Ρωσία, η ακροδεξιά «λευκή άμαξα»

Οι «νονοί» δίνουν τις διαταγές και κολυμπούν στα προνόμια. Η βρόμικη δουλειά γίνεται από έμμισθα ή άμισθα «βαφτιστήρια», χουλιγκάνους στρατευμένους στην υπηρεσία μιας ακροδεξιάς που δεν γνωρίζει φραγμούς. Στα γήπεδα της Ρωσίας, τα ίδια που αποστειρώθηκαν ταχύρρυθμα (και προφανώς προσωρινά) για να φιλοξενήσουν τους αγώνες του πρόσφατου Μουντιάλ, ο ρατσισμός είναι καθεστώς και το μίσος θρησκεία.

Οσοι έχουν κουράγιο να σκαλίσουν την επιφάνεια βλέπουν ότι η άλλη άκρη της ρίζας αγγίζει το Κρεμλίνο. Ο Αλεξάντερ Σπρίγκιν ήταν μόλις 14 ετών όταν κάποιος από τους «πρεσβύτερους» της κερκίδας της Ντιναμό Μόσχας τον πλησίασε για να τον δασκαλέψει. «Πρόκειται να ιδρύσουμε τον σύνδεσμο Γαλάζιοι Δυναμίτες» τον ενημέρωσε.

«Ελα να γραφτείς και πες το και στους φίλους σου. Θα πέσει πολύ ξύλο με τους απέναντι». Οι απέναντι ήταν η Ουνιόν, η Σκόλα και οι Μονομάχοι. Οι τρεις σκληροπυρηνικές «φίρμες» της άσπονδης Σπαρτάκ. Μέσα στη διετία που ακολούθησε (1993-95) δεν υπήρχε κερκίδα χωρίς ταραξίες στα γήπεδα της μητρόπολης. Οποτε μαζεύονταν για τα ραντεβού θανάτου στους ψηλοτάβανους σταθμούς του μοσχοβίτικου μετρό, οι φανατικοί οπαδοί θύμιζαν αφιονισμένο στρατό. Οι στρατοί είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι για αποστολές πιο σημαντικές από την μπάλα.

Τον Αύγουστο του 1998 ο 19χρονος Σπρίγκιν έλαβε ένα μήνυμα στο κινητό του. «Κάλεσε το τάδε νούμερο, τα υπόλοιπα θα σου τα πει αυτός που θα απαντήσει». Στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ένας Ρώσος Μιχαλολιάκος. Μόλις την επόμενη μέρα ο νεαρός αρχιχούλιγκαν τον συνάντησε μέσα στο κτίριο της Δούμας. Στο ίδιο δωμάτιο βρισκόταν και ο ορκισμένος εχθρός του Σπρίγκιν, ένας «αρχιστράτηγος» της εξέδρας της Σπαρτάκ. «Αφήστε τις μαλακίες με το ποδόσφαιρο» τους παρότρυνε ο πολιτικάντης. «Από σήμερα προσλαμβάνεστε ως βοηθοί μου.

Θα παρέχετε προστασία στις εκδηλώσεις του κόμματος και θα μας φέρνετε κόσμο. Εμείς θα σας πληρώνουμε τα έξοδα για να πηγαίνετε στα γήπεδα κάθε Κυριακή. Και όταν έρθει η ώρα θα σας έχουμε στα πούπουλα». Φίλοι για πάντα. Υστερα από αρκετά χρόνια ευδόκιμης θητείας στις τάξεις της ρωσικής ακροδεξιάς ο Σπρίγκιν ίδρυσε την Ενωση Ρώσων Φιλάθλων, μια οργάνωση-ομπρέλα για τους φασίστες των γηπέδων. Μιάμιση δεκαετία από την αρχική στρατολόγησή του έτρεφε πλέον και ο ίδιος πολιτικές βλέψεις. Σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις φωτογραφήθηκε δίπλα στον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν. Και όταν έπεφτε το σκοτάδι μάζευε «τα παιδιά» για να κυνηγήσουν μετανάστες ή να προκαλέσουν έκτροπα σε μουσικά φεστιβάλ χιπ χοπ. Η δράση των πάλαι ποτέ χουλιγκάνων εξαπλώθηκε μακριά από τα γήπεδα, όπου εμφανιζόταν ορατός στόχος. «Λευκή άμαξα» ονομάστηκε η πολυπληθής και ποδοσφαιρικά πολύχρωμη ομάδα τους.

Οι φαιοί συμμορίτες φοράνε μάσκες και κρατούν λάβαρα με σβάστικες. Ενίοτε εμφανίζονται και στα δικά μας μέρη, επίλεκτοι κάφροι εισαγωγής, σε οπαδικά έκτροπα μεταξύ οπαδών ελληνικών ομάδων. Και είναι οι πιο άγριοι απ’ όλους. Ο διαβόητος Σπρίγκιν συνελήφθη στη Μασσαλία στα τρομερά επεισόδια πριν από τον αγώνα Αγγλία – Ρωσία για το Euro 2016 και είδε την πολιτική σταδιοδρομία του να εκτροχιάζεται. Αλλά υπάρχουν χιλιάδες άλλοι σαν του λόγου του. Οι ξενοφοβικές επιθέσεις και οι ρατσιστικές εκδηλώσεις στα γήπεδα της Ρωσίας αποτελούν μάλλον κανόνα παρά εξαίρεση. Η μπάλα δεν είναι παρά πρόφαση. «Η κυβέρνηση προσπάθησε να καθαρίσει την εικόνα του ρωσικού ποδοσφαίρου ενόψει του Παγκόσμιου Κυπέλλου, αλλά το ενδιαφέρον της ήταν προσχηματικό» εξηγεί ο αντιφασίστας δημοσιογράφος Μαξίμ Σολοπόφ. «Αν έβαλαν εμπόδια στους χούλιγκαν, ήταν επειδή φοβούνται σκηνικά όπως αυτό της Ουκρανίας. Εφόσον ξεσπάσει και εδώ καμιά επανάσταση, οι ορδές των ακροδεξιών μπορεί να στραφούν ενάντια στις αρχές.

Πίσω από τις κουίντες το καθεστώς στηρίζει τους χουλιγκάνους ώστε να τους έχει μαζί του στη δύσκολη ώρα». Μόλις ξέσπασαν οι συμπλοκές με τους Εγγλέζους στη Μασσαλία ο ίδιος ο τότε υφυπουργός Αθλητισμού Βιτάλι Μούτκο (στιγματισμένος και για τα σκάνδαλα του ντόπινγκ) μίλησε για «συμπαιγνία ενάντια στους Ρώσους φιλάθλους». Ο αντιπρόεδρος του ρωσικού κοινοβουλίου Ιγκόρ Λεμπέντεφ φόρεσε στολή μαζορέτας: «Και πού το βλέπετε το κακό σε μερικούς καβγάδες; Μπράβο στα τιμημένα παλικάρια μας. Εμπρός, απάνω τους!». Τα μούσκουλα που στην εκτός γηπέδων ζωή τους προσφέρουν προστασία σε ζάπλουτους ολιγάρχες, αδίστακτους χιτλερίσκους και παμπόνηρους κομματάρχες χτίζονται στο πρωτόγονο τελετουργικό που ονομάζεται «Stenka na stenku»: τοίχος με τοίχο.

Οι «τοίχοι» της κωδικής ονομασίας είναι τα σμιλεμένα κορμιά των μαχητών, οι οποίοι συγκεντρώνονται στα δάση των ρωσικής στέπας για αιματηρές γρονθοπατινάδες, είκοσι από δω και είκοσι από εκεί, μέχρι πτώσης. Πρόκειται για μια εθνικιστικής απόχρωσης παράδοση, η οποία απαγορεύτηκε το 1917 από τους μπολσεβίκους αλλά επανήλθε τα τελευταία χρόνια (όχι μόνο στη Ρωσία), ιδανική προπόνηση για τις ανάγκες του ακροδεξιού αντάρτικου. Οι κορυφαίοι αυτών των δασικών μαχών ελίσσονται γρήγορα στην ιεραρχία. Κάποιοι δραστηριοποιούνται αποκλειστικά στα γήπεδα, άλλων όμως η χάρη φτάνει μέχρι τα πολιτικά γραφεία και τα ελικόπτερα με τα οποία οι Ρώσοι παραλήδες μετακινούνται στα γήπεδα της Ευρώπης.

Η ρωσική σημαία του ανεξέλεγκτου και συχνά ανεξήγητου πλούτου κυματίζει ή κυμάτισε στο Λονδίνο, το Μονακό, ακόμη και σε μικρότερα «λιμάνια» της Πρέμιερ Λιγκ όπως το Μπόρνμουθ. «Λόντονγκραντ» βάφτισε την αγγλική πρωτεύουσα ο ερευνητής Μαρκ Χόλινγκσγουορθ όταν βαρέθηκε να ακούει εξωτικά επώνυμα όπως Μπερεζόφσκι, Ουσμάνοφ, Αμπράμοβιτς. «Από τη Ρωσία με ρευστό» ήταν ο τίτλος του αποκαλυπτικού βιβλίου που αποκάλυπτε τις διαδρομές του χρήματος, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου.

Σεσημασμένοι παράγοντες που αποστρέφονται τους προβολείς προτίμησαν να επενδύσουν τη σκιώδη δραστηριότητά τους σε αθλητικούς χώρους όπως η πυγμαχία, πεδίο αντιπαράθεσης Ουζμπέκων και Καζάκων εγκληματιών τα τελευταία χρόνια. Εργολάβοι του βρόμικου χρήματος έφαγαν με χρυσά κουτάλια από το Μουντιάλ και τη Χειμερινή Ολυμπιάδα του Σότσι, το οποίο γέμισε με άχρηστους «λευκούς ελέφαντες». Και ο χορός της δηλητηριασμένης βότκας καλά κρατεί. Στην ελεύθερη μετασοβιετική οικονομία του Πούτιν όλα επιτρέπονται. Ιδίως για όσους έχουν τις σωστές διασυνδέσεις. 

* Περιοδικό Hot Doc #168, «Μαφία και ποδόσφαιρο», 16/12/2018