Σε αναζήτηση συνεκτικής πλειοψηφίας στην ΕΕ

Σε γενικές γραμμές στην ΕΕ τον τελευταίο μήνα έγιναν τα εξής: Διαδικαστικά οι υποψήφιοι για τα κορυφαία αξιώματα προτείνονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (οι 28 κυβερνήσεις) και εγκρίνονται από το Ευρωκοινοβούλιο. Ο Βέμπερ ήταν ο εκλεκτός της ισχυρότερης ευρωομάδας (ΕΛΚ) για την Προεδρία της Επιτροπής αλλά η ευρωομάδα του ούτε πολύ ισχυρή είναι (23% στο Ευρωκοινοβούλιο) ούτε συμμαχίες στο πρόσωπο του ακραίου Βέμπερ έβρισκε. Οπότε η θεσμική κατεύθυνση να εκλέγεται Πρόεδρος της Επιτροπής ο εκλεκτός της ισχυρότερης ευρωομάδας κατέρρευσε πολιτικά.

Έγινε μια προσπάθεια από Μέρκελ και Μακρόν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να περισωθεί η θεσμική αυτή κατεύθυνση μέσω του Τίμμερμανς, εκλεκτού της δεύτερης σε δύναμη ευρωομάδας (Σοσιαλιστές). Την προσπάθεια αυτή μπλοκάρισε η ακροδεξιά. Πολωνοί, Ούγγροι, Ιταλοί από πίσω κλπ. Πως έγινε αυτό; Στο Συμβούλιο των 28 κυβερνήσεων απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία 21 κυβερνήσεων οι οποίες ταυτόχρονα εκφράζουν το 75% του πληθυσμού της ΕΕ. Δεν το έφτανε ο Τίμμερμανς.

Άμεσα λοιπόν έχουμε το πιο βασικό δεδομένο. Όπως μπόρεσαν Σοσιαλιστές, Πράσινοι και Αριστερά να μπλοκάρουν τον Βέμπερ, άλλο τόσο μπορούσαν και μπόρεσαν οι ακροδεξιοί (με την ευρεία έννοια του όρου) να μπλοκάρουν τον Τίμμερμανς ακόμη και με στήριξη Γαλλίας – Γερμανίας. Et voila το κενό ηγεμονίας.

Το φιλόδοξο σχέδιο (που απέτυχε) Μακρόν και Μέρκελ ήταν μια πολύ μεγάλη πλειοψηφία από 4 ευρωομάδες. Δεξιά (ΕΛΚ), Φιλελεύθεροι – Μακρόν, Σοσιαλιστές, Πράσινοι. Υπό όρους (υποψηφιότητα Τίμμερμανς για την κορυφαία θέση) μπορεί να είχε και την ανοχή της Αριστεράς. Μετά την πολιτική ήττα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αυτή η πιθανή πλειοψηφία διαλύθηκε.

Το παρασκήνιο που ακολούθησε κατέληξε στα 4 πρόσωπα για τις αντίστοιχες κορυφαίες θέσεις που αποκαλούνται «πακέτο Ούρσουλα». Οι Πράσινοι είναι επίσημα εκτός και οι Σοσιαλιστές στο Ευρωκοινοβούλιο είναι αρνητικοί στο να το στηρίξουν.

Αυτό επειδή το «πακέτο» έχει σαφή συντηρητική απόκλιση. Η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από το ΕΛΚ που προτείνεται από το Συμβούλιο Κορυφής για την κορυφαία θέση του Προέδρου της Επιτροπής είναι και πολύ συντηρητική και δεν έχει να επιδείξει ξεχωριστές ικανότητες πολιτικού στο ανώτατο επίπεδο. Είναι «λίγη» για τη θέση.

Από το ΕΛΚ προέρχεται και η Λαγκάρντ που πάει στην ΕΚΤ, από τους Φιλελεύθερους ο Μισέλ που προτείνεται για την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, από τους Σοσιαλιστές ο Μπορέλ που προτείνεται για Εκπρόσωπος της ΕΕ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Μόνο που η θέση που παίρνουν οι Σοσιαλιστές είναι κυρίως διακοσμητική, ποιος ήξερε την κα Μονγκερίνι;

Για να χρυσωθεί το χάπι στους Σοσιαλιστές δόθηκε η μισή Προεδρία του Ευρωκοινοβούλιου, το δεύτερο μισό θα την πάρει το ΕΛΚ.

Η πραγματική κατανομή φαίνεται να έγινε σε επίπεδο κρατών. Η Γερμανία παίρνει την σημαντικότερη θέση αλλά η Γαλλία παίρνει ουσιαστικά δυο θέσεις, καθώς ο Μισέλ είναι γαλλόφωνος Βέλγος και επίσης από την ευρωομάδα του Μακρόν. Ο Μπορέλ είναι Ισπανός και ο Σοσιαλιστής Πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Ιταλός.

Περισσότερο φαίνεται να «μέτρησε» αυτή η ισορροπία των μεγάλων και παλιών κρατών της ΕΕ παρά οι πολιτικοί συσχετισμοί.

Όλο αυτό δείχνει αδιέξοδο. ΑΝ υπήρχε καλή συνεργασία Μακρόν – Μέρκελ σε επίπεδο κυβερνήσεων θα μιλούσαμε για μια αναβίωση του κρατικού γαλλογερμανικού άξονα έστω και σε βάρος του Ευρωκοινοβουλίου και των πολιτικών – δημοκρατικών εκπροσωπήσεων. Αλλά περισσότερο πρόκειται για παραλυτική ισορροπία Παρισιού – Βερολίνου παρά για γόνιμη σύνθεση.

Στην πρώτη κιόλας ψηφοφορία στο Ευρωκοινοβούλιο, αυτήν για εκλογή Προέδρου του, φάνηκε η δυσκολία συνοχής μιας πλειοψηφίας ΕΛΚ, Σοσιαλιστών, Φιλελεύθερων. Από τους 444 ψήφους (σε σύνολο751) των τριών ομάδων ο Ιταλός Σοσιαλιστής Σασσόλι πήρε μόνο 325 στην πρώτη ψηφοφορία. Ο υποψήφιος της συσπειρωμένης ακροδεξιάς (με Πολωνούς Συντηρητικούς μαζί) πήρε 162, η Κέλλερ των Πράσινων 133 και η Αριστερά ακριβώς τις 42 ψήφους της. Δηλαδή το ΕΛΚ είχε διαρροές προς την ακροδεξιά (οι Ούγγροι σίγουρα) και οι Σοσιαλιστές και οι Φιλελεύθεροι – Μακρόν είχαν πολλές διαρροές προς τους Πράσινους ενώ ήταν Σοσιαλιστής ο υποψήφιος ! Στον δεύτερο γύρο ο Σασσόλι «μάζεψε» 20 από τις διαρροές προς τους Πράσινους και εξελέγη.

Αν ο Σοσιαλιστής Σασσόλι εξελέγη τόσο οριακά, πως θα εκλεγεί η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από το ΕΛΚ χωρίς τους Σοσιαλιστές;

Υπάρχουν λοιπόν δυο ενδεχόμενα. Να απορριφθεί η Ούρσουλα και να κληθεί το Συμβούλιο των 28 κυβερνήσεων να υποβάλλει άλλη πρόταση. Σε αυτή την περίπτωση παραμένει στο τραπέζι το όνομα του Τίμμερμανς, εφόσον υποχωρήσουν τουλάχιστον οι Ιταλοί (πιεζόμενου εσωτερικά του Σαλβίνι που δεν είναι άλλωστε πρωθυπουργός).

Ή να ψηφίσουν την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αρκετοί σκληροί δεξιοί (Πολωνία κλπ) και καθαροί ακροδεξιοί από τους 160 που κατέγραψαν όλοι μαζί στην ψηφοφορία για τον Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου. Οπότε δεν υπάρχει ούτε η πλειοψηφία ΕΛΚ, Σοσιαλιστές, Μακρόν αλλά μια συμμαχία ΕΛΚ –ακροδεξιάς με ερωτηματικό την στάση του Μακρόν.

Στο Ευρωκοινοβούλιο προφανώς οριακά υπάρχει και η εναλλακτική πλειοψηφία, «από τον Μακρόν μέχρι τον Τσίπρα» όπως είχε διατυπωθεί. Αλλά δεν υπάρχει στο Συμβούλιο των 28 κυβερνήσεων, πόσο μάλλον η αυξημένη των 21 με 75% του πληθυσμού.

Η παράδοση στην ΕΕ είναι να βρίσκονται λύσεις, με ακόμη εντονότερο παρασκήνιο και περίπλοκους συμβιβασμούς. Αυτές όμως οι λύσεις αποδεικνύονται όλο και λιγότερο προωθητικές για την ΕΕ.

Το πιο ενδιαφέρον στρατηγικά σενάριο είναι οι Σοσιαλιστές να επιμείνουν στην αντίθεση τους στην κα ντερ Λάιεν και να μετρηθεί η απήχηση μιας αρνητικής ψήφου Σοσιαλιστών Πρασίνων Αριστεράς. Δηλαδή να επιστραφεί το «μπαλάκι» σε Μακρόν – Μέρκελ, αφού αυτοί έκαναν πίσω στο Συμβούλιο των 28 κυβερνήσεων. Θα πάνε με την ακροδεξιά (που σημειωτέον είναι αντιπολίτευση στις κυβερνήσεις τους) ή με μια συνασπισμένη αριστερά;

Παράλληλα γίνονται προφανή τα δομικά προβλήματα στην αρχιτεκτονική αυτής της ημι-ομοσπονδιακής Ευρώπης όπου έχεις ουσιαστικά πλειοψηφικό σύστημα στο ένα όργανο – Συμβούλιο των κυβερνήσεων και αναλογικό στο άλλο όργανο, το Ευρωκοινοβούλιο. Μια αρχιτεκτονική όπου ο ρόλος των ευρωπαϊκών κομμάτων διαπλέκεται και συχνά συγκρούεται με τον ρόλο των κρατικών ισορροπιών. Μακροπρόθεσμα η συζήτηση για αυτή την συνολική αρχιτεκτονική και τα πολύ περιορισμένα όρια που (ξεκάθαρα πια) έχει, μπορεί να είναι η σημαντικότερη για το μέλλον και για την οικοδόμηση μιας πιο δημοκρατικής Ευρώπης.

Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην κατηγορία «Απόψεις» εκφράζουν τον/την συντάκτη/τριά τους και οι θέσεις δεν συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη του koutipandoras.gr