Σπορ με σπόνσορα το παμφάγο κεφάλαιο

H δεκαετία που ανέτειλε φαίνεται ότι θα είναι η δεκαετία του χρήματος για τον παγκόσμιο αθλητισμό. Ρευστό θα κυκλοφορήσει άφθονο και κάτω από το τραπέζι, στα κανάλια της σκοτεινής αυτοκρατορίας του στοιχήματος που έχει κοιτίδα τη νοτιοανατολική Ασία και εκλεκτό παράρτημα την Ελλάδα, αλλά οι προβολείς θα πιάσουν μόνο το φανερό χρήμα. Τα γήπεδα θα γεμίσουν με ρούβλια, με δολάρια, με πετροδολάρια. Και αν η μπάλα περάσει σε τρίτο πλάνο, δεν θα περισσέψει δάκρυ στα μάγουλα των ισχυρών.

Οι πλούσιοι θα γίνουν πλουσιότεροι, οι φτωχοί φτωχότεροι και η μεσαία τάξη θα συνεχίσει την πορεία της προς τον αφανισμό. Η Ελλάδα ανήκει σύσσωμη στην τελευταία κατηγορία, αλλά τα καθ’ ημάς τα αναλύουμε σε ξεχωριστό κεφάλαιο.

ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΙΣΧΥΡΟΥΣ

«Κεφάλαιο», αυτή είναι η λέξη-κλειδί. Η τάση που επικρατεί στον αθλητισμό της ταλαίπωρης οικουμένης είναι να παραδίδονται οι μεγάλες διοργανώσεις στην αγκάλη των «αναπτυσσόμενων» οικονομιών, εκείνων που φοράνε στολή αλεξιπτωτιστή στα σπορ αλλά διαθέτουν το έμψυχο δυναμικό και το σκληρό νόμισμα για να αγοράσουν εισιτήρια, μπλουζάκια, καπελάκια και άλλα μπιχλιμπίδια για τους ιθαγενείς. Ενίοτε αγοράζουν ομάδες ολόκληρες, λαμπερούς «πλανήτες» του ποδοσφαίρου όπως η Μάντσεστερ Σίτι ή η Παρί Σεν Ζερμέν.

Σχεδόν όλοι οι πλούσιοι σύλλογοι της χρυσοφόρας αγγλικής Πρέμιερ Λιγκ, ιδίως όσοι εδρεύουν σε μεγαλουπόλεις, έχουν περάσει σε χέρια Αράβων, Ρώσων ή Αμερικανών μεγιστάνων. Οταν η τοπική νομοθεσία απαγορεύει το πλήρες ξεπούλημα οι παμφάγοι σπόνσορες ξεπερνούν το κώλυμα με επιδέξιες ντρίμπλες και αποκτούν επίφαση «λαϊκής βάσης», όπως συνέβη στη γερμανική Λειψία ή –με άλλους όρους– και στις δικές μας ομάδες. Το κλειστό Champions League, που βρίσκεται σε διαρκή φάση μελέτης εδώ και χρόνια, μπορεί σιγά σιγά να περάσει στην τελική ευθεία δίχως ανεπιθύμητους παρείσακτους από τρίτες χώρες. Οταν η μεγάλη πύλη μένει ανοχύρωτη μπαίνουν στην πόλη οι οχτροί, με προβιά λερωμένη από λάδι. Η Ρωσία του Πούτιν έλαβε το χρίσμα για το Μουντιάλ του 2018 και για τη χειμερινή ολυμπιάδα του 2014 (Σότσι) δίχως να ενοχληθεί από την παγκόσμια κατακραυγή για τις παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, το τσουνάμι της διαφθοράς και τις εμπεριστατωμένες καταγγελίες για κρατικοδίαιτο ντόπινγκ.

Ο «τσάρος» της Μόσχας έκανε το κομμάτι του ανενόχλητος, μέσα σε χειροκροτήματα από τους παντοδύναμους ολιγάρχες που τον περιστοιχίζουν. Το επόμενο Παγκόσμιο Κύπελλο θα διεξαχθεί στο νυχτωμένο από μπάλα αλλά οικονομικά εύρωστο Κατάρ, μολονότι τα σκάνδαλα σκάνε με καταιγιστικό ρυθμό και η δωροδοκία τον καιρό της ανάληψης εξελίχθηκε σε εθνικό σπορ. Τα γήπεδα θα είναι πιθανότατα μισοάδεια, η ζέστη θα τσακίσει ποδοσφαιριστές και θεατές, το καλεντάρι του διεθνούς ποδοσφαίρου θα γίνει άνω κάτω, το αλκοόλ θα πωλείται στη μαύρη αγορά, η υποκρισία θα χτυπήσει κόκκινο, αλλά για τους τα φαιά φορούντες πέρα βρέχει. Το εμιράτο όπου ποτέ δεν βρέχει ετοιμάζεται να φορέσει τα καλά του για το Μουντιάλ της κελεμπίας, απτόητο από το εμπάργκο των χωρών που το θεωρούν κρυφή κοιτίδα της ισλαμιστικής τρομοκρατίας. Ο επόμενος στόχος του Κατάρ θα είναι η ανάληψη μιας ολυμπιάδας, αν και οι έως τώρα απόπειρες έπεσαν σε παγερό τείχος. Το Μουντιάλ του 2026 δόθηκε σε τρεις χώρες της Βόρειας Αμερικής (ΗΠΑ, Μεξικό, Καναδάς), μολονότι δύο από αυτές καλά καλά δεν μιλιούνται μεταξύ τους. Τι σημασία έχει που ο σημερινός πλανητάρχης θέλει να φτιάξει τείχος κατά μήκος του Ρίο Γκράντε και να δηλητηριάσει τον πλανήτη με τα μικρόβια της ξενοφοβίας και της οπισθοδρόμησης;

Η γιορτή του ποδοσφαίρου θα διεξαχθεί στο Αμέρικα για δεύτερη φορά σε τρεισήμισι δεκαετίες, βοράσε ένα κοινό που δεν δίνει πεντάρα τσακιστή για το άθλημα που ο υπόλοιπος κόσμος αποκαλεί football. Οι μοναδικοί που ενδιαφέρονται για το soccer στις ΗΠΑ (και στον Καναδά) είναι οι μετανάστες, οι ίδιοι που για τον Τραμπ αποτελούν το κόκκινο πανί της κοινωνίας. Ο οβολός τους, φυσικά, παραμένει ευπρόσδεκτος για την αδίστακτη FIFA.

ΣΚΙ ΧΩΡΙΣ ΒΟΥΝΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ «ΚΟΚΚΙΝΟΥΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΕΣ»!

Ο μεγαλύτερος από τους μεγάλους παίκτες της επόμενης ημέρας είναι φυσικά η Κίνα, του 1,4 δισεκατομμυρίου καταναλωτών και του ιδιότυπου «κομμουνιστικού καπιταλισμού» που θα έκανε τον Μάο να σηκωθεί από τον τάφο του. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2008 με κουμπαρά 43 δισ. έδειξαν τον τέταρτο δρόμο προς τον αθλητικό σοσιαλισμό και άνοιξαν την όρεξη των Κινέζων. Δεν θέλει όμως μόνο η νύφη αλλά και ο γαμπρός.

Η χειμερινή ολυμπιάδα του 2022 θα διεξαχθεί και αυτή στο Πεκίνο (πέντε βήματα από τη Νότια Κορέα όπου έγινε η αντίστοιχη του 2018 και πολύ κοντά στο Τόκιο που θα διοργανώσει τους θερινούς του 2020), μολονότι η κινεζική πρωτεύουσα δεν έχει καν βουνό για αλπικό σκι σε ακτίνα εκατοντάδων χιλιομέτρων. Ο ηττημένος της ψηφοφορίας για το 2022 ήταν το Καζακστάν, αλλά το φυσικό αέριο δεν σκοπεύει να παραδοθεί έτσι εύκολα. Οι τέως σοβιετικές δημοκρατίες της κεντρικής Ασίας, με πρωτοστάτη το νεόπλουτο Αζερμπαϊτζάν, αρπάζουν άπληστα οτιδήποτε κινείται, προσπαθώντας να πλασαριστούν με αξιώσεις στον παγκόσμιο χάρτη: παγκόσμια πρωταθλήματα στίβου και κολύμβησης, ευρωπαϊκοί αγώνες, γκραν πρι της Φόρμουλα 1, τα πάντα όλα.

Στην ίδια κούρσα μετέχουν με αξιώσεις όλα τα «εξωστρεφή» κρατίδια του Περσικού Κόλπου, ενώ πρόσφατα άρχισε να σκιρτάει και η πολυάνθρωπη Ινδία, που αθλητικά βρίσκεται ακόμη στον μεσαίωνα. Οπου υπάρχει ή μπορεί να υπάρξει φυσικός ή τεχνητός πλούτος ο αθλητισμός προσφέρει πεδίον δόξης λαμπρόν. Και ας αποτελεί άγνωστη λέξη για το ευρύ κοινό. Η γερασμένη Ευρώπη, που κάποτε χτυπούσε το ντέφι για να χορεύουν οι πάντες στον ρυθμό της, δυσκολεύεται πια να αντέξει την κούρσα των εξοπλισμών. Οι ειδήμονες του ολυμπιακού κινήματος πιστεύουν ότι έφτασε ο καιρός να «σπάσουν» σε δύο ή περισσότερα κομμάτια οι Ολυμπιακοί Αγώνες (όπως συνέβη με τα ποδοσφαιρικά Μουντιάλ και Εuro), ώστε να γίνει βιώσιμο το κόστος τους. Οσες χώρες προσπάθησαν τα τελευταία χρόνια να τους διοργανώσουν με όρους χρηστής διαχείρισης και δίχως ισχυρές κρατικές πλάτες έπεσαν έξω, σε βαθμό κακουργήματος. Το Παρίσι του 2024 θα αποτελέσει κρίσιμο crash test στον οικονομικό τομέα, όπως και οι Αγώνες του 2028 που δόθηκαν στο Λος Αντζελες.

ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ ΚΑΙ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Eπειδή ακριβώς οι Αμερικανοί δεν συνηθίζουν να χρησιμοποιούν τα κρατικά ταμεία ως δεκανίκι για τη διεξαγωγή αθλητικών διοργανώσεων, εκφράζονται φόβοι ότι περιμένει τη ΔΟΕ φιάσκο επιπέδου Ατλάντα. Στη «χρυσή» ολυμπιάδα του 1996 ξεπουλήθηκαν τα πάντα χωρίς δισταγμό ώστε να αποφευχθεί η χασούρα, ενώ το τρομοκρατικό χτύπημα με τη βόμβα στο πάρκο ξεγύμνωσε το παραμύθι του άπαρτου από τους κακούς κάστρο. Η Κίνα, στο μεταξύ, διοργάνωσε το πρόσφατο Μουντομπάσκετ και γέμισε τα γήπεδά της, μολονότι οι αρένες ήταν αχανείς και τα εισιτήρια πανάκριβα.

Μερικές εβδομάδες αργότερα έπεσαν οι μάσκες της made in China αθλητικής παγκοσμιοποίησης, όταν ένα επιφανές στέλεχος των Χιούστον Ρόκετς «τιτίβισε» τις ενστάσεις του για τη στάση της Κίνας σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο Ντάριλ Μόρεϊ στοχοποιήθηκε πρώτα από τους ίδιους τους Κινέζους και στη συνέχεια από τους Αμερικανούς συνοδοιπόρους του, αφού η αγορά της Απω Ανατολής είναι για το ΝΒΑ πανίσχυρη και κάθε μουντζούρα κοστίζει το βάρος της μπάλας σε εκατομμύρια γουάν. Το Πεκίνο απαγόρευσε τη μετάδοση αγώνων των δημοφιλέστατων Ρόκετς στην απέραντη χώρα, το μούσι του Τζέιμς Χάρντεν χρησιμοποιήθηκε ως διπλωματικό διαβατήριο και σύσσωμο το ΝΒΑ ζήτησε συγγνώμη με γονυκλισίες.

Οταν κόπασε ο σάλος δεν έμεινε καμία αμφιβολία στους ξαφνιασμένους παρατηρητές. Κουμάντο στο σημερινό ΝΒΑ δεν κάνει ούτε ο κομισάριος Ανταμ Σίλβερ ούτε τα υπέρλαμπρα αστέρια όπως ο ΛεΜπρόν Τζέιμς, αλλά εκείνοι που υπογράφουν τις επιταγές. Και πολλά από τα συμβόλαια που κάνουν τη λίγκα κραταιά είναι γραμμένα στη γλώσσα των μανδαρίνων. 

* Περιοδικό Hot Doc #196, Ανιχνεύοντας τη νέα δεκαετία, 12/1/2020