Στα 75 του πέθανε ο ποιητής Μιχαήλ Μήτρας

Το 2010, τέτοιον καιρό ακριβώς, πέθανε αναπάντεχα ο ποιητής Αντρέας Παγουλάτος. Η ζωή, όμως, κι ακόμη περισσότερο οι συγγενείς των ανθρώπων που φεύγουν, είναι σκληροί και άτεγκτοι, όταν δεν υποκλίνονται στην Τέχνη, στο μεγαλείο και στη ματαιότητα της ταυτόχρονα. Έτσι, η επιθυμία τους ακούστηκε διαταγή: αν μέχρι την Πέμπτη του Πάσχα, είχαν πει, δεν αδειάζαμε το διαμέρισμα της οδού Δράμας, όλα τα πράγματα του Αντρέα μας θα φορτώνονταν σε μαύρες σακούλες και θα γέμιζαν τους κάδους των σκουπιδιών της γειτονιάς του! Εκεί νά ‘βλεπες τραγούδι και χορό οι κεραμιδόγατοι! Δεν θα ούρλιαζαν σαν μωρά στην πυρά, όπως σχολίασε εύστοχα η Λένα Πλάτωνος, αλλά θα έστηναν κανονική χοροεσπερίδα με βραζιλιάνικες μπόσα- νόβες και ζεϊμπέκικα παλιά της Σμύρνης. Συγκινητική και σωστή η κίνηση του Ε.Λ.Ι.Α., κατόπιν τηλεφωνημάτων που έγιναν από τους ποιητές Μιχαήλ Μήτρα και Κώστα Σταθόπουλο. Με εκείνη τη θλιβερή αφορμή, λοιπόν, είχα έρθει κοντά με τον κοινό μας φίλο, ποιητή Μιχαήλ Μήτρα. Μιλούσαμε δυο και τρεις φορές ημερησίως στο τηλέφωνο για να συντονίσουμε την «επιχείρηση»: 

Έναν ολόκληρο μηχανισμό δηλαδή με φορτηγό, προσωπικό και την κυρία Μπόρα του Ε.Λ.Ι.Α., επικεφαλής, να ξεδιαλέγει μαζί με εμάς ότι πολυτιμότερο περιείχε το αρχείο του ποιητή: από την αλληλογραφία του με μεγάλες πνευματικές προσωπικότητες της Ελλάδας και του εξωτερικού μέχρι χειρόγραφα ποιήματα του, σημειώσεις για δοκίμια, σουρεαλιστικούς πίνακες ζωγραφικής και αμέτρητα cd και dvd.  Γιατί, ρε Αντρέα, μας το’ κανες αυτό και παράτησες τον εαυτό σου; άρχισα πάλι μέσα μου να τον μαλώνω, ώσπου η ματιά μου έπεσε σε ένα πακέτο με cd γεμάτα από τις κοινές ραδιοφωνικές εκπομπές μας Στο Κόκκινο 105,5. Δάκρυα φύγανε, εκεί, στο πόδι, ανάμεσα στο αυτοσχέδιο καταφύγιο του ποιητή κι αμέσως μετά ξανάρθε ο ήπιος αγαπησιάρικος θυμός. Ο Μήτρας με επανέφερε στην τάξη: «Δεν έχεις θυμό» μου είπε. «Φόβο έχεις, γιατί μαζεύεις κι εσύ πράγματα και βάζεις τον εαυτό σου στη θέση του»! 

Τον Μιχαήλ Μήτρα τον συνάντησα δυο – τρεις φορές ακόμη, τον αμέσως επόμενο καιρό, στο πατάρι του «Κοραή», στην Ιπποκράτους, που ήταν στέκι ποιητών. Σκοπεύαμε να φτιάξουμε τον Σύλλογο Φίλων Αντρέα Παγουλάτου – κίνηση που, όπως συμβαίνει συχνά με το πέρασμα λίγου χρόνου, δεν ευοδώθηκε. Θυμάμαι ότι είχε παραδώσει την ύλη του για το τεύχος της λογοτεχνικής «Νέας Συντέλειας», που το μέλλον της έκδοσης, μετά τον απροσδόκητο χαμό του Παγουλάτου, ήταν αβέβαιο. Εκεί, πάντως, ανταλλάξαμε αρκετά ενδιαφέρουσες κουβέντες που αφορούσαν τον ίδιο και το μοναδικό έργο του στα ελληνικά γράμματα: Του είχα ζητήσει, θυμάμαι, ένα αντίτυπο της «Φανταστικής νουβέλας» του που είχε εκδώσει ιδίοις εξόδοις στις αρχές του 1970, την περίοδο της νιότης του. Είχαμε μιλήσει αρκετά, επίσης, για τα δύο βιβλία του που είχαν βγει στον «Αιγόκερω» του Γιάννη Σολδάτου, την «Τελευταία εικόνα του κόσμου» και την «Αστική τοπιογραφία». Αυτά πάλι τα είχα και κοσμούσαν από τη δεκαετία του ’90 τη βιβλιοθήκη μου. Πρωτοπόρος ο Μήτρας, ανήκε στους ποιητές εκείνους που ασπάζονταν τον υπερρεαλισμό προτείνοντας ένα ολότελα ιδιότυπο στυλ ποίησης, ακόμα και με ένα ειρωνικό σκύψιμο πάνω στα γλωσσικά στερεότυπα της καθημερινότητας. Κι όταν του είχα πει πως μου θυμίζει τον «Andy Warhol της ποίησης» μάλλον δεν του καλάρεσε. Ή μπορεί και να του άρεσε, δεν μπορώ να ξέρω…

Μια στενοχώρια με έπιασε σήμερα που η Εταιρεία Συγγραφέων ανακοίνωσε το θάνατο του ποιητή ύστερα από περιπέτεια με την υγεία του. Πήγα πάλι νοερά στις «Ποιητικές Ανιχνεύσεις» στο Nosotros των Εξαρχείων, του 2008 και του 2009, τότε που ο Μήτρας είχε κάνει τη διαφορά απ’ τους άλλους ποιητές: Τον θυμάμαι που, αντί ποιήματος, είχε διαβάσει αποσπάσματα από τον τηλεφωνικό κατάλογο! Και γιατί «αντί ποιήματος»; Για τον Μήτρα καθετί που μπορούσε να ακούγεται ως λέξη ή φράση σχημάτιζε ταυτόχρονα μία εντύπωση νοηματικής αυτοτέλειας. 

Και κάτι ακόμη: Στον Μιχαήλ Μήτρα χρωστάμε την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης στη χώρα μας, κάθε 21η του Μάρτη. Εκείνου ήταν ιδέα, που είχε γίνει δεκτή, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Εταιρείας Συγγραφέων. Εύχομαι να ανακαλυφτεί το έργο του από τις νεότερες γενιές. Επρόκειτο για έναν ιδιαίτερο εξαιρέσιμο καλλιτέχνη που, αν μη τι άλλο, κατόρθωσε να σπάσει την γραμμική αφήγηση στον γραπτό και προφορικό ποιητικό του λόγο. Ο Μιχαήλ Μήτρας είχε γεννηθεί στο Βόλο το 1944 και έφυγε από τη ζωή σήμερα το πρωί, στη Νέα Μάκρη, σε ηλικία 75 ετών.