Restart Cultural Tourism θα πει πολιτιστική αναβάθμιση του διεθνούς τουρισμού στην Ελλάδα

Το περασμένο τριήμερο βρέθηκα για πρώτη φορά στο νησί της Μυκόνου, καλεσμένος της Κέλλυς Αθανασιάδου και της δράσης της με τίτλο «Restart Cultural Tourism» που διεξάγεται την τελευταία τριετία σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα της Μυκόνου, της Σαντορίνης και της Ρόδου. Συγκεκριμένα, φιλοξενήθηκα μαζί με μια ομάδα εικαστικών καλλιτεχνών από την Ελλάδα και την Κύπρο στο «Aphrodite Beach Resort», ένα από τα παλαιότερα μεγάλα ξενοδοχεία των Κυκλάδων, που – ως φαίνεται – ενδιαφέρεται για την πολιτιστική αναβάθμιση του διεθνούς πελατολογίου του ξέχωρα από το μάλλον κακόγουστο τρίπτυχο «τζατζίκι – μουζάκα – Ζορμπάς». Εκεί, την περασμένη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου, έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής στη «Venus gallery» του ξενοδοχείου, όπως και της έκθεσης γλυπτικής στον κήπο του εστιατορίου του, του «Blue Fusion Art Restaurant», στη διάρκεια της οποίας μάλιστα οι θαμώνες είχαν τη δυνατότητα ψηφοφορίας για την ανάδειξη του καλύτερου γλυπτού!

Το «Restart Cultural Tourism» αποτελεί μια κεντρική συντονιστική δράση ή, για την ακρίβεια, μία ομπρέλα πολιτιστικών δράσεων, στις οποίες εμπεριέχονται εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές προβολές. Όλες αυτές οι δράσεις γίνονται μέσα στις πολυτελείς εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων της χώρας στους πιο δημοφιλείς προορισμούς, «γι’ αυτό και μέχρι στιγμής δουλεύουμε σε Μύκονο, Σαντορίνη και Ρόδο» μου λέει η οραματίστρια του προγράμματος, Κέλλυ Αθανασιάδου. Και συνεχίζει: «Είναι ένα δικό μου project που το σκέφτηκα πρώτη φορά το 2016 και οι πρώτες δράσεις ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 2017. Έκανα αρχικά επαφές με κάποιους επιχειρηματίες, που θα χαρακτηρίζονταν πρωτοπόροι και καινοτόμοι, οι οποίοι ήθελαν να μπουν σε διαδικασία επένδυσης πάνω στον πολιτιστικό τουρισμό». Με το τελευταίο, η Αθανασιάδου αναφέρεται σε μια σύγχρονη τάση του ξενοδοχειακού management, που αξιοποιεί επί της ουσίας το σύγχρονο πολιτιστικό δυναμικό της κάθε χώρας προκειμένου να προσφέρεται στον ξένο επισκέπτη μια κάποια υπηρεσία διαφώτισης ή διανόησης.

Ενώ αυτό είναι κάτι που γίνεται κατά κόρον σε αντίστοιχες ξενοδοχειακές μονάδες του εξωτερικού, στην Ελλάδα το «Restart Cultural Tourism» έχει το μονοπώλιο και η Κέλλυ Αθανασιάδου δείχνει να κινείται δίχως ανταγωνιστές. «Είναι αλήθεια, εδώ και τρία χρόνια ”παίζουμε μπάλα” μόνοι μας, κινούμαστε μονοπωλιακά» εξομολογείται, «αν και υπάρχουν μερικές ανεξάρτητες δράσεις, όπως το να συνεργαστεί λόγου χάριν ένα ξενοδοχείο με κάποιους μουσικούς, να τους κλείσει για ένα live κι εκείνοι να πάνε να παίξουν. Όλα αυτά είναι τουφεκιές στον αέρα, δεν υπάρχει δηλαδή συγκεντρωμένη δράση με επιμέλεια, με αρχή, μέση και τέλος, όπως και σίγουρα δεν υπάρχει προγραμματισμός». Με τον όρο «προγραμματισμός», εννοούνται οι διαφορετικές ανάγκες των ξενοδοχείων: Άλλο είναι ένα συγκρότημα στη Ρόδο με 800 δωμάτια που φιλοξενεί οικογένειες με παιδάκια απ’ όλο τον κόσμο και άλλο ένα μικρό boutique Hotel στην Καλντέρα της Σαντορίνης, το οποίο μπορεί να χαρακτηρίζεται ως «gay friendly» και να απαιτεί κάποια πιο ιδιωτικά θεάματα. Το «Restart Cultural Tourism» διαμορφώνει για τους συνεργάτες του ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσεων καθ’ όλη τη διάρκεια της τουριστικής σαιζόν. Αναλαμβάνει ολόκληρη τη διεκπεραίωσης μιας παραγωγής, από τις επιλογές των καλλιτεχνών μέχρι τις μεταφορές των έργων τέχνης, το στήσιμο του ήχου και του stage, του οτιδήποτε χρειάζεται για να παραχθεί το πρόγραμμα. Επωμίζεται ακόμη την επικοινωνία με αποστολές δελτίων Τύπου, αποδελτιώσεις για να μπορούν να τις αξιοποιήσουν οι ξενοδόχοι, το editing όλου του έντυπου υλικού, καθώς εκδίδονται φυλλάδια, flyers και πολυτελείς κατάλογοι, συνεπώς προσφέρεται μια ολοκληρωμένη υπηρεσία. Και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο το «Restart Cultural Tourism» συνεχίζει να έχει το μονοπώλιο αναφορικά με τη διαχείριση μιας δράσης, που μοιάζει κάπως δύσκολο το στήσιμο της από την αρχή. 

Ρωτάω την Αθανασιάδου πως και γι’ αυτήν, όμως, δεν ήταν εξ αρχής δύσκολο, αν υποτεθεί πως τούτη τη στιγμή «τρέχει» μόνη της το project. Μου απαντάει, δηλώνοντας την εμπειρία της στο στήσιμο τέτοιων δράσεων. «Ξεκίνησα από τη δημιουργία ανεξάρτητων χώρων τέχνης στην Αθήνα. Από το 2009 δημιουργώ εκθέσεις, οργανώνω καλλιτεχνικές συλλογικότητες και φεστιβαλικές δράσεις. Υπάρχει το know how για τις ανάγκες ενός τέτοιου project. Επειδή είμαι κι η ίδια εικαστικός, έχω και τις γνωριμίες μου από τον χώρο. Υπάρχει μια σχέση εμπιστοσύνης με τους συναδέλφους μου, οπότε μπορώ με άνεση και ευκολία να εξασφαλίζω τα έργα που χρειάζονται». Κατά τη γνώμη μου, βέβαια, η τεχνογνωσία και γενικά η γνώση δεν φτάνουν για την επιτυχία ενός τέτοιου project. Πάνω απ’ όλα απαιτείται ένα επικοινωνιακό ταλέντο, που η Αθανασιάδου διαθέτει σε αφθονία. Και στο σημείο αυτό μου εξηγεί πως κατάγεται από εμπορική οικογένεια, ενώ το ακαδημαϊκό της background έπαιξε κι αυτό το ρόλο του: «Έχω τελειώσει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο το πολιτικό τμήμα της Νομικής με δύο μεταπτυχιακά στο μάρκετινγκ, από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Βρέμης στη Γερμανία και από το Τμήμα Μάρκετινγκ & Επικοινωνία με Νέες Τεχνολογίες στην Αθήνα – το τελευταίο είναι και το πεδίο μου. Κατά συνέπεια, μπορώ να αξιοποιήσω όλες αυτές μου τις γνώσεις για να οργανώνω επιχειρηματικά πια το κάθε project». Ωστόσο, μετά απ’ όλες αυτές τις σπουδές, η Αθανασιάδου ασχολήθηκε με τη γλυπτική, γιατί αυτή ήταν η μεγάλη της αγάπη στη ζωή. 

Κι αν τα νησιά που συνεργάζεται μέχρι σήμερα θεωρούνται «hot» προορισμοί για κάθε ξένο, δεν κατάφερε να συναντήσει την ίδια αποδοχή στο project της σε άλλα μέρη της χώρας μας. «Εντάξει, δεν έχω πάει και παντού, αφού τα κάνω όλα μόνη μου. Η Σαντορίνη, η Μύκονος και η Ρόδος είναι νησιά με έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον και με την οικονομική δυνατότητα να στηρίζουν τέτοια προγράμματα. Στα υπόλοιπα νησιά ακόμα είναι πιο ”μαζεμένες” οι προσπάθειες. Θα με ενδιέφεραν η Κέρκυρα, η Κρήτη και η Χαλκιδική». Μέχρι στιγμής, ενδιαφέρον έδειξαν όλοι και η ίδια δεν έφυγε από κανένα meeting εισπράττοντας αδιαφορία. Συνήθως ακούει ότι πρόκειται για μια πολύ ωραία και πρωτοποριακή ιδέα, ότι πιο σύγχρονο στο ξενοδοχειακό management, που το συναντούν στις κλαδικές εκθέσεις του εξωτερικού,  απλώς δεν είναι μέσα στις προτεραιότητες τους για να ασχοληθούν με κάτι τέτοιο. Μου μιλάει για μια μικρότερη ξενοδοχειακή μονάδα, της οποίας προτεραιότητα είναι να αγοράσει καινούργια στρώματα ή να αλλάξει τα καζανάκια της, μη διαθέτοντας δηλαδή μπάτζετ για την πολιτιστική αναβάθμιση των τουριστών πελατών της. «Μία άλλη δυσκολία που αντιμετώπισα σε μεγάλη μονάδα της Ρόδου, που δεν ευοδώθηκε η συνεργασία μας, είχε να κάνει με έναν πολύ έμπειρο ξενοδόχο άνω των 70 ετών που κινούνταν ακόμη στο ελληνικό μοντέλο διοίκησης. Εκείνος στο τιμόνι και οι 35χρονοι γιοι του απλά ν’ ακολουθούν τις εντολές του πατέρα. Βρήκε την ιδέα καλή, αλλά είχαμε διαφωνία στο τι συνιστά σοβαρή πολιτιστική δραστηριότητα και στο κατά πόσο συγκεκριμένα μουσικά ονόματα, που τα ήθελε, μπορούσαμε να τα ”δείξουμε” ή όχι στους ξένους επισκέπτες». Καταλαβαίνω πολύ καλά τι λέει η Αθανασιάδου, διότι τα παρωχημένα ή και ανορθόδοξα μουσικά γούστα δεν παύουν να είναι προσωπικό θέμα του καθενός. Η σύγχρονη εικόνα της Ελλάδας, όμως, δεν πρέπει να είναι αναγκαστικά φολκλορική και οι τουρίστες δεν έρχονται μόνο για τον ωραίο ήλιο, το μουσακά και το ξεφάντωμα. «Διαθέτουμε εξαιρετικό καλλιτεχνικό δυναμικό σε όλα τα πεδία» συνεχίζει η Κέλλυ Αθανασιάδου, «το οποίο προσπαθεί να ”φανεί” και δεν μπορεί. Ειδικά σε εμάς τους εικαστικούς το κράτος δεν δίνει χρήματα για να βγαίνουμε προς τα έξω και να συμμετέχουμε σε διεθνή events. Η ιδέα ήταν, λοιπόν, να συνδυαστούν τα εκατομμύρια των ξένων που έρχονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα με την ανάδειξη της δουλειάς των καλλιτεχνών μας. Αφού δεν μπορούμε να δείξουμε έξω τη δουλειά μας, ας τη δείξουμε σ’ αυτούς που έρχονται μέσα». Κι όταν τη ρωτάω ποια είναι ακριβώς τα οφέλη των ξενοδοχείων, μου ξεκαθαρίζει πως θα χρειαστεί να ακουστούν πολλοί αγγλικοί όροι στην κουβέντα μας: «Το πρόγραμμα πολιτιστικού τουρισμού δεν είναι άμεσα μετρήσιμο, δεν σου δίνει άμεσα κέρδη στο ταμείο. Είναι κάτι που σου δίνει marketing benefits, αυξάνει το intellectual identity του brand name του ξενοδοχείου, μεγιστοποιεί το guest experience, που ναι μεν ξέρει ο πελάτης ότι θα’χει άψογες υπηρεσίες, αυτές που έχει πληρώσει, και ως surprise element του παρουσιάζονται οι σύγχρονες καλλιτεχνικές παραγωγές της χώρας που επισκέφτηκε». Είναι σαφέστατη η Αθανασιάδου! Για την επίτευξη όλων των παραπάνω, γίνεται ολόκληρη εκπαίδευση στο προσωπικό του εκάστοτε ξενοδοχείου, από τη ρεσεψιόν μέχρι τους σερβιτόρους, ώστε να μπορούν σε μια διάδραση με τον πελάτη να «συνομιλήσουν πολιτιστικά» μαζί του.

Είναι ώρα να μιλήσουμε και γι’ αυτό που συμβαίνει στον παρόντα χρόνο και τόπο, στο «Aphrodite Beach Resort» της Μυκόνου. Στο εν λόγω ξενοδοχείο στήθηκε η «Venus Gallery», αξιοποιώντας το παλιό συνεδριακό κέντρο του. Με μια σοβαρή επένδυση, μετατράπηκε σ’ έναν σύγχρονο χώρο τέχνης. «Η δημιουργία γκαλερί είναι, άλλωστε, βασικό μέλημα της πλατφόρμας ”Restart”» εξηγεί η Αθανασιάδου, «όπως και η σύνδεση τους μέσω branding με τα ξενοδοχεία και τους φορείς τους». Μία αντίστοιχη κίνηση έχει γίνει και στο ξενοδοχείο «Art Hotel» της Σαντορίνης, που ανήκει στον όμιλο «Aqua Vista Hotels», όπου εκεί η «Restart» έφτιαξε την «Aqua Gallery». Ο χώρος αυτός, διακοσίων τετραγωνικών μέτρων, βραβεύτηκε απ’ την πρώτη χρονιά λειτουργίας του για το εικαστικό του πρόγραμμα. Εννοείται πως δεν μπορούν όλα τα ξενοδοχεία να διαθέτουν χώρους για να γίνονται γκαλερί. Πάντως, είναι ευτύχημα που γι’ αυτό το σκοπό, η «Restart» συνεργάζεται με ξένες γκαλερί, επιμελητές εκθέσεων και καλλιτέχνες. Φέτος, στη Μύκονο μόνο, παρουσιάστηκαν τέσσερις ομαδικές εκθέσεις με δουλειές περίπου 115 Ελλήνων εικαστικών – ένας μεγάλος όγκος καλλιτεχνών και διακίνησης του έργου τους, χωρίς να αναφερόμαστε και στα υπόλοιπα δρώμενα.

Εκτός από τη «Venus Gallery», έχει ενισχυθεί και το branding του εστιατορίου που πλέον λέγεται «Blue Fusion Art Restaurant», συνδυάζοντας γαστρονομία υψηλού επιπέδου από τον σεφ Μίλτο Καρούμπα με πολιτισμό. Εν προκειμένω, έχει στηθεί ο Κήπος των Γλυπτών: Μεγάλες γλυπτικές εγκαταστάσεις τεσσάρων Ελλήνων καλλιτεχνών μέσα στο χώρο, που ο πελάτης παίρνει το δείπνο του, παρακολουθώντας επί της ουσίας μία έκθεση. Προκειμένου να ενισχυθεί η ταυτότητα της δράσης, έχει θεσπιστεί και ένας διεθνής διαγωνισμός γλυπτικής. Ο ξένος πελάτης παίρνει μια voting form με φωτογραφίες όλων των έργων και αφού θαυμάσει από κοντά τα εκθέματα, δύναται να επιλέξει και να ψηφίσει το αγαπημένο του. Το ευχάριστο είναι ότι υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση απ’ όλους τους πελάτες του «Aphrodite Beach Resort», ασχέτως αν θα πάνε στο εστιατόριο για να δειπνήσουν. Την ψήφο τους θα τη ρίξουν, ενταγμένοι σε μία καλλιτεχνική διάδραση. Υπάρχουν και τρία χρηματικά έπαθλα συνολικής αξίας τριών χιλιάδων ευρώ, τα οποία αποδίδονται στα τρία πρώτα πιο δημοφιλή έργα! Επιπλέον, μία τυχερή ψήφος κερδίζει και ένα μικρό γλυπτό από τον βραβευμένο καλλιτέχνη. 

Τα συμβόλαια που κάνει η «Restart Cultural Tourism» με το εκάστοτε ξενοδοχείο είναι πάντα πενταετή. Θεωρείται μάλιστα βασικός όρος, μια τα αποτελέσματα αρχικώς είναι επικοινωνιακά. «Πέρσι, στις δράσεις του 2018, κάναμε αποδελτίωση και μαζέψαμε δημοσιεύματα δύο χιλιάδων σελίδων με αναφορές, άρθρα, δημοσιεύσεις και συνεντεύξεις. Ο όγκος αυτός είναι πραγματικά τεράστιος και ένας επιχειρηματίας, αν πήγαινε στην οποιαδήποτε εταιρεία δημοσίων σχέσεων και ζητούσε ένα πλάνο επικοινωνιακής δράσης, θα τον χρέωναν γύρω στις 60.000 ευρώ και θα του έβαζαν ένα χρονικό περιθώριο έξι με εφτά μηνών για να αποδώσει το πλάνο τους». Λεπτομέρεια: Η «Restart» διαθέτει αυτή τη στιγμή 103 διαφορετικούς media sponsors απ’ όλα τα πεδία, που με διάφορους τρόπους στηρίζουν τις δράσεις της! 

Ειδικά, στη Μύκονο που συνεργάστηκε φέτος για πρώτη χρονιά με το «Aphrodite Beach Resort», τα πάντα στήθηκαν μέσα σε ενάμισι μήνα! «Είχαμε άψογη συνεργασία με τον κ. Αντώνη Τσουμάκη και την κ. Ειρένα Καλαμαρά, οι οποίοι είναι πρωτοπόροι και ανοιχτόμυαλοι ως επιχειρηματίες. Αυτοί αντιλήφθηκαν πρώτοι την ανάγκη διαφοροποίησης τους στο έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον της Μυκόνου, μέσω της διοργάνωσης αξιόλογων πολιτιστικών δράσεων. Μας έδωσαν full power σε ότι χρειαστήκαμε προκειμένου να αγοραστούν τα υλικά που θέλαμε: Οι φωτισμοί, για να αναφέρω αυτό μόνο, κόστισαν πανάκριβα. Δεν μπορώ να μην πω επίσης πως ότι ζητούσα τώρα, οι άνθρωποι το είχαν δώσει ήδη από χθες».

Το πιο σημαντικό είναι, όμως, που η ”Restart” εκπροσωπεί αυτή τη στιγμή γύρω στους 300 καλλιτέχνες. «Όραμα μου είναι να δημιουργούνται μικρές συλλογικότητες» λέει η Κέλλυ Αθανασιάδου. «Θέλω η ”Restart” να αναπτύξει δράση σε τουλάχιστον εκατό ξενοδοχεία στην Ελλάδα, προκειμένου να μπορούμε να φιλοξενούμε δουλειές όσο το δυνατόν περισσότερων καλλιτεχνών, ώστε να αποκτήσουμε και μια ποικιλομορφία. Να γίνουμε ένα ζωντανό πολιτιστικό κύτταρο και η πλατφόρμα να ισχυροποιηθεί ως ένα δυνατό meeting point καλλιτεχνών». Εκατό ξενοδοχεία, βέβαια, δεν θα μπορεί να τα «τρέξει» μόνη της, σχολιάζω, και με ενημερώνει πως βρίσκεται πάντα στην ανάγκη στελέχωσης του δυναμικού της. Υπάρχουν φίλοι, εθελοντές και ένα δίκτυο καλλιτεχνών που αυτή τη στιγμή βοηθούν στα πάντα με σκοπό την ανάδειξη της δουλειάς τους. Επιχειρηματικά και μόνο, είναι σίγουρο πως χρειάζονται άλλα κεφάλαια και χορηγίες. Τεράστια βοήθεια σε επίπεδο χορηγίας δέχεται, λόγου χάριν, από την εταιρεία «Blue Star». «Αν δεν την είχαμε, δεν θα μπορούσαν να γίνουν αυτές οι δράσεις στα νησιά. Η ”Blue Star” είναι ο αποκλειστικός χορηγός μεταφορών και μετακινήσεων καλλιτεχνών και των στελεχών μας. Όλα τα υλικά μας μαζί με τα έργα τέχνης μεταφέρονται επίσης δωρεάν. Το κόστος θα ήταν απρόσιτο διαφορετικά για μας». 

Για το τέλος, κρατάω κάποιες προσωπικές ερωτήσεις για την Αθανασιάδου. Τη ρωτάω για τη σχέση της με το χρήμα, ούσα καλλιτέχνις η ίδια. «Μια και συνήθως μου γίνονται πρακτικές ερωτήσεις, εδώ πάμε σε πιο προσωπικό επίπεδο και θα σου απαντήσω μετά χαράς. Θεωρώ ότι είμαι πολλές ενέργειες και πολλές ταυτότητες μαζί. Ξυπνάω το πρωί και διαχειρίζομαι τον εαυτό μου σε πολλούς ρόλους. Αυτό μου δίνει ενδιαφέρον, αλλιώς θα βαριόμουν. Χαίρομαι όταν λειτουργώ ως δημιουργός με τα γλυπτά μου, στο εργαστήριο μου, απαλλαγμένη απ’ όλη τη ροή της καθημερινότητας και των υποχρεώσεων μου. Εκεί έχω τη δυνατότητα να μεταδίδω στα έργα μου όλες μου τις οντολογικές ανησυχίες και να δημιουργώ. Έξω από το εργαστήριο μου, λειτουργώ επιχειρηματικά, αξιοποιώ πλήρως τις γνώσεις μου, την εμπειρία μου και τις σπουδές μου. Έχω εξαιρετικά καλή σχέση με το χρήμα, είναι ένα μέσο για να υλοποιώ όλα όσα σκέφτομαι και επιθυμώ. Το χρήμα δεν είναι ιερό, είναι όμως αγαπητό και έτσι όπως έρχεται, έτσι ακριβώς αξιοποιείται για τη διευκόλυνση της ζωής μου, των φίλων μου και των γατιών μου»!

Τη ρωτάω ακόμη αν απολαμβάνει διακοπές, «τρέχοντας» σχεδόν όλο το χρόνο από νησί σε νησί. Η απάντηση της είναι πρωτότυπη, αν μη τι άλλο: Μόνο αν δεν έχει μαζί της κινητό τηλέφωνο και laptop, μπορεί να πει ότι βρίσκεται σε διακοπές. Για το λόγο αυτό, καταφεύγει μόνο για πέντε μέρες το χρόνο είτε στο κάμπινγκ στην Αντίπαρο, είτε σε μια βραχονησίδα, την Αρμάθια, έξι ναυτικά μίλια κάτω από την Κάσο. «Πηγαίνω πρώτα στην Κάσο και από κει ο βαρκάρης με πάει στην Αρμάθια, με παρατάει με μια εξάδα εμφιαλωμένα νερά κι έρχεται και με μαζεύει μετά από μία βδομάδα. Είμαι ολομόναχη χωρίς κανένα εξωτερικό ερέθισμα. Εγώ και ο εαυτός μου. Αυτό για μένα είναι διακοπές». Η δουλειά της, παρόλα αυτά, είναι και η ζωή της, γι’ αυτό και δεν ζορίζεται, αφού τη διαμορφώνει όπως εκείνη θέλει. Χαίρεται όταν μπορούν να απολαμβάνουν τα ίδια με εκείνη και οι καλλιτέχνες συνάδελφοί της. Της λέω ότι πρέπει να είναι ένας ιδιαίτερα ευφυής άνθρωπος, της εύχομαι να αυξήσει τις συνεργασίες της με ξενοδοχειακές μονάδες και να έχει ένα υπόλοιπο καλοκαιριού.

* Εδώ βλέπετε το site του «Restart Cultural Tourism»: www.restartplatform.com