Οι Βρυξέλλες μελετούν την κατάργηση της “τρόικας” που εποπτεύει την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα ώστε να επιτρέψουν στην Αθήνα να προωθήσει το δικό της σχέδιο για να τονώσει την οικονομία, σε αντάλλαγμα με μια «σταδιακή ανακούφιση» από τα χρέη, σύμφωνα με δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων που μεταφέρει αποκλειστικά το Reuters.
Η συζήτηση βρίσκεται στα πρώτα στάδια και θα επιταχυνθεί καθώς η Ελλάδα και οι εταίροι της χαράζουν την νέα πορεία που θα ακολουθήσει η χώρα όταν λήξει το δεύτερο πρόγραμμα διάσωσης, προς τα τέλη του 2014.
Η διάλυση της «τρόικας», που απαρτίζεται από εκπροσώπους της Κομισιόν της ΕΚΤ και του ΔΝΤ και ορισμένοι την παρομοιάζουν με την ναζιστική κατοχή στην Ελλάδα, πιθανότατα θα αποτελέσει το κεντρικό κομμάτι στο νέο σχέδιο για την Αθήνα.
Η μεταστροφή σε ένα πρόγραμμα «μεταρρυθμίσεις με αντάλλαγμα την ανακούφιση χρεών» με πιο ελαφρά επόπτευση, θα καθησυχάσει την δημόσια δυσαρέσκεια και θα υποστηρίξει την κυβέρνηση συνασπισμού εις βάρος της αντιπολίτευσης που ηγείται στις δημοσκοπήσεις και υπόσχεται να «σκίσει» την συμφωνία με τους διεθνείς πιστωτές.
Με το νέο σκεπτικό, την “αστυνόμευση” της τρόικα θα αντικαταστήσει μια ειδική ομάδα δράσης από την Κομισιόν η οποία θα διενεργεί εξαμηνιαίους ελέγχους και όχι τριμηνιαίους όπως σήμερα, εφόσον δεν χρειαστεί η χώρα φρέσκα κεφάλαια.
Σε αντάλλαγμα, η Αθήνα θα δεσμευθεί σε 6ετές πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων, στο οποίο τα επιτεύγματα θα αμείβονται με ανακούφιση από δανειακά βάρη, όπως με παράταση της διάρκειας αποπληρωμής, αντί για την προσφορά νέων δανείων.
«Δεν θα υπάρχει τρόικα» δήλωσε αξιωματούχος που θέλει να κρατήσει την ανωνυμία του. «Η ιδιοκτησία των μεταρρυθμίσεων πρέπει να είναι ελληνική. Οι Έλληνες θα πρέπει να καταλήξουν σε ένα πρόγραμμα ως τον Οκτώβριο, το οποίο θα εγκριθεί ως τον Δεκέμβριο και θα ισχύσει από τις αρχές 2015».
Θα δοθεί στην Ελλάδα, ως δίχτυ ασφαλείας, μια προαιρετική γραμμή πίστωσης από την ευρωζώνη, σύμφωνα με άλλο αξιωματούχο. Εάν χρησιμοποιηθεί θα ξαναρχίσει η αυστηρή επόπτευση της Ελλάδας.
Το ΔΝΤ θα κρατήσει το δικό του πρόγραμμα διάσωσης έως το 2016, συνεχίζοντας να παρακολουθεί την Αθήνα.
«Ήταν λάθος να μην δοθεί στην Πορτογαλία προαιρετική πιστωτική γραμμή» σχολίασε ο αξιωματούχος, αναφερόμενος στην έξοδο της Λισαβόνας από το πρόγραμμα διάσωσης χωρίς αυτό το εργαλείο.
Η κατάργηση της τρόικα θα σηματοδοτήσει την λήξη ενός μοντέλου επιβολής οικονομικών μεταρρυθμίσεων στην Αθήνα, που έχει υποστεί βαριές επικρίσεις στην Ελλάδα αλλά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Έχει μεγάλη σημασία ότι το νέο πρόγραμμα θα έχει στόχο την «ανάπτυξη και την απασχόληση» αντί για το ισχύον επίκεντρο στις δημοσιονομικές περικοπές. Θα σχεδιαστεί κατ’ αρχήν από την Αθήνα και όχι από τις Βρυξέλλες ή άλλους αξιωματούχους.
Ένα δυνητικό πλεονέκτημα του να έχουν οι Έλληνες την ευθύνη του προγράμματός τους, θα είναι η εθελοντική αποδοχή των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, που πλέον δεν θα επιβάλλονται από έξω. Η εισαγωγή του νέου εξαετούς προγράμματος θα επιτρέψει στην ΕΚΤ, που οι νέοι της ρόλοι ως τραπεζικού επόπτη δεν συνάδουν με τον ρόλο της στην τρόικα, να αποσυρθεί.
Για να είναι όμως λειτουργικό το νέο πρόγραμμα, θα πρέπει να ξεπεράσει τα εμπόδια. Ένα από αυτά είναι το ενδεχόμενο η χώρα να χρειαστεί φρέσκα κεφάλαια, κάτι που θα μπορούσε να συμβεί αν προκύψει επιπλέον κόστος για τη χρηματοδότηση των τραπεζών. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, σημειώνει το Reuters θα απαιτηθεί μια «κανονική διάσωση».
«Αν επιπλέον χρηματοδότηση απαιτηθεί δεν υπάρχει ούτε ένα κοινοβούλιο που θα το δεχτεί», δηλώνει ο πρώτος αξιωματούχος.
Στην Αθήνα όμως υπάρχει αισιοδοξία ότι δεν θα απαιτηθεί νέο πακέτο διάσωσης. «Δεν θέλουμε άλλο πρόγραμμα λιτότητας. Δεν θέλουμε νέα χρηματοδότηση», δηλώνει αξιωματούχος στην Αθήνα. «Θέλουμε η όποια εναλλακτική να είναι προσανατολισμένη στην ανάπτυξη και την απασχόληση».
«Έχουμε δεσμευτεί για μεταρρυθμίσεις… αλλά δεν θέλουμε ένα μαχαίρι στο λαιμό γιατί αυτό πληγώνει την «ιδιοκτησία» του προγράμματος αυτών των μεταρρυθμίσεων», υποστηρίζει. Προσθέτει ότι η ιδέα της μείωσης του χρέους με «αντίτιμο» μεταρρυθμίσεις μπορεί να «δουλέψει» υπό την προϋπόθεση ότι η παρακολούθηση δεν έχει ομοιότητες με την τρόικα.
Σύμφωνα με το Reuters, ένα τέτοιο σχέδιο που θα στηρίζεται στη λογική «μείωση χρέους με αντίτιμο μεταρρυθμίσεις» είναι σαγηνευτικό για τον Αντώνη Σαμαρά και πιθανότατα το ακούει με συμπάθεια ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Ένα τέτοιο σχέδιο, εκτιμά το Reuters θα βοηθήσει τον πρωθυπουργό στην αντιπαράθεσή του με την αξιωματική αντιπολίτευση. Όπως σημειώνεται η χώρα αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών με φόντο την προεδρία της Δημοκρατίας.
Η τελική ερώτηση, πάντως, είναι πώς θα γίνει το χρέος της χώρας καλύτερα διαχειρίσιμο. Οι βασικές επιλογές αφορούν τη μείωση των επιτοκίων και την επιμήκυνση των λήξεων. Αυτές πιθανότατα μπορούν να εφαρμοστούν μόνο στα δάνεια που πήρε η χώρα από άλλα κράτη και όχι τη βοήθεια που έλαβε από ΕΚΤ και ΔΝΤ.
«Υπάρχει διαφορά αν έχει 30 χρόνια για να ξεπληρώσεις και αν έχεις 50 χρόνια, υποστηρίζει ένας αξιωματούχος προσθέτοντας ότι η επέκταση των λήξεων θα γίνεται σε διαφορετικές λήξεις χρέους αμέσως μόλις εκπληρώνονται κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Η μετατροπή των επιτοκίων σε σταθερά θα μπορούσε να είναι ένα ακόμα κίνητρο, δεδομένου ότι σήμερα το κόστος χρήματος βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Η κρίσιμη στιγμή για τις αποφάσεις αναμένεται αργότερα φέτος και όπως καταλήγει το Reuters, «το φθινόπωρο θα είναι καυτό».