Social Media και έλληνες πολιτικοί: Πώς τα χρησιμοποιούν και γιατί τα φοβούνται

Περιορισμένη χρήση των δυνατοτήτων των social media στην πολιτική επικοινωνία και τις πολιτικές καμπάνιες από τους έλληνες πολιτικούς και τους συμβούλους πολιτικής επικοινωνίας αποδεικνύει έρευνα του Πανεπιστημίου του Bournemouth της Μεγάλης Βρετανίας και πιο συγκεκριμένα από το Κέντρο Έρευνας στην Πολιτική & ΜΜΕ.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε με τη διεξαγωγή προσωπικών συνεντεύξεων από τον Μάρτιο έως τον Μάιο 2018 με 22 έλληνες πολιτικούς και συμβούλους πολιτικής επικοινωνίας, οι έλληνες πολιτικοί φαίνεται να προτιμούν την «εξειδίκευση» σ’ ένα μονάχα μέσο κοινωνικής δικτύωσης (π.χ Facebook ή twitter). Αυτό έχει ως αποτελέσματα να μην λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη μιας ολοκληρωμένης επικοινωνιακής στρατηγικής που απαιτεί μια cross – platform προσέγγιση.

Ένα ενδιαφέρον εύρημα που πρόκειται να συζητηθεί αρκετά, είναι οι επιλογές των ελλήνων πολιτικών όσον αφορά τον σχεδιασμό  μιας στρατηγικά και τεχνολογικά ολοκληρωμένης ψηφιακής επικοινωνιακής στρατηγικής. «Σε πολλές περιπτώσεις τη χρήση των social media αναλαμβάνουν φίλοι που ‘γνωρίζουν από τεχνολογία’ παρά εξειδικευμένοι digital media communication specialists», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έρευνα.

«Τους συμβουλεύουμε αλλά ακούν επίσης τις συζύγους τους, τους φίλους τους». Σύμβουλος πολιτικής επικοινωνίας

Η έρευνα κατέδειξε και την ύπαρξη… φόβου από τους πολιτικούς ως προς τη χρήση των Social media. Αν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λειτουργούν για τους έλληνες πολιτικούς «ως ένας τρόπος άμεσης επικοινωνίας με τους ψηφοφόρους -παρακάμπτοντας τα παραδοσιακά μέσα-  παράλληλα φοβούνται τη χρήση τους για διαφόρους λόγους όπως οι εκφράσεις μίσους σε online περιβάλλοντα, η έκθεση της οικογένειας, η παραποίηση λεγομένων κ.α.».

Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι μερικοί πολιτικοί εκμεταλλεύονται τη δυνατότητα για «διάλογο» με τους πολίτες που τους προσφέρουν τα κοινωνικά δίκτυα την ίδια στιγμή που άλλοι εμφανίζονται να είναι «νευρικοί» για την προσωπική αυτή επικοινωνία.

Πώς «βλέπουν» τα social media

Σύμφωνα πάντα με την έρευνα, οι πολιτικοί όσο και οι επικοινωνιακοί σύμβουλοι κατανοούν το ότι οι διαφορετικές πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων προσεγγίζουν διαφορετικά «ακροατήρια». Ωστόσο, οι σύμβουλοι γνωρίζουν πολύ καλύτερα τους διαφορετικούς τρόπους που πρέπει να χρησιμοποιηθούν οι πλατφόρμες και τα διαφορετικά ψηφιακά ακροατήρια.

Facebook

Το Facebook θεωρείται ως το κοινωνικό μέσο με την ευρύτερη εμβέλεια. Κάποιοι σύμβουλοι ανέφεραν στην έρευνα, ότι οι ηλικιωμένοι προσελκύονται περισσότερο από το FB σε σχέση με άλλα κοινωνικά μέσα.

Instagram

Το Instagram θεωρείται περισσότερο ως πλατφόρμα της νεολαίας και λιγότερο πολιτική.

Twitter

Το twitter από τη μεριά του, θεωρούν ότι απευθύνεται σε ένα πιο πολιτικοποιημένο ακροατήριο που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πολιτικούς, δημοσιογράφους και ηγέτες κοινής γνώμης. Με αυτή την έννοια, το Twitter θεωρείται ότι έχει αντίκτυπο στην ημερήσια διάταξη των ειδήσεων.

Youtube

Όσον αφορά το youtube, είναι ενδιαφέρον, όπως φαίνεται, ότι τόσο οι πολιτικοί όσο και οι σύμβουλοι δεν το θεωρούν ως βασική πλατφόρμα επικοινωνίας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, το YouTube χρησιμοποιείται απλώς ως πλατφόρμα αποθήκευσης βίντεο. Να το «δουλεύουν» δηλαδή μονάχα ως ένα είδος αρχειοθήκης των βίντεό τους. Μελέτες βέβαια, έχουν δείξει ότι το YouTube αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για να πεισθεί το λιγότερο αφοσιωμένο κοινό.

Η ομάδα

Η ερευνητική ομάδα αποτελούνταν από ακαδημαϊκούς του πανεπιστημίου του Bournemouth, Αναστασία Βενετή, Επίκουρη Καθηγήτρια και τους Αναπληρωτές Καθηγητές Dan Jackson και Darren Lilleker.

Μιλώντας στο koutipandoras.gr, η Αναστασία Βενετή, Διευθύντρια του Centre for Politics and Media Research δήλωσε: «Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην έρευνα είναι πως οι Έλληνες πολιτικοί χρησιμοποιούν κυρίως μία μόνο πλατφόρμα (π.χ. είτε Twitter είτε Facebook) εντός του επικοινωνιακού περιβάλλοντος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης».

«Δηλαδή παρόλο που μπορεί να διατηρούν περισσότερους από έναν λογαριασμούς σε διαφορετικά μέσα, κάνουν κύρια χρήση σε κάποιον από αυτούς (single platform specialists). Αυτό δεν ευνοεί τη διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης ψηφιακής επικοινωνιακής στρατηγικής καθώς το κάθε μέσο εξυπηρετεί διαφορετικούς σκοπούς», πρόσθεσε.

Από τη μεριά του, ο Darren Lilleker επισήμανε: «Πιστεύω πως ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της έρευνας είναι πως οι Έλληνες πολιτικοί δεν εκμεταλλεύονται πλήρως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξαιτίας ενός συνδυασμού περιορισμένης εξοικείωσης με τις δυνατότητες αυτών των μέσων και ενός φόβου που οδηγεί σε μια πιο συντηρητική χρήση. Αυτή η στάση σχετικά με τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δημιουργεί συχνά αντιπαράθεση ανάμεσα στους πολιτικούς και τους συμβούλους τους. Το εύρημα αυτό συναντάται συχνά και σε έρευνες που έχουν γίνει σε άλλες χώρες».

Όλα τα κύρια συμπεράσματα

Τα κύρια ευρήματα της έρευνας υποδεικνύουν περιορισμένη χρήση των δυνατοτήτων των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην πολιτική επικοινωνία και τις πολιτικές καμπάνιες.

Πιο συγκεκριμένα, βασικά ευρήματα αποτελούν:

Α) Παρόλο που συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια, υπάρχει μεγαλύτερη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η χρήση αυτών δεν αποτελεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, μέρος μιας ευρύτερης επικοινωνιακής στρατηγικής, η οποία θα επιτύγχανε μεγαλύτερη κεφαλαιόποιήση των δυνατοτήτων αυτών των μέσων και αποτελεσματικότερο συντονισμό ανάμεσα σε παραδοσιακά και νέα μέσα.

Β) Τάση που χαρακτηρίζει τους πολιτικούς είναι η ‘εξειδίκευση’ σε ένα μέσο π.χ. Twitter (single platform specialist) με αποτέλεσμα να μην λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη μιας ολοκληρωμένης επικοινωνιακής στρατηγικής που απαιτεί cross- platform προσέγγιση.

Γ) Ο σχεδιασμός μιας στρατηγικά και τεχνολογικά ολοκληρωμένης ψηφιακής επικοινωνιακής στρατηγικής μπορεί να είναι αρκετά ακριβός. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν τεράστιες διακυμάνσεις ανάμεσα σε βουλευτές, αρχηγούς κομμάτων, και κόμματα. Σε πολλές περιπτώσεις τη χρήση των social media αναλαμβάνουν φίλοι που ‘γνωρίζουν από τεχνολογία’ παρά εξειδικευμένοι digital media communication specialists.

Δ) Επιπλέον, οι έλληνες πολιτικοί φαίνεται να υιοθετούν μια πιο συντηρητική προσέγγιση στη χρήση αυτών των μέσων συγκριτικά με τους συμβούλους τους. Παρόλο το οτι τα  social media λειτουργούν για αυτούς ως ένας τρόπος άμεσης επικοινωνίας με τους ψηφοφόρους -παρακάμπτοντας τα παραδοσιακά μέσα-  παράλληλα φοβούνται τη χρήση τους για διαφόρους λόγους όπως οι εκφράσεις μίσους σε online περιβάλλοντα, η έκθεση της οικογένειας, η παραποίηση λεγομένων κ.α.

Ε) Επιπλέον παρατηρείται περιορισμένη χρήση των social media analytics συγκριτικά με άλλες χώρες στις οποίες  η εκμετάλλευση τέτοιων δεδομένων είναι πολύ πιο έντονη κυρίως ως προς την χάραξη στρατηγικής αναφορικά με χαρτογράφηση και στόχευση κοινού και τοποθέτηση διαφήμισης. Αυτό σχετίζεται τόσο με το διαθέσιμο budget όσο και με την τεχνογνωσία των πολιτικών και των συμβούλων.

ΣΤ) Συζητώντας για τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην πολιτική, είναι σημαντικό να γίνεται διαχωρισμός της πιο έντονης χρήσης αυτών κατά τις προεκλογικές περιόδους με την ευρύτερη χρήση τους σε μη προεκλογικές περιόδους. Στην πρώτη περίπτωση μιλάμε αυστηρά για εργαλεία προεκλογικής εκστρατείας ενώ στη δεύτερη για χρήση των νέων τεχνολογιών για την ενίσχυση της πολιτικής επικοινωνίας με την ευρύτερη έννοια (δηλαδή της επικοινωνίας του πολίτη με τον πολιτικό). Ενδεικτικό  της έως τώρα χρήσης π.χ. του Facebook στην Ελλάδα είναι το άνοιγμα λογαριασμών προεκλογικά και η ύπνωση του μετέπειτα.

Βρείτε ολόκληρη την έρευνα εδώ: https://www.bournemouth.ac.uk/