμου ξεθάφτηκε για τα καλά. 

Από το 1968 στην παραίτηση του Μπαρτομέου

Ο πρώην δημοσιογράφος του Guardian, Άρθουρ Χόπκραφτ, στο βιβλίο του με τίτλο “Football Man” σημειώνει ότι η πρώτη σκέψη αποκοπής των μεγάλων ομάδων της Ευρώπης από τις λίγκες τους, όσο και από τις διοργανώσεις που ελέγχει η UEFA, γεννήθηκε το 1968. Το γεγονός αυτό δείχνει πως, είτε στο παρασκήνιο είτε στο προσκήνιο, η τάση αυτή υπήρχε πάντα. Οι λόγοι, φυσικά, είναι οικονομικοί. Τα τηλεοπτικά και τα εμπορικά δικαιώματα έχουν εκτοξευθεί, μαζί με την πίεση από την ελίτ, που δεν θέλει καμιά UEFA να διαχειρίζεται τα χρήματά από το υψηλότερο επίπεδο και να τα βλέπει να διαχέονται προς τα κάτω. Το οικοδόμημα είναι το λιγότερο που τους ενδιαφέρει.

Ανά περιόδους, το ζήτημα της κλειστής ευρωπαϊκής λίγκας αναθερμαίνεται. Ο πρώην πρόεδρος της Μπαρτσελόνα, Ζοσέπ Μαρία Μπαρτομέου, κατά την συνέντευξη Τύπου της παραίτησής του από το κλαμπ τον Νοέμβριο, έριξε τη βόμβα: «Σήμερα, μπορώ να ανακοινώσω κάποια νέα που θα αλλάξουν δραματικά την προοπτική κέρδους για τον σύλλογο τα επόμενα χρόνια. Το συμβούλιο ενέκρινε την αποδοχή των απαιτούμενων για τη συμμετοχή σε μια μελλοντική ευρωπαϊκή Super League, ένα πρότζεκτ που προωθείται από μια μερίδα μεγάλων συλλόγων». «Δεν μπορούμε να καταστρέψουμε τα πάντα στο ποδόσφαιρο λόγω κάποιων άπληστων αναγκών μερικών ευρωπαϊκών κλαμπ», είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της UEFA, Αλεξάντερ Τσέφεριν, μιλώντας σε podcast του οπαδικού οργανισμού Supporters Direct και χαρακτηρίζοντας πλάνα σαν αυτό της Super League ως δολοφόνους του ποδοσφαίρου. Ήταν σαφές ότι παρότι δεν υπήρχαν ξεκάθαρες τοποθετήσεις, παρασκηνιακά επικρατούσε πανικός.

Στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, ο πρόεδρος της Ρεάλ Μαδρίτης, Φλορεντίνο Πέρεθ ταξίδεψε στο Τορίνο, για να συναντηθεί με τον Αντρέα Ανιέλι. Το μίτινγκ τους κράτησε περίπου τρεις ώρες και σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, τέθηκαν επί τάπητος ζητήματα που αφορούν την ECA, την Ένωση Ευρωπαϊκών Συλλόγων, η οποία φέρεται να αποτελεί το όχημα για την διεκδίκηση κεκτημένων της UEFA από τις ομάδες. Στο παιχνίδι φέρεται ότι υπάρχει έντονη εμπλοκή και από την Αγγλία. 
Ο Εντ Γούντγορντ, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, είπε σε συνέδριο οπαδών τον Δεκέμβριο ότι ο σύλλογος βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων για το μέλλον του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Η Γιουνάιτεντ ηγήθηκε και της κίνησης για το Project Big Picture, το οποίο δεν υλοποιήθηκε στην Αγγλία και ουσιαστικά προέβλεπε συγκεντρωτισμό της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στους ισχυρούς της Premier League. Η JP Morgan, που φερόταν διατεθειμένη να χρηματοδοτήσεις το πρότζεκτ, πλέον φέρεται να αποτελεί υποψήφια κινητήριο δύναμη της ευρωπαϊκής Super League, θεωρώντας πως θα συγκεντρώσει τεράστιες επενδύσεις.

Μια σπάνια συμμαχία 

«Οι μεγάλες ομάδες θεωρούν ότι τα χρήματα πάντα θα τις ακολουθούν. Είναι τα αξιοθέατα, επομένως γιατί να επιχορηγούν μικρότερα κλαμπ όταν μπορούν να κρατήσουν ακόμα περισσότερα χρήματα για τις ίδιες;». Η επικίνδυνη για το μέλλον και την ίδια την ταυτότητα του ποδοσφαίρου διαπίστωση έγινε από πηγή κοντά στον πυρήνα του πλάνου, στο the Athletic. Η διανομή των τηλεοπτικών χρημάτων για την τριετία 2018-21 μεγάλωσε ακόμα περισσότερο την ψαλίδα ανάμεσα στους ισχυρούς του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου και τις υπόλοιπες ομάδες, γεγονός που αποτυπώνεται στην απουσία ανταγωνισμού και στις περισσότερες εγχώριες λίγκες. Η αλλαγή των δεδομένων που έφερε η κρίση του κορωνοϊού βοήθησε τις ανισότητες να μασκαρευτούν, όμως ο μονόλογος ομάδων όπως η Γιουβέντους, η Παρί Σεν Ζερμέν ή η Μπάγερν Μονάχου στα πρωταθλήματά τους, αποδεικνύει του λόγου το αληθές.

 Ο Αλεξάντερ Τσεφέριν αναρριχήθηκε στην προεδρία της UEFA πρεσβεύοντας μια διαφορετική τάση και έχοντας τη στήριξη «μικρομεσαίων» χωρών, προκειμένου να αποκατασταθούν, στο μέτρο του δυνατού, οι ισορροπίες. Η δημιουργία μιας τρίτης ευρωπαϊκής διοργάνωσης, τoυ Europa Conference League, είναι σε αυτή την κατεύθυνση. Όχι, όμως, για την ελίτ, η οποία αντιδρά. Η διανομή των χρημάτων για την τριετία 2021-24 και ο τρόπος διεξαγωγής του Champions League προκάλεσαν πολλές συζητήσεις και υποχωρήσεις από την UEFA, προκειμένου να συνεχίσει να κρατά τον έλεγχο στα χέρια της. Μετά το 2024, φαίνεται πως ο σκληρός πυρήνας των ισχυρών θέλει να ανατρέψει τελείως την κατάσταση.

Στη διαμάχη αυτή, η UEFA έχει πλέον ξεκάθαρα και τη στήριξη της FIFA. Στο τιμόνι της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας βρίσκεται ένας άνθρωπος ο οποίος προέρχεται από την Ευρώπη, ο Τζιάνι Ινφαντίνο, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά τη δύναμη του Champions League. Η FIFA, από την πλευρά της, προσβλέπει στη δημιουργία ενός τουρνουά που θα αναλάβει το ρόλο ενός πραγματικού Μουντιάλ συλλόγων. Το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων που οραματίζεται ο Ινφαντίνο θα διοργανώνεται κάθε τέσσερα χρόνια, με τις 24 ισχυρότερες ομάδες όλου του κόσμου και θα προσελκύει τα βλέμματα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο Ινφαντίνο μέχρι στιγμής δεν είχε τοποθετηθεί ξεκάθαρα. Κάποια ρεπορτάζ τον ήθελαν, μάλιστα, στο πλευρό της Super League, προκειμένου να περάσει τη δική του ατζέντα. Η κοινή ανακοίνωση όμως βάζει τα πράγματα στη θέση τους και πέραν του γεγονότος ότι UEFA και FIFA σπάνια αναλαμβάνουν κοινές δράσεις, δείχνει πως η δημιουργία μιας κλειστής ευρωπαϊκής λίγκας δεν αποτελεί πλέον σενάριο, αλλά απτή πραγματικότητα. Φυσικά, υπάρχουν ακόμα πολλά κεφάλαια στο σίριαλ που έχει ξεκινήσει.  Όταν διακυβεύονται τόσα χρήματα, οι συμμαχίες μπορούν να αλλάξουν από τη μία μέρα στην άλλη. Το ίδιο το ποδόσφαιρο, πάντως, έχει πάψει προ πολλού να βρίσκεται στο επίκεντρο.